De Vlaamse Gids. Jaargang 45

[p. 103]

Crematie
door Marc Galle

Aan Lieven W.

Er stopte beneden een wagen. Gert liep naar het raam en schoof het open. De kamer zat vol klaxons en kindergeschrei. ‘Hij is er’, zei hij en schoof het raam weer dicht.

Het was stil, weer stil zoals tevoren.

In een hoek zaten Luc en Anna. Op de sofa krulde zich Diane in een spierwit kleed dat paste bij haar flesjesbruine dijen. Ze hoorden de lift door het huis denderen, gedender dat vooral Gert al goed kende want hij sliep in de kamer naast de liftkoker.

Een metalen slag, een geschuif van een houten hek, weer een slag en het gezoem ging weg, stierf weg, verging.

Er werd gebeld. Hard en droog. Imperatief.

Gert deed open. Ze gingen allen rechtzitten tot grote spijt van Luc die naar Diane had zitten kijken.

Hij kwam binnen, Addy. Hij groette niet, dronk van een whisky die Gert had geschonken en spoelde zijn mond. Anna trok haar hand weg van de schouder van Luc en stak gewichtig een sigaret op.

‘Wel Addy?’

‘Dju’.

Hij dronk weer en ging naast Diane zitten. Hij steunde met zijn ellebogen op zijn knieën en hield zijn glas met beide handen vast.

‘Kom. Vertel’.

Het zweet liep over zijn gezicht dat met zijn diepe poriën op een bleke aardbei geleek.

‘Ventilator’, zei Gert, toneelregisseur.

‘Draad is te kort’, antwoordde Luc moedeloos. Hij werkte in een milkbar en zijn armen waren altijd moe. Hij keek naar de ronde knieën van Diane, naar haar zwarte haren en wit kleed. Zij drong zich tegen Addy aan, moederlijk, met een sigaret in haar mond.

‘Ik ben geweest’, zei Addy met wenende stem achter zijn grote vuist.

[p. 104]

‘En?’

‘Dju’.

Anna stond bij het raam en spiegelde zich. Luc had zijn zonnebril opgezet want er was een gat in de Venetiaanse blinden. Diane lag weer half neer en haar kleed schoof omhoog. Luc nam stelling.

‘Hebt ge alles bijgewoond?’ vroeg Gert. Hij bood Addy een sigaret aan en gooide er een naar Luc.

‘Alles. Het is onmenselijk. Het is erg, Gert, jongen, het is erg. Erg’.

‘Ja maar, wat, waarom, hoe?’

‘Ik heb getekend’, zei Luc, ‘ik vind het niet erg. Zeer normaal en proper’.

‘Ga eerst eens kijken, Luc’, zei Addy, ‘ga eerst eens kijken’.

‘Vertel nu’, zei Gert.

‘We kwamen binnen. We waren met acht. De familieleden en ik. En daar stond de kist.’

Anna ging op een poef zitten en het viel Luc op dat zij minder sierlijk kon gaan zitten dan Diane.

‘We moesten wachten, een half uur wel, want ze hadden iemand uitgestuurd om een orgelist te vinden die Bach kon spelen. Ze vonden er een in een cabaret bij de Louisapoort. Les enfants terribles. Hij had een witte jas aan en een blauw strikje. En hij begon te spelen. De oudste zoon was nog steeds niet aangekomen. Een zakenman. En we moesten nog langer wachten en de orgelist had de sonate beëindigd en zat beteuterd te kijken. ‘Speel het nog maar eens’, zei de oudste dochter, ‘hij hield ervan en heeft het gevraagd’. Hij speelde het nog eens. En zo viermaal. En aan de grote deur stond de portier starend naar boven te kijken met een betaald gezicht. De ruimte was gesloten en het werd er warm. Het was alsof men bezig was ze onder druk te brengen. Over de kist lag een grijs doek. De oudste zoon kwam binnen. ‘Aàààaa’, zeiden ze stil en tevreden. Het doek werd afgetrokken. De kist rolde weg zoals op de kermis in de spooktent. De lucht werd zwaarder, zwaarder. Het zweet stroomde van ons gezicht. ‘Kom’, zei de portier, ‘kijk eens naar buiten’. Hij hield zijn arm voor ons want we moesten nog blijven maar we reikhalsden allen onder of boven zijn zwarte arm uit en zagen de grote schouw. ‘Voilà’, zei de portier, ‘zwarte rook. Dat is de kist. Wacht nu een secondje. Ziet ge? Witte rook. Dat is 'm!’ ‘Gert, het was erg. Verschrikkelijk’.

‘Ja maar, wàt was verschrikkelijk?’ vroeg Luc.

‘Ha, het was verschrikkelijk. Die portier’.

‘Die portier kan mijn botten kussen’, riep Luc geprikkeld en hij

[p. 105]

sprong op. ‘Hij kan mijn botten kussen, die portier! Een te verwaarlozen detail. Niets méér.’

Diane bekeek hem verrast.

‘Wind je zo niet op’, zei ze.

‘Hij kan mijn botten kussen, die portier’.

‘Als je er niets om gaf, waarom ben je dan niet meegekomen? Je kende hem toch ook?’ zei Addy.

‘Geen tijd. - Geen lust. - Nutteloos.’

Diane zweeg. Ze lag minzaam te glimlachen op haar zijde en Luc zag haar borsten schuiven. Hij deed zijn zonnebril af.

‘Maar Addy’, zei Gert, ‘zeg mij nu eens, wàt was er verschrikkelijk?’

‘Och Gert’, zei Anna.

‘Vijf keer Bach. Dan rolt hij weg en dan de schouw en de portier.’

‘Nondedju’, zei Luc. Maar hij dronk in de plaats van verder te spreken.

‘En dan kwamen ze buiten’, zei Addy, ‘met een eiken kistje. Veel te groot voor zijn inhoud. En daar zat hij in, zei men. Een handvol gruis.’

‘Pretentieus gruis dan’, zei Luc.

Iedereen riep door elkaar dat Luc overdreef, dat gruis gruis is en dat hij niet pretentieus was en dat Luc Addy moest laten spreken. Addy aarzelde, fronste zijn voorhoofd, stak een sigaret op en keek naar Diane.

‘Een handvol gruis’, zei hij en zij glimlachte eventjes. Anna keek verschrikte uilenogen.

‘Nu zie ik nog altijd niet in’, zei Luc, ‘wat er vreselijk aan is. Het kan mij eigenlijk niet schelen want ik heb getekend.’

‘Ge moet eens gaan kijken’, zei Addy en hij wreef zich met beide handen over het gezicht, door de haren. En hij zuchtte.

Gert had al die tijd naast hem gezeten. Onbeweeglijk op zijn stoel en met een vragend gezicht.

‘Zijn er kaarsen?’ vroeg hij aarzelend.

Luc lachte geërgerd.

‘Pretentie!’ riep hij schamper, ‘pretentie. Mijnheer wil kaarsen! Pretentie!’

‘Ik wil er niet in’, zei Addy nog, ‘mij krijgen ze er niet in’.

‘Wel dan’, zei Anna, ‘ga er dan niet in en ga jij er wel in. Iedereen is toch vrij?’

‘De vrije keuze tussen gruis en wormen’, proclameerde Luc.

Diane stond kwijnend op en door haar wit kleed zag Luc de rand

[p. 106]

van haar broek. Zij wenkte geeuwend naar Anna en samen gingen ze naar de keuken om de toastjes klaar te maken. Het was stil.

‘Het enige wat wij nog kunnen hopen’, zei Gert, ‘is dat er een andere portier zal zijn als wij aan de beurt komen’.

Luc stond op. Zijn ogen puilden uit als kikvorsen. Zijn witte handen trilden. Door de open deur zag hij hoe Diane in de keuken haar kousen aantrok.

‘Wilt ge godverdomme zwijgen over die portier? Ja? Ik heb er genoeg van! Foert!’

Met grote stappen liep hij naar buiten en sloeg de deur achter zich dicht. Ze hoorden de lift schrijnend dreunen door het huis. Als een zaag.

‘Is hij weg?’ kwam Anna vragen met haar uilenogen.

Gert stond voor het raam. Hij keek naar beneden. Addy sliep. Diane morste kaviaar en glimlachte.