De Vlaamsche Gids. Jaargang 24

[p. 522]

Vogels van diverse Pluimage

A. Coetsier-Debaene. Er waakt een vlamken in mijn hart, Kortrijk, Westvlaamsche Boekhandel, 1935.

- Deze nieuwe volgelinge van de muze der poëzie volgt reeds sedert lang gebaande wegen. Zonder verdere bijbedoeling, is dit een voorzichtige en tevens wijze houding, vooral wanneer men wel weet, - en dat weet men trouwens vrij spoedig, - dat men zoo maar niet zonder meer een ‘nieuw geluid’ uit zijn mouw zal schudden. Dit neemt niet weg, dat ook volgens een bepaalde ‘wijze van dichten’, - want die zijn er altijd, - geen goed werk kan worden verricht. We meenen uit de versjes van A. Coetsier-Debaene op te maken, dat zij er niet aan denkt in de eerste rangen van onze hedendaagsche poëten te willen plaats nemen. Uit dezen gezichtshoek behouwd, mag haar bescheiden dichtkunst er zijn, die juist in deze bescheidenheid haar simpelen luister vindt. Want, zij dicht trouwens ‘heel simpel’, neen, stelt zich eenvoudig de vraag:

Waarom ben ik gevoelig voor
elk klein en zoo heel simpel ding?

Alleen heeft de verwoording van dit gevoelig-zijn vaak weinig te stellen met wat eenvoudig poëzie heet.

Hendrik de Vries. Coplas, Zevenhonderd liederen van het Spaansche volk. Amsterdam, De Spieghel - Mechelen, Het Kompas, z.jt.

- De Coplas van De Vries, Maria Lécina van Werumeus Buning, Voor twee stuiver anjelieren zijnde Nieuwe coplas van denzelfde: in den boom van de Hollandsche dichtkunst is waarlijk een Spaansche lucht gevallen. Gelukkig is het tot nog toe geen kwade lucht, zal het ook geen kwade lucht worden, ten minste als het met deze copla-vlaag nu eindelijk ophoudt. Het genre is er in onze dichtkunst, is nu eenmaal verhollandscht door twee specialisten in het vak en het mag daarbij blijven. Dat het ingewikkeld is kan niet worden gezegd. In zijn toelichtingen en opmerkingen, die De Vries op zijn bundel laat volgen, definieert hij de copla als een afzonderlijk zangcouplet, doch ook wel als een kwinkslag enz., voegt hij er aan toe. Het genre is dus vrij ruim, wat niet beteekent, dat iedereen zoo maar copla-dichter kan zijn. Er is daartoe radheid van rhythme en kruim van inhoud

[p. 523]

vereischt, dit alles meestal in het harnas van vier verzen saamgedrongen. Een copla-verzameling is bont als het leven zelf. Een copla kan zingen van de Maagd:

De maagd op de zuil heeft gezegd
dat ze geen Fransche wil wezen
maar voor zal gaan in 't gevecht
aan 't hoofd van de Aragoneezen.

- van den oorlog:

Moeder hing 't amulet op mijn borst
om over mijn leven te waken;
de kogels fluiten voorbij,
er dorst nog niet één aan raken.

- van de liefde:

Met een bruin als van jouw kijkers
is geen kleur te vergelijken:
zoo bruin geloof ik de spijkers
waaraan Christus hing te bezwijken.

- en van duizend andere dingen, die dan strijdliederen, kerkelijke liederen, passieliederen, spreuken, vermaningen, beschuldigingen, soldaten- en gevangenisliederen, liefdesmijmeringen, fuifliederen, bezweringen, dreigementen en tumulten worden. Deze meer dan 700 Nederlandsche bewerkingen van Spaansche coplas zullen hun weg vinden in onze dichtkunst.

C.J. Kelk & Halbo C. Kool, Moderne lyriek, Amsterdam, Bigot & Van Rossum, z.jt.

- Aan het woord modern werd in deze bloemlezing een vrij ruime beteekenis gegeven. Hierin wordt een keuze gedaan uit de Hollandsche en Vlaamsche dichtkunst sedert omstreeks 1880, sedert het oogenblik waarop de Nederlandsche poëzie, voegen de verzamelaars er aan toe, de individualistische richting is uitgegaan. Een keuze dus uit 50 jaren poëzie, die, gezien de uitgebreidheid van het te bestrijken veld, een zeer subjectieve moest zijn en mocht zijn. Want waar begint en waar eindigt een objectieve keuze? En is een subjectieve niet betrouwbaarder, vermits men dan toch weet, hoe de persoonlijkheid van de verzamelaars zich in hun keuze reflecteert? Dit nu buiten bespreking gelaten, zijn er toch enkele bijzonderheden die treffen: hoe Gorter het wint op Kloos, een standpunt dat we begrijpen; hoe Van Collem H. Roland Holst overtroeft, iets waar we minder goed bij kunnen; hoe, naast Van de Woestijne, vooral Van Langendonck ontbreekt. Maar de verzamelaars winnen het pleit: een persoonlijke keuze, die alleen hun ‘mooi vinden’ als criterium had! Inmiddels een ‘mooi’ bundeltje Nederlandsche poëzie.

M. RUTTEN.