De Vlaamsche Gids. Jaargang 28

[p. 548]

Boekbeschouwing

Werner Richter. - Ludwig II, König von Bayern. Eugen Rentsch, Erlenbach-Zürich; 410 blz.; ing. Zw. fr. 8,50; geb. Zw. fr. 11; 8 platen.

Dit boeiende boek verhaalt streng historisch de biografie van den ongelukkigen Beierschen koning, die regeerde van 1864 tot 1886, zich weinig bekommerend om de staatszaken, liefst afgezonderd levend om zich aan de kunst, vooral die van Wagner, over te geven. Na het verbreken van zijn verloving met de Beiersche hertogin Sophie vergrootte zijn menschenschuwheid nog veel meer (1867). In 1870 stond hij naast Pruisen tegen Frankrijk, maar trachtte zijn souvereiniteit zooveel mogelijk te redden. Tijdens den Kulturkampf toonde hij zich beslist liberaal. Allengs verduisterde zijn geest, zoodat hij in 1886 krankzinnig verklaard werd en op den troon vervangen door zijn oom Luitpold. Den 13n Juni van dit jaar verdronk hij zich in het Starnberger Meer. Drie jaar vroeger was Wagner heengegaan, wiens zelfmoord in 1864 door Lodewijk II verhinderd was geworden, toen deze hem naar München geroepen had om hem in staat te stellen zijn muzikale hervormingsplannen ten uitvoer te brengen. Richter's held zal steeds, evenzeer als de figuur van keizerin Charlotte van Mexico, de diepste deelneming opwekken, zonder dat men hem daarom sentimenteel oncritisch dient te verheerlijken of hem wegens partijpolitieke redenen tracht te veroordeelen. In dit werk is alle legende, kletspraat, smaad en Byzantinisme verzwonden.

Hans Gebser. - Rilke und Spanien. Oprecht, Zürich; 100 blz.; ing. Zw. fr. 4; geb. Zw. fr. 6; geïllustreerd.

Tot heden toe weet men weinig of niets over Rilke's betrekkingen met Spanje, al hebben zij zulken sterken indruk op zijn ontwikkeling uitgeoefend. Dank zij Hans Gebser wordt nu dit belangrijke hoofdstuk uit het leven van den grooten dichter geheel verklaard. Het Spaansche landschap, de Spaansche schilderkunst beïnvloedden zijn werk ongemeen. Met hen komt het keerpunt in zijn bestaan. Zijn geestelijke verwerkelijking zou er door plaatsgrijpen.

John Mac Murray. - Zijn wij werkelijk Stoïcijnen? De Driehoek, 's-Graveland; 290 blz.; ing. fl. 2,25; geb. fl. 2,90. Vertaling H.H. Kist-Methorst.

Als de Westersche beschaving zich heden aan den afgrond van haar bestaan bevindt, dan komt dit hieruit voort (naar de diepe overtuiging van Mac Murray), wijl wij ons nog steeds thuis voelen in de sfeer van de Stoïcijnsche wereldbeschouwing, d.i. in deze van het materialisme, waarin alleen het stoffelijke heerscht. Zoeken de meesten nog steeds hun ideaal niet in de volmaaktste onverschilligheid? Leven zij niet zonder geestdrift, zonder overtuiging? - De schrijver bewijst, dat er echter tusschen hart (Christus) en verstand (Zeno) geen tegenstelling hoeft te bestaan, dat alle beschaving en alle moraal een persoonlijke, spontane moet

[p. 549]

zijn, die rechtstreeks opwelt uit het hart; de kloof tusschen onze gedachten en onze gevoelens dient gedempt, want zoolang hun conflict binnen in ons duurt, kennen wij geen vrede. Voorop wordt gesteld, dat het gevoel in het menschelijk leven het voornaamste is: wat wij voelen en hoe wij voelen is van veel meer belang dan wat wij denken en hoe wij denken. Daar de menschheid echter vaak gevoelens uitdrukt, die zij niet voelt, gaat de zedelijkheid te loor, worden de menschen onwerkelijk, verliezen ze zichzelf, zijn ze onvrij. We kunnen slechts vrij zijn, als we voelen (en denken en handelen) in termen van het niet-zelf.

Dr. H. Bauer/H.G. Ritzel. - Von der schweizerischen zur europäischen Eidgenossenschaft. - Wir müssen nicht untergehen. Europa Verlag, Zürich; 160 blz.; ing. Zw. fr. 4,50; geb. Zw. fr. 6,50.

Dit is een waardevolle bijdrage tot de studie van het vraagstuk ‘Europa na den Oorlog’. De mogelijkheden eener Europeesche federatie worden ernstig onderzocht en langs alle zijden belicht. De schrijvers bewijzen, dat er geen sterker reaalpolitiek argument ten voordeele van de Europeesche Unie bestaat dan het wezen van Zwitserland; daarom ook gelooven zij in de toekomst van de federale gedachte.

Dr. JOZ. PEETERS.