De Vlaamsche Gids. Jaargang 24

[p. 237]

Uit naburige Landen

De 55e verjaardag van Koningin Wilhelmina wordt, in een prachtwerk, De hechte Band (tusschen Vorstenhuis en Vaderland), door veertig der meest vooraanstaande Nederlanders op het gebied van wetenschap, kunst, politiek en landsverdediging, gevierd met een verzameling van hoogst voorname bijdragen over de verhouding van Oranje tot alle deelen van het Nederlandsche nationale leven in vroeger tijd en in het heden: Oranje in betrekking tot het Nederlandsche staatsbestel, de volkswelvaart, de weldadigheid, het hooger onderwijs, Nederlands internationale positie, de kerk, de vredesgedachte, het misdeelde kind, de landsverdediging, de mobilisatie, de vloot, de Militaire Academie, den Raad van State, de jeugd, de lagere school; Oranje's beteekenis voor bepaalde gewesten van Nederland; Oranje's relaties tot bepaalde plaatsen; het beeld, dat de Nederlandsche letterkunde van het Huis van Oranje geeft: de 17e-eeuwsche dichters, de strijdpoëzie, de 19e-eeuwsche dichters, de dramatiek, de romans en Oranje.

Dit voortreffelijk werk verschijnt onder redactie van M.J. Leendertse en wordt ingeleid door Mr D. Fock, Minister van State. (Uitgave Scheltens en Giltay, Amsterdam; 10 afleveringen à 55 cent; compleet, in door Lion Cachet ontworpen prachtband, fl. 7.50).

In Bewaffneter Aufstand (Eckart-Verlag, Berlijn) stelt Dr. A. Ehrt zich tot taak te bewijzen, dat Hitler Duitschland van het communisme gered heeft en aldus een der grootste gevaren van West-Europa afwentelde. Hij weidt uit over het systeem en de geschiedenis van het Duitsche Communisme, over koeriers en Zwarte Lijsten, werkspionage, Osna en Gpoe, sabotage van de landsverdediging, wapensmokkel, jeugdverbonden, de bloedige gebeurtenissen te Munchen, Dresden, Berlijn, Altona, Hamburg, Eisleben. De overwinning over het Bolsjewisme wordt gelijkgesteld met deze, vóor eeuwen behaald, op de Turken, die Weenen belegerden.

Zijnrzijds kwam minister Goebbels in zijn dagboek Vom Kaiserhof zur Reichskanzlei (Verlag Eher, Munchen), aantoonen dat het economische, cultureele en politieke leven in Duitschland op een nieuwe basis gesteld is. De regeering staat als een sterk wilscentrum aan de leiding van het land; haar beslissingen treffen de volksmassa tot den laatsten man. Dat, wat gisteren nog een paradox was, is heden reeds triviaal, en wat voor enkele maanden schier onmogelijk scheen, is nu vanzelfsprekend, zoodat het geen opzien meer baart. De nationaal-socialistische uitdrukkingsvormen en symbolen zijn modezaak geworden.

Wij overwonnen, zegt Dr. Goebbels, omdat wij den tegenstrever steeds zonder éen oogenblik respijt aangrepen, hem langzamerhand, maar zeker, in de verdediging drongen, en hem dan zoolang bewerkten, tot hij er murw onder werd. Immer en nog aanvallen. Kampen, tot de vijand definitief ten gronde ligt. Arbeiden, agitatie maken, macht verzamelen, nooit moede worden. De beweging ontrouw worden beteekent vaandelvluchtig tegenover het vaderland zijn.

‘Bewonderenswaardig bij den Leider is zijn ongemeen fijn instinct, dat hem nooit dwalen doet. Zonder hem ware het nat. soc. niet denkbaar.’

[p. 238]

Dr. Stuart, de zoon van een Engelschen vader en een Duitsche moeder, beweert in Was will Deutschland (Verlag Jamrowski, Berlijn), dat de nationaal-socialistische revolutie de intrede van de frontgeneratie in de leiding van den staat was. Zij vertrok van de gedachte, dat wereldgeschiedenis steeds het werk geweest is van een minderheid. Haar doel bestond niet in het weer in 't leven roepen van het keizerlijke Duitschland. Zij wil den vrede, maar het Vaderland moet een sterke continentaal-macht in Europa worden en een staat, die zijn bevolking met zijn eigen bodem voeden kan.

Im Dienst der kommunistischen Terror-Organisation (Eckart-Verlag, Berlijn), werd door een communist, W. Zeutschel, geschreven, die niet meer met de communistische partij accoord ging, en in 1931 door de socialistische uitgeverij Dietz (Berlijn) gepubliceerd. De huidige bewindvoerders in Duitschland brengen de nietverkochte exemplaren op de markt. Voor velen zullen de Gedenkschriften van Zeutschel van actueel belang blijken te zijn. De vertelling is boeiend, alhoewel erg éenzijdig. Geklaagd wordt over de corruptie en de politieke verwarring in de K.P.D. en het ontbreken van gezonde elementen.

Dr. Wolfgang Hallgarten, de vroegere medewerker aan het Instituut voor Buitenlandsche Aangelegenheden te Hamburg, nu lid van de Société d'Histoire Moderne, auteur van ‘Sicherheit des Staats und Staatsfinanzen in Frankreich’, ‘Studien über die deutsche Polenfreundschaft in der Periode der Märzrevolution’, ‘George Canning und Gustav Stresemann - ein englischer und ein deutscher Staatsmann’; ontleedt in Vorkriegsimperialismus (Editions Météore, Parijs, Boulevard du Montparnasse, 83) de sociale en economische grondslagen van de Europeesche politiek vóor den Wereldoorlog. Deze omvangrijke studie steunt op een zeer talrijk aantal onuitgegeven documenten, die hij tijdens de periode der Duitsche republiek kon bestudeeren, dank zij zijn belangrijke politieke betrekkingen. Zeven jaar van naarstige vorsching vergde deze wetenschappelijke arbeid, deze gewichtige bijdrage tot de geschiedkundige oorzakenleer. Wie ze nauwgezet in zich opneemt, houdt den sleutel tot het verstaan van het uitbreken der wereldramp in de hand en begrijpt tevens het huidig verval der Europeesche beschaving, den wellicht te vreezen ondergang van het avondland. De werkelijke toestand wordt duidelijk aangetoond; algemeen zichtbaar de sociaal-economische wanverhoudingen onthuld.

Als aanhangsel bevat dit ophefmakende boek o.m. documenten, waarvan het bestaan eertijds door de officieele uitgevers van ‘Die Grosse Politik’ werd geloochend.

In Die Schweiz im Umsturz (Reso-Verlag, Zurich; 2,50 Zw. Fr.) wordt ons door R. Sonderegger een levendige en alzijdige uiteenzetting over de Zwitsersche politiek geboden, op werkelijk interessante wijze de beteekenis van de economische groepen, de historische partijen, de nieuwe bewegingen, de merkwaardige persoonlijkheden geschetst en de door hen opgeworpen vraagstukken nauwgezet behandeld; de economische fouten, het Jodenprobleem, de geld-theorieën, het loon- en warenrecht, de eenheidsprijsmagazijnen onder de loupe genomen. Volkomen nieuwe gezichtspunten vestigen onze aandacht en maken het begrijpelijk, dat geen schriften de openbare meening zoozeer in beslag nemen (althans in Zwitserland) als de publicaties van René Sonderegger.

De levensherinneringen van Grootvorst Alexander van Rusland, zwager van Nicolaas II, den laatsten Czaar van Rusland, verschenen onder den titel: Toen ik Russisch Grootvorst was (vertaald door Mr. N.R.H. Van Essen, Allert de Lange, Amsterdam). Ze getuigen van zijn kennis van zaken en zijn rechtschapenheid. Historisch en litterair verdient dit loyale boek ten volle den

[p. 239]

naam van prachtwerk. Kernachtig beschrijft hij o.m. de troonbestijging van Nicolaas II, den Russisch-Japanschen oorlog, de avonturen van Raspoetin, den Grooten Oorlog, de overwinning der Bolsjewisten. Bij elke bladzijde voelt men hoe de geest verheldert en opengaat voor het geschiedkundig gebeuren, en men beseft weldra, dat de lectuur van deze gedenkschriften geleidelijk een historische vorming geeft gelijk weinige schrijvers vermogen te schenken. Zij zijn dan ook een enorm succes ‘de librairie’, niet het laatst omdat zij diep ontroeren door hun tintelende menschelijkheid, hun onverbiddelijke waarheidsliefde, hun strenge objectiviteit tegenover de tegenstanders, den diepgang der argumentatie, de helderheid der uiteenzetting.

Een woord nog over Die Volksschule in Korea, door Chewon Kim (De Sikkel, Antwerpen; 18 fr.)

Deze pedagogische doctorsdissertatie, verdedigd voor de examencommissie der Ludwig-Maximilians-Universiteit te München, door den Koreaan Chewon Kim, schildert streng objectief de huidige inrichting van de Koreaansche lagere scholen en ontleedt de psyche van den leerling in dit gewest van het Verre Oosten in haar verhouding tot de autoriteit van den onderwijzer. Opdat de Europeesche lezer beter begrijpe, ontbreekt een schets van Korea's politieke-, cultuur- en schoolgeschiedenis niet. De Japansche assimilatieopvoeding wordt ons volledig duidelijk gemaakt.

Dr. J.P.