De Vlaamse Gids. Jaargang 50

[p. 31]

Radiolezing over Remy C. van de Kerckhove

Een ‘In Memoriam’ aan de radio, gesteld in de stijl ‘dood van een jong dichter’; ik geloof niet, dat Remy van de Kerckhove er zou van gehouden hebben! Hij die zo dikwijls en met zoveel gevoel het woord ‘mens’ uitsprak en de mens alleen zag ‘gevangen tussen de uitersten, tussen geboren worden en sterven, tussen vreugde en verdriet, tussen haat en liefde’, hij schuwde nochtans alle grote woorden, iedere plechtstatigheid en iedere conventionele aangelegenheid in zijn omgang met de mensen. Recht en struis kwam hij op u af, zegde wat hij u te zeggen had, goedkeurend of afwijzend, zacht of hard. En verliet u weer, op weg naar een andere ontmoeting, een andere taak.

Want Remy C. van de Kerckhove was onopgesmukt, eerlijk, ronduit en dynamisch. Alles aan hem was actie en misschien had hij die geweldige dynamiek wel overgehouden van zijn jarenlange verblijf op de sportvelden, waar de rust het kwaad is en de beweging het leven zelf. En zoals zijn woord was zijn actie helder, duidelijk, scherp en gepassioneerd. Hij was al hartstocht, Remy C. van de Kerckhove, maar zijn hartstocht was klaar, onverdeeld, totaal. Zo had hij geen halfheid gekend toen hij na de Bevrijding aansloot bij het 9de Amerikaanse luchtleger en naar Nuremberg en München trok. Zo kende hij ook geen verdeling van zijn werkkracht, van zijn tijd en van zijn intelligentie meer, toen hem de post van adjunct-directeur van de Informatiedienst bij het Commissariaat-generaal van de Wereldtentoonstelling toevertrouwd werd en hij naar de Verenigde Staten, Tsjecho-slovakije, Duitsland en zovele andere landen trok om er aan zijn toehoorders te leren dat niet de handel deze expositie zou beheersen

[p. 32]

maar de mens en zijn taak in de huidige gemeenschap. Zo had Remy C. van de Kerckhove zich in 1949 ook volledig gegeven aan het jongeren tijdschrift, dat hij Tijd en Mens doopte en dat, onder zijn impuls een nieuwe vorm van poëzie maar ook een totale belangstelling voor de mensen van deze tijd zou brengen.

De oorlogscampagne naar Duitsland had hem geleerd hoe deze tijd dreigt af te brokkelen in de ruïnes, hoe de ruïnes ons aan alle zijden aanstaren, zoals de ratten die hij gehoord had te Brugge. Mag ik bekennen, dat hij mij, na zijn terugkeer uit Amerika, bijna uitsluitend over het negervraagstuk sprak, vraagstuk dat, volgens hem, in het land van Uncle Sam voor ons onvermoede proporties aannam? In Tijd en Mens en als eerste Vlaamse dichter die opnieuw aansloot bij Paul van Ostaijen en die aldus aan het begin staat van de thans zo vruchtbare experimentele beweging in Vlaanderen, kon hij het prestige van de poëzie nooit scheiden van de angstige vraag naar de toekomst van de mens. En in die mens kon hij ook nooit een abstract wezen zien, los van tijd en geschiedenis. Want hij geloofde dat de mens slechts te benaderen is langs zijn directe, ons vertrouwde verschijning van plaats en datum. Daarom heeft hij zich ook nooit boven of buiten de politiek geplaatst, maar is deze gewezen voetballer, deze pers-directeur, deze vooraanstaande dichter, ook een militant durven zijn voor zijn politieke opvattingen.

De middagbladen, die ons het nieuws van zijn tragische dood in een auto-ongeval te Duffel op de weg naar Mechelen, meegedeeld heb-

[p. t.o. 32]

De familie Jan Walravens met uitzondering van Chris, die de foto maakte

Samen met de zoon Chris te Botassart, nabij Bouillon (1959)

[p. t.o. 33]

Aan de werktafel in zijn woning te Kraainem

Meteen maak ik van de gelegenheid gebruik om te danken voor uw heilwensen, die gij mij destijds in verband met ‘Janus’ gezonden hebt. Helaas, gij weet beter dan ik hoe en waarom ‘Janus’, dat werkelijk ‘iets’ zou geworden zijn, verdwenen... of beter, nooit geboren is. Ondertussen zal ik waarschijnlijk het redactiesecretariaat van ‘De Vlaamse Gids’ op mijn kop krijgen... Blijft mij nog te antwoorden op uw uitgave van Claus' eerste boek. Ik heb het handschrift van ‘De Eendenjacht’ gelezen. Het is een formidabel begin. Zeker, de schrijver staat fel onder de invloed van de Amerikanen, maar hij bezit al een stijl en een levensvisie die volledig van hem is. Als gij die jongen ontdekt hebt, proficiat. Zijn werk zal ophef maken, wees er zeker van. Ik zal daar trouwens voor zorgen en tracht in een der eerste nummers van ‘De Vlaamse Gids’ zijn werk al aan te kondigen.
(Jan Walravens in een brief aan de h. Masure, 3 december 1948)

[p. 33]

ben, droegen op diezelfde frontpagina het nieuws der executie van de leider van de Hongaarse opstand. Dit is zijn klimaat. Want deze man, die zo beminnelijk, fideel en rustig kon zijn, was als het ware geobsedeerd door de vele vermoorden - schuldigen en onschuldigen - van deze tijd. Zijn gedichten heeft hij nooit geschreven om een nieuwe vorm te beproeven en nog minder om de burger te ‘epateren’. Hij, die bovenal de kunst van André Malraux en van Albert Camus bewonderde, zag de schrijver slechts als de tolk van de velen die niet meer spreken kunnen en gevallen zijn in de absurde maar moorddadige tegenstellingen van deze tijd. En hij deed dat in de enige stijl die hem daartoe gepast voorkwam: die van het hartstochtelijke, het felle, het superbe beeld.

jan walravens