|
| |
| |
| |
Boekbeschouwing
K. Heiden. - Adolf Hitler. - Europa-Verlag, Zürich; 2e druk; 500 blz.; ing. 6 Zw. fr.; geb. 8 Zw. fr.
Dit gewrocht van Konrad Heiden is de vrucht van een vijftienjarige bestudeering van het thema, van een nauwkeurig gadeslaan uit de nabijheid, een doorwerken van al de bereikbare bronnen, een zorgvuldig schiften van alle openbare en vertrouwelijke mededeelingen. Daar beweerd wordt, dat Hitler Duitschland is, tracht de auteur in hem het huidige Rijk te verklaren en te bewijzen, dat de Leider noch een supermensch, noch een poesjenel is, maar een zeer interessante tijdgenoot en een der grootste volkstribunen uit de wereldgeschiedenis. Op elke bladzijde weet hij ons door zijn uitzonderlijke uitbeeldingskracht te boeien en ons inzicht te verhelderen. Hitler is een mysticus, die in zijn spoor is gestooten door een openbaring, welke in haar onweerstaanbaarheid vergeleken dient te worden met de ervaringen van door vizioenen bezochte menschen. Alle tafereelen uit zijn bewogen leven worden hier even treffend geschilderd in zooveel krachtig gekleurde hoofdstukken, die alle even spannend mogen heeten. Hun studie zal doen blijken, dat de huidige wereldcrisis veel meer is dan een zoogezegde politieke of economische ontreddering.
| |
K. Heiden. - Adolf Hitler. - Uitgeversmij. Contact, Amsterdam; 400 blz.; ing. fl. 2,90; geb. fl. 3,90.
Jan van Reeuwijk vertaalde op uiterst flinke wijze Heiden's omvangrijk werk, waarin de Duitsche geschiedenis van onzen onzaligen tijd zoo afdoende doorgrond wordt aan de hand van een overvloed van feiten. De behandeling van het kiesche onderwerp is er op gericht het critisch verstand het zwijgen op te leggen. De Duitsche tragedie zal er oneindig beter door begrepen worden, zij, die ligt in de tweespalt tusschen levensvreemd idealisme en ruw realisme. Zoo moet er, volgens het woord van Prof. Foerster, stoornis ontstaan in den inwendigen mensch, alle levensorientatie naar hooger op ophouden, de rangorde der levensfuncties miskend worden. De echte opbouwers der geschiedenis worden niet gevonden onder de succesrijke politiekers of revolutionairen; deze zijn slechts de dienaars der gebeurtenissen. De werkelijke meesters, oordeelt Chr. Dawson, en met hem, naar ons voorkomt, Heiden, zullen eeuwig wezen de geestesmannen, onbekend door de wereld wellicht, de werktuigen van de scheppende actie van den geest.
| |
Heinrich Mann. - Es kommt der Tag. - Europa-Verlag, Zürich; 240 blz.; ing. 4,20 Zw. Fr.; geb. 6,50 Zw. Fr.
Heinrich Mann beproeft de geestelijke grondslagen van een nieuw Duitschland te geven.
Het Hitleriaansche Rijk en zijn voorgeschiedenis leert de lezer geschiedkundig inschakelen en uit de afzonderlijke gebeurtenissen der eerste drie jaren van het
| |
| |
regime erkennen, wat het Duitsche volk aan zijn historie verschuldigd is. Duitsch Leesboek heet tevens dit werk, omdat tusschen den tekst van den schrijver proza en verzen gestrooid werden van de grootste Duitsche denkers en dichters - Schiller, von Humboldt, Fontane, Nietzsche, Kant, Claudius, Franz Grillparzer, Gottfried Keller, Platen, Friedrich von Gentz, Coudenhove-Kalergi -, wier ideeën deze van Mann nader verklaren.
Wat een kunstenaarsziel vermag om den geest van dit nog chimerische Duitschland te doen leven, vindt men hier treffend veraanschouwelijkt. Den nood van zijn vroeger vaderland voelt Mann diep aan. Met een vurige overtuiging geeft hij een schat van vingerwijzingen ten beste, die den Komenden Dag moeten voorbereiden.
| |
B. Jacob. - Das neue Deutsche Heer und seine Führer. - Edition du Carrefour, Parijs; 200 blz.; 20 Fr. fr.
Uit hoeveel millioenen bestaat het nieuwe Duitsche leger? Welke beteekenis heeft de tweejarige dienstplicht? Wie zijn de bevelvoerders over deze reuzenmacht? Deze actueele vragen worden door het werk van den bekenden auteur Berthold Jacob beantwoord. Jaren besteedde hij aan het opstellen van dezen arbeid, die afdoende spreekt en diep treft door de massa belangrijke gegevens. Schrijver is overtuigd, dat een Duitsche doormarsch door België naar het voorbeeld van Moltke of door Nederland en ons land volgens het recept van Schlieffen door den Staf niet overwogen wordt, zoolang hij op Engelands neutraliteit hoopt. Groot-Brittanië blijft inderdaad onze schutsengel, wat niet wil zeggen, dat wij ons als een onmondig kind moeten gedragen en onze eigen zaak heelemaal aan anderen overlaten.
| |
Dr. Hans Ruin. - Narren en Apostelen. - Uitgave Bijleveld, Utrecht; 210 blz.; geïll.; gen. fl. 2,90; geb. fl. 3,90.
De wijsgeer Dr. Hans Ruin, professor aan de hoogeschool te Helsingfors, doorkruiste gedurende jaren ons half-waanzinnig Europa en schreef daarna dit humanistisch boek, heerlijk getuigenis van het geniale in zijn auteur, wiens zeldzame kernachtigheid tot de scherpste aandachtsverdieping dwingt. Hij openbaart zulke nieuwe en wijde horizonten, dat bij elke bladzijde van deze twaalf essays de ziel zich grondig inwijdt in het huidige Europeesche gedachtenleven. Wij hebben waarachtig den grootsten nood aan werken van dezen aard, waarin de verdierlijkte mensch wordt afgetakeld en terug aangeknoopt bij de oude waarheid, die onze Westersche cultuur schiep, dat geest niet is natuur, maar dezer overwinning. Eén enkel lichtpunt vindt Dr. Ruin in ons verscheurd werelddeel, nl. te Oxford, waar de Dictatuur van den Heiligen Geest heerscht, dank zij de persoonlijkheid van Frank Buchman.
| |
S. Fowler-Wright. - Der Untergang von Prag. - Editions du Carrefour. Parijs; 200 blz.
Bij haar verschijnen verwekte deze ‘Prelude in Prague - A story of the war of 1938’ sensatie. Deze literaire bom moest de Engelsche staatslieden uit hun lethargie doen ontwaken. De Engelsche auteur voorziet de inlijving van Oostenrijk, gevolgd door de vernietiging van Praag en de annexatie van Tsjecho-Slowakije. Dan zendt Duitschland een ultimatum aan het Britsche Rijk om het gebeurde bekrachtigd te zien, waarop de Premier weemoedig verklaart: ‘Wij lieten toe, dat een roofdier zich nestelt in het hart van Europa en koesterden ons met de dwaze hoop, dat het zich tot het vegetarisme zou bekeeren. Nu is het te laat.’ Apocalyptische vizioenen spoken door onzen geest... Europa treedt in een gevaarlijke phase.
| |
| |
| |
Dr. P.J. Bouman. - Jaurès, Wilson, Rathenau. Uitgave Paris, Amsterdam; 200 blz.; ing. fl. 2,25; geb. fl. 2,90.
Tegenover de ‘groote’ figuren van onzen tijd, die in den grond alle verantwoordelijkheid voor hun gevaarlijke handelingen van de hand wijzen, stelt deze diep menschelijk voelende auteur, voorbeeld van waardigheid en objectiviteit, drie lichtende leiders van hun wederzijdsche volkeren voor als antipoden van de huidige bewindvoerders; drie idealisten, die hun leven voor hun gedachten offerden; waarachtige demophielen, strijders voor sociale rechtvaardigheid, los van persoonlijke eerzucht, onbaatzuchtige miskenden, ergerlijk gehoond door tal van onbekwamen. Wel vertroebelde hun optimisme soms hun inzicht en merkten zij alzoo de gevaren niet in hun onmiddellijke omgeving. Daarom moesten helaas deze dappere strevers naar internationale verbroedering in hun grootsche taak mislukken en ten slotte tot de conclusie komen, dat de tijden niet rijp waren, wat hen niet belette te volharden tot het bittere einde.
Dr. Bouman schonk ons drie piëteitvolle schetsen, die velen tot inkeer moeten brengen.
| |
Hermann Wendel. - Die Marseillaise. - Europa-Verlag, Zürich; 150 blz.; gen. 3,50 Zw. fr.; geb. 5 Zw. fr.
Hermann Wendel, die op 3 October 1936 te Parijs stierf, heeft als eerste Duitsche schrijver een geschiedenis van de Marseillaise ‘gedicht’, op een oogenblik, waarop de volkeren van Europa weer als in 1789 uiteen dreigen te vallen in twee reusachtige vijandelijke kampen, in verdwazing extreme wereldbeschouwingen aanklevende. Even als toen zijn heden de fronten niet identisch met de nationale grenzen. Zij gaan door de harten. Aangrijpend en ontroerend schildert Wendel hoe Frankrijk, door de Mogendheden bedreigd, zich manhaftig verweerde en de vreemdelingen van zijn grond dreef onder de huiveringwekkende tonen der Marseillaise. In deze ‘Biografie eener Hymne’ komt de schoone figuur van Rouget de Lisle volkomen tot haar recht; de schepper van den grootsten revolutionnairen zang van het Avondland kende slechts een ellendig, onverdiend lot, een tragisch bestaan, door de domme menschheid totaal op den achtergrond geschoven. Zijn Marseillaise echter blijft onsterfelijk.
Dr. JOZEF PEETERS.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd