De Vlaamsche Gids. Jaargang 30

[p. 339]

Dagboek

VANMORGEN heb ik mijn snor weer laten wegscheren. Het was de vierde in mijn leven: en ik ben maar pas dertig jaar en een ernstig mensch.

Maar wellicht heeft het ditmaal de diepste gevolgen.

Mijn vrouw had gelijk als ze zei dat mijn snor me vroolijker, geestiger, liever maakte.

Als ik me nu in den spiegel bezie, denk ik aan een clown die reeds zijij pruik heeft afgenomen, maar nog met de effen bovenlip als een halve maan rond den mond geschminkt is.

Men zou op het eerste zicht werkelijk zeggen: daar ontbreekt nu iets. Die bovenlip is te effen, te sereen-kaal. Men zou ook willen denken aan iemand die pas lachte en plots de tragiek van de. grap inziet en voor den ernst staat.

Mijn snor is weer weg.

Eerste gevolg reeds: mijn vrouw wou mij onder deze gedaante niet meer herkennen. Zij heeft ‘D'ailleurs’ opgebeld. Nu hoor ik haar in de biljartzaal lachen in gezelschap van dien fat.

Omdat ik den ernst van het oogenblik begrijp, ben ik beginnen te schrijven.

‘D'ailleurs’ is een vriend van mijn vrouw. Van voor ons huwelijk reeds.

Hij heeft een snorretje, begrijpt men. Een snorretje, veel brillantine en die losse manier om met vrouwen om te gaan... en met zichzelf. Want hij kent zichzelf en ziet zichzelf voortdurend.

Ik heb het recht mijn snor te laten wegnemen.

Nochtans heeft mijn vrouw mij gekend zonder snor. Maar, ik geef toe, in een heel bijzondere sfeer. In de muziekdroomsfeer uitgaande van de uitvoeringen in de zaal van het Conservatorium. Ik heb altijd van muziek gehouden. Mijn vrouw ook. Zij studeert nu nog klavier in een privaat instituut. ‘D'ailleurs’ behoort tot dien privaten kring. Viool.

Ik ben rechtskundig adviseur bij de Groote Galerijen. Ik was het. Ben het nog omdat ik nog niets anders waarneem. Ben het niet meer omdat ik sinds langen tijd in verlof ben: ziekverlof zoogenaamd. Dat is een truc van mijn schoonpapa: hij arrangeert dat, Ik bekommer er me inmiddels niet om. Bijna ben ik ook consul van éen der kleine landen van Zuid-Amerika. Dat is ook een truc van mijn schoonpapa: hij houdt er aan dat ik zooiets ben. Dat staat goed in zijn kringen. Hij is trouwens ook iets in die lijn. Geen consul, maar administrateur van dit en dat: heel big en heel buitenlandsch. Hij is trouwens gelukkig weer naar conferenties te Rio de Janeiro.

Want ik weet niet wat de gevolgen van dezen dag zullen zijn. Op het gebied van de familiebetrekkingen.

Ik was. door eigen krachten en prestaties, rechtskundig adviseur bij de Groote Galerijen.

Ik bewoonde een klein appartement, nam mijn hoofdmaaltijden in de

[p. 340]

stad, reed tram op, tram af, groette de bedienden in de Groote Galerijen (of groette ze soms niet), sprak met de bazen, diktearde, onderteekende.

Maar daarbuiten trachtte ik te leven. In te dringen in het leven. Iets noopt me altijd daartoe.

Onder de oppervlakte doordringen in de halfduistere gangen van het leven. Geboeid zijn door dit haif-duister. En daar tot positieve belevingen komen. Soms zijn dit louter inwendige gebeurtenissen, zelfs maar intense droomen. Soms zelfs koorts of ziekte.

Indringen in het leven van een ander. Ontmoetingen die men aanhoudt. Een drang dien men verwezenlijkt. Een gedroomde vraag die men achtervolgt.

Dat zijn koortsen, erotische avonturen, reizen en tochten, studies, uitdagingen aan anderen, zelfontledingen, verdieping in de verschijnselen van het leven. Steeds het innerlijk avontuur. Drang, zweepslag, zoeken, bemachtigen, verteren, herkauwen.

Ik genoot van een betrekkelijk ruime vrijheid bij de Groote Galerijen. Mijn dag was niet juist afgepast en ingedeeld.

Ziehier hoe ik opstond.

Mijn eerste reflex was het herkauwen van de droomen van den nacht. Nog bijna niet wakker, zocht ik naar den draad van mijn droomen.

Wat stond er weer op den zwarten boeg van dat hooge schip? Beaumon? In witte letters. De kraan haalde uit het water roze dingen op die ik gezocht had. Wat ook weer? Ze draaide over de breede schouw van het schip: ik vloog mee. Ach ja: de roze bladen openden zich. Uitknipsels uit het roze papier van de ‘Derniere Heure’: een verhaal in teekeningen over dieren. De hond blafte tegen de jonge non. Had ik me vergist in haar? Zij liep weg in de grot en scheen haar kapsel af te nemen...

Ik ben nog zoo moe. Ik voel nog mijn hart kloppen.

Dat mag niet. Na een nacht rust moet alles in evenwicht gekomen zijn. Zelfs behoeft men's morgens het minst te eten, omdat het organisme gedurende de rust nieuwe krachten heeft opgedaan. Dat zegt Alexis Carrel.

Wat een kop heb ik in den spiegel. De inhoud van den droom geeft 's morgens die versteende gelaatsuitdrukkingen. Dat heb ik vroeger volgehouden tegenover Mark. Elken morgen zijn die trekken verschillend, maar zinvol.

Soms wasch ik mij automatisch en verstrooid als nog half in droom. Soms trek ik eerst bijna al mijn kleeren aan.

Als me geen der feiten die zich in den loop van den dag moeten voordoen verschijnt, kan ik geen blik van het raam afwenden zoolang ik op mijn kamer ben. Alles wat ik doe gebeurt als voor den spiegel van het raam, in het aanschijn van den dag die leeft op het plein daar beneden.

Ik word maar wrevelig en zakelijk als ik vaststel dat het niet meer mogelijk is onder de menschen te komen met zoo'n baard als ik heb. Dan moet ik me scheren. Vóór of nà het ontbijt? Wat is ook weer best? Alexis Carrel zegt...

Mijn kamer ligt overhoop. Dat is mijn element. In een slaapkamer dient

[p. 341]

niets te hangen of te staan of een plaats te hebben. Alles moet liggen, afgeworpen worden of vallen. Geen plaats voor iets.

Ik voel geen lust de knoopjes uit het hemd van den vorigen dag te nemen, en in een versch te steken. Ik moet vlug buiten: de dag is begonnen. Dan maar alles aangetrokken wat ik gisteren droeg.

Ik moet vlug den dag beginnen, ben geweldig onrustig en heb nochtans niets in het hoofd dat zou kunnen aangepakt worden. Moest ik nu naar die domme Galerijen niet! Ik kan ziek zijn of naar het Ministerie moeten.

Ik ontbijt laat, vroeg, veel of weinig, of niet.

Ik ben in een goeden dag of in een slechten.

Soms begin ik ook al van in mijn bed bij mezelf te dikteeren. Dat is dom. Dat is onverdraaglijk.

Die man was ik: in den tijd van de Groote Galerijen. Ik droeg geen snor. De meisjes tyranniseerde ik zoo wat. Ik beheerschte ze van te hoog. Ik was toen niet getrouwd.

Ik was op een keer zoo lang reeds weer heelemaal mezelf. Hij die ik moet zijn door mijn aard. En die ik altijd terug word.

Dat wordt op den duur vervelend. Soms zie ik dan iemand anders. Iemand van een heel ander type. Dan zou ik die willen zijn. Hoe dwaas. Maar onweerstaanbaar.

Soms verplaats ik me ook werkelijk in die andere persoon. In om het even welke andere persoon. Door dan in heel verschillende zakelijke omstandigheden te leven, krijgt men beter dien indruk. Men wordt soldaat als een type militair. Men koopt zich een nieuw kostuum van een heel ander genre en rijdt nooit meer met de tram. Men spreekt Vlaamsch of men spreekt Fransch. Men verandert van woning. Men laat zijn snor groeien. En zoovoort...

Het was een betrokken dag. Ik hield het in de stad niet meer uit. Met de Veertig spoorde ik naar den buiten, Er was natuurlijk geen plaats om te zitten. Dan vreet men zich nog meer op. Staan waggelen op het platform tusschen een hoop menschen, wanneer men elke tronie zou willen verbrijzelen. Dan maar, indien mogelijk, naar de punten van zijn schoenen kijken op de latjes van den vloer. Of bij een zwenking eens naar buiten. De groene laan die voorbijschuift.

De atmosfeer is woelig. Een zomerdag die zich niet opent. Het sterke bloeien van het vele groen. Er hangt onweer in de wolken.

Ik mag niet denken aan het einde van den rit. In het bosch blijf ik niet: het is groen vergift. Ik zal terug moeten trammen.

Mijn hart hangt in mijn borst te bewegen.

Er stapt een heer met een klein meisje op. Hij is uit de poort gekomen van éen dier rijke villa's langs de laan.

Hij blijft dicht bij den uitgang op het platform staan, op dezelfde plaats waar hij opgestapt is.

Dat heb ik maar onderbewust gemerkt.

[p. 342]

De ontvanger verschijnt. Een stem: Deux directs. Dat was de heer. Ik weet het.

‘Deux directs’. Hij staat eenvoudig op het platform en kijkt uit het rijtuig. Maar één oogenblik, - toen hij betaalde, - heb ik zijn blik gevat.

Een stille, binnenwaartsche blik. Rustig. Beperkt naar buiten tot het toevallig noodzakelijke van het overreiken van het tramgeld.

Daarna weer slechts bestaande voor zichzelf.

‘Deux directs.’ Die stem. Als geslepen kristal.

Daarna niets meer.

Het kleine meisje staat naast hem en kijkt naar buiten. Hef handje in a zijne.

‘Deux directs.’ Een ander leven. Zoover van het mijne. Zoo; volmaakt.

Voorbijgaande in een gaaf décor van bescheiden onverstoorbaarheid. Kalm en oppervlakkig door de sfeer der goede vormen en de degelijkheid van huis en fortuin, en door geregelde bezigheden.

Ik ben een oogenblik doorgedrongen in de kamers van een leven waar de tijd anders tikt. Een heer die van een villa naar een andere rijdt.

Daar liggen netjes en stil de tapijten. De sloten der deuren zijn degelijk. Men soupeert op vastgestelde uren in vastgestelde vormen. De vormen stellen vast wat en hoe men daarna nog rooken kan. Hoe men het platte uurwerk uit het vestzakje haalt en kijkt hoeveel tijd men nog heeft alvorens naar de kamers te gaan voor den nacht. Men ziet uit op een blank kiezelpad langs het terras en op de boomen die het zicht der laan afsluiten.

Daar is een ander leven dat kan tikken.

Mijn onrust is weg.

Dit leven is evenwicht, verpoozing.

Ik ben rustig geworden. Maar rustig geboeid. Ik heb geschouwd in het diepste puntje van het leven van een ander. ‘Deux directs.’. Dat wil ik' bereiken.

Bijna dadelijk heb ik mij teruggewend tot Elvire. Ik wist dat ik bij haar, dit worden kon.

Want naast den heer op de tram gaapte een ruimte. Daar ontbrak een vrouw. Wie was de vrouw?

Ik kende ze dadelijk. Ik wist hoe ze moest zijn.

Zoo dacht ik onmiddellijk aan Elvire en werd met een onstilbaren drang naar haar getrokken. Mjn hart zou bonzen tot ik haar een week later reeds bereikte. Nu was het nog maar het stillen van den hartklop als na een wilden loop.

Ik kende haar van vroeger reeds. Ik kende haar heel goed. Te goed voor de gave eer van de dochter van den stijven administrateur die thans mijn schoonpapa is.

Ik durf dit zeggen omdat ik ten slotte met haar getrouwd ben en ik vind.

[p. 343]

het geen oneer voor mijn vrouw een vroeger avontuur gehad te hebben met haar lateren man. Vooral wanneer ik dit was.

Ik durf dat schrijven omdat zij ten slotte zeer nuchter van opvattingen is: het is een prachtige vrouw, zonder ouderwetsche begrippen. Ik durf dit schrijven omdat ik vandaag (misschien vanaf vandaag) geen rekenschap aan mijn vrouw te geven heb. Ik hoor ze flirten met D'ailleurs.

Dat was ontstaan op een Bach-concert in het Conservatorium, dat avontuur. De aria ‘Bist du bei mir’ werd uitgevoerd. Een bevend-luisterende zaal, Op het verlicht verhoog zitten luisteraars. Die zie ik voorbij het orkest. Onbewogen levens. Gefixeerde verschijningen waarbinnen iets onzichtbaars leeft. Maar dat ik op zoo'n oogenblikken voel leven. Ik hoor de muziek, maar binnen in de sfeer van al die verborgen levens. Onder die oppervlakte klopt nu mijn hart.

De beenderige gezichtsschaduwen van een priester: iets gemarteld. Te vleeschelijk. Veel vrouwen. Boven licht-beschenen halzen. De oogen afgewend soms. Er zijn er die zich beschouwd voelen.

De jonge dokter dien ik ken naast een dame in oranje kleed hooger dan hij. Paarlen over de deuken van het sleutelbeen.

Links een jonge vrouw in groenen pull-over. Wel sluitend om de borst. Den blik weg.

Een jong meisje in bruin kleed wat ouder dan de schooljaren. Maar overrijp. Ik moet mij van haar afwenden, want ik zie door tot binnen in haar. Hoe zij wacht.

De aarden neus van den dirigent die omkijkt naar den solist.

De jonge vrouw in groenen pull-over. Popelende stilte. Mijn blik gaat over haar en dringt in haar, want haar oogen waren zich stil aan 't wenden over de zaal. Zij ziet mij: en zij drijft de oogen verder.

Haar armen liggen op haar schoot. Een schouder hooger dan de andere. De hals van den pull-over wat omlaag gezakt.

Onder de pauze wandelen we elkaar voorbij en weten dat we iets bepaalds moeten zeggen. Zij is alleen. Dat doet haar goed. Ze wil eenigiszins laten merken:, ach, hoe ongezellig hier, een publiek dat me niet schelen kan, hernam men maar weer vlug. Zij rookt.

Ze is een mooie vrouw. Gazelle-achtig. Jong, Vrank. Haar binnenwaartsch leven blijkt uit den open hals van haar pull-over.

Dat was Elvire. Zij is mijn vrouw geworden. Maar lang na een eerste diepe verliefdheid.

Bij vele vrouwen hoeft men maar een toestand te onderhouden die haar uit het evenwicht gelicht heeft, Dan blijven ze één zwenken, één overgave.

Mijn weinig beweegbaar gelaat, mijn vluchtende blik schijnt haar weer houden te hebben in die sfeer boven en buiten alles. Die zich dien namiddag tijdens de Bach-uitvoering tusschen ons had opgehangen. Die we moesten verbrijzelen en doen neerstorten door het knetteren van twee polen.

[p. 344]

Ik was erg verliefd. Diep. Met overgave. Met trouw.

Dat hoef ik nu niet verder uit te spinnen. Ze was toen trouwens andert dan nu. Vooral dan op dit oogenblik, vandaag.

Onze roes was kort maar diep. Volledig.

Daarna zonk alles in elkaar. Zij werd anders, ik werd anders. Er kwam nog iets van buiten haar in de lucht, iets van haar omgeving. Ook een idiote vriend, dien ik niet kende, en dien ik ook niet verder meer kennen wilde. Iets in den aard van D'ailleurs, stel ik me voor.

Ik werd ook onmogelijk: werk scheen het to zijn of iets anders.

Ja, zoo vlug het gekomen is, zoo vlug breekt alles dan plots af. Met dezelfde knettering.

We ontmoetten elkaar niet meer.

Haar was het, Elvire, die ik thans na maanden weer terug zocht te naderen. Zij moest me brengen tot dit ander leven, waarin ik geschouwd had. Dat was haar sfeer. Haar echt, dagelijksch leven. Niet dat éénmalig opvonken uit ons vorig avontuur: toen moet ze een poosje zichzelf niet geweest zijn. Geleefd buiten de wetten van haar aard.

Haar leven was dit waarin ik in den blik van den heer geschouwd had. Zij was de ontbrekende vrouw.

Ik vond haar spoedig terug.

Inmiddels was ik reeds de andere geworden.

's Anderendaags na de ontmoeting met den onbekenden heer, ging ik me in ‘Old England’ en nog een paar andere magazijnen van de stad, die een zeer select klienteel bedienen, een nieuw uitzet aanschaffen.

Twee kostuums: éen sport, éen gekleed, waarvan de snit in de lijn lag van een deugdelijke ouderwetsche traditie. Maar aangepast aan de nieuwe tijden.

Ik liet mijn snor groeien, kapte mijn haar in een streep en onderzocht de vraag om zelfs mijn oogleden te laten inkorten.

Daar ik al vroeger een snor had gedragen was dit physiek element van verandering mij niet voldoende. Ik wou een heel ander mensch zijn. Niet meer op den vorigen gelijken. Mijn aard verloochenen.

Mijn oogleden zijn te zwaar. Ze openen zich niet voldoende. Niet dat dit de afmetingen van een gebrek aanneemt. Ik word als normaal beschouwd, maar telkens ik me zie in een flits van een uitstalraam of op een spiegel toekom, vind ik dat mijn oogleden te zeer omlaaggeslagen zijn.

Ik kan dit reeds bemerken op de eerste foto die van mijn kinderjaren bewaard is gebleven. Ik sta op een wit bankje met het rubberen popje van den fotograaf in de handen. Mijn tong steekt een weinig uit den mond en mijn oogleden zijn groot en niet heelemaal omhoog. Als had ik toen reeds moeite om ze op te houden.

Het is dwaas, maar mijn oogleden zijn te zwaar. Zij bepalen mijn heele leven.

Nu scheen het dat de heelkundige bewerking niet gewaarborgd was omdat

[p. 345]

de kleine spiertjes in de oogleden van onder naar boven loopen. Die zouded moeten doorgesneden worden. Zouden ze daarna nog welken? Dat was de vraag.

Mijn snor moest dus alles doen.

Zoo heelemaal vernieuwd kwam ik tot Elvire.

Zij herleefde toen ze mij zoo zag.

Den filosoof, den half-slordigen, den niet-degelijken jongeling dien ze eens bemind had (als ik dit alleen maar schrijf hoort zij het hiernaast toch niet) vond zij thans keurig, aannemelijk, hoofsch en lief. Dat lief was vooral dank zij mijn snorretje.

En dat is nu waar: het fijne snorretje boven mijn lip gaf mijn aangezicht wat vriendelijk leven. Nu is het weg.

Zij vond mij een fijnen man, en zoo diepzinnig daarenboven.

Nu moet ik weer een fout uit het leven van mijn vrouw van vóor haar huwelijk bekend maken. Er begon een nieuw avontuur met mij.

Daar papa weer in het buitenland was en het andere deel der familie op een buitengoed in de Ardennen, moest Elvire alleen in Brussel achterblijven om haar klavierexamen af te leggen.

Zelfs de familie had reeds breede opvattingen maar was daarenboven ook zoo degelijk.

En nu zal ik maar ronduit zeggen dat ik dagelijks bij Elvira in de villa verbleef. Wij zijn daarna toch getrouwd. Met volle toestemming van de familie.

Daar was nu dit andere leven.

De dokter dien ik voor mijn oogleden had geraadpleegd, vond dan wei iets aan mijn lever, hoewel dit zijn specialiteit niet was, om mij een ziekteverlof bij de Groote Galerijen te verschaffen.

Alles boeide mij in dit nieuwe leven.

Wat een rust. Wat een gevestigdheid. Geen problemen. Alles is gekend. Alles is voorbereid. Niets moet nog overwogen worden.

Uur van opstaan, kleedij voor de gelegenheid. Ontbijt klaar om ingenomen te worden. Geen bezigheid als taak. Bezigheden als tijdverdrijf. Als omgangsvormen. Als maatschappelijke plichtplegingen.

Alles sloot. Ik werd volmaakt.

Elvire. Ik. Twee gelijken,

Mijn armen zwaai ik niet meer. Ik hang niet op een stoel. Verveling: nooit. Alle kleine dingen zijn waardevol. Zitten in het rond op de rechte stoelen na het souper, hoogstens rookend, heeft zin. Voldoet. Omdat men het doet zooals het hoort.

Wij hebben elkaar lief, heel lief: volgens den codex van de gebruiken van den stand. Dat is degelijk, aangenaam, geruststellend. En toch voldoende. Romantisch op zijn manier. In de kamer hangen de lichte voiles voor het open raam aan het balkon boven den ordelijken tuin: het park. Daar schijnt soms ook de maan binnen.

[p. 346]

Gefilterd valt zij door de draperijen op het licht tapijt voor het lage bed. Zelfs voor zulke gelegenheden bestaan er nog japonnen.

Elvire is bovenaardsch.

Ziehier hoe ik opsta.

Niets is zoo leelijk als wakker in bed te blijven liggen. Dat is een gouden spreuk.

Staat ge vroeg op: dan gaat ge paardrijden. Vroeg opstaan en niet te weten wat te doen heeft geen zin. Ga niet in den hof loopen te slenteren. Elvire zal u vragen: waart ge dan met niemand afgesproken?

Staat ge niet vroeg op, dan is het op het uur dat het werkvolk van de straat is en de bedienden naar hun kantoor.

Blijf niet in uw bed naar de wolken door het raam liggen turen. Slentet niet in uw kamer rond.

Ga niet dadelijk op het balkon naar den tuin kijken, of volg niet een vogel of een straal zon: ge zijt nog niet gekleed. Straks in den voormiddag kunt ge dat doen, als er wandeling of lectuur op uw programma staat.

Bad in de badkamer. Tanden wasschen. Haar opschikken met spiegel vóor en spiegel achter.

Ik leg me toe op wat ik doe.

Vandaag blauw hemd met streepjes aantrekken: ik moet naar de sport-shop een nieuwe raket gaan koopen. Ik vergis me niet in de keuze welka manchette-knoopen ik in het hemd steek. Vandaag liefst die met kleine polo-stickjes. Alles heeft zin.

Bijna vergat ik de parel op mijn das te steken.

Zoo gaat het elken morgen. Ik voel me behaaglijk.

Als ik, lieve dwaas die ik ben, in den tuin wat wil kleuteren - dat schijnt zoo mijn hobby te zijn, - dan heb ik daar een speciaal tuin-complet voor. Elvire komt dan ook wel eens met een gietertje in een morgenjurkje of met een lange broek aan.

Eens snoeide ik een stekelbessenstruik en Elvire begoot het boordje bloemen, toen we ons opeens tegenover elkaar bevonden. Ik zat warempel op mijn, achterste en Elvire had zich op een knie neergebogen om een plantje onkruid uit te trekken. Zoo zaten we tegenover elkaar.

Ik met mijn fijn snorretje in mijn ernstig aangezicht en met het tuinpak aan. Elvire in de lange broek en het haar in een kleurigen hoofddoek gebonden.

We bezagen elkaar in de oogen. Zij bekeek mijn snorretje (ik moet er dien dag toch maar triestig uitgezien hebben) en ik haar kleurigen hoofddoek.

Toen kreeg Elvire iets in de oogen en in de keel. Het waren tranen en zij kon bijna niet spreken. Toch zei ze:

- Maak uw hemd maar wat los.

En ik begon op mijn knieën te kruipen door het zand. Rond elke plant. Ik woelde met mijn handen in de mulle warme aarde, dat ik afzichtelijke

[p. 347]

nagels ging krijgen. Den heelen voormiddag spitte ik. Ik deed de kousen uit, en stak de klompen van den hovenier aan.

Mijn tuinkostuumpje zag er uit.

Elvire had haar hoofddoek afgeworpen.

Na dit voorval kon ik er rustig toe besluiten haar te trouwen.

's Middags als we binnen gingen zei ze nog:

- Ach, eens anders te zijn! Het scheen haar een verlossing.

We trouwden werkelijk. Ik kon consul worden, zei mijn schoonpapa.

Maar toen werd het tragischer.

Na een tijdje begon ik weer, in klaarlichten dag, te droomen van de lichte verweerde kasseitjes waartusschen grassprietjes groeiden, voor de poort van onze Brouwerij.

Daar was ik geboren. Ginds in ons dorpje. Daar was ik kleine jongen geweest.

Jarenlang had ik er gespeeld, gedroomd, laag tegen den grond, bijna met het aangezicht tegen de lichte afgeronde kasseitjes in den oprijweg van de lange bierkarren door de poort. Daarbinnen de donkerte van kelders en tonnen die hol klonken en roken.

Stilaan werd het me een foltering mijn snorretje dagelijks te verzorgen.

Toch moest ik zwijgen.

Zelfverwijt, spijt. Toch blijf ik de andere! Ik heb het gewild.

Elvire is niet bekeerd. Zij heeft nu grillen, buien. Voorspel van onweders.

Ik heb haar laten woelen, zonder iets te zeggen. Integendeel. Mijn reactie was die van de volmaking naar buiten van mijn nieuwe persoonlijkheid: de onverstoorbare goede vormen.

Zoo schijn ik een vlak strand, waarop zij begint te bewegen, koortsig als een zee voor een onweder.

Ik laat haar van binnen beginnen te woelen. Eens stormt zij misschien los.

Inmiddels zwijg ik. Inmiddels moet ook mijn snor blijven: o, meer dan vroeger. Dat is Elvire's reactie: geen duimbreed wijken. Naar buiten toe. Van binnen klippert zij als een zee.

Ik heb gezwegen.

Ook vandaag of gisteren heb ik niet gesproken. Maar mijn snor is af.

Ik ben weer mezelf.

4 Juli '44

W.J. ELSMAN