De Vlaamsche Gids. Jaargang 23

[p. 568]

Boekbeschouwing

S. Verzele-Madeleyn. - Warden D'Haene's zevental. - L. Opdebeek, Antwerpen.

De schrijfster van het dichtbundeltje ‘Licht en donker’ (uitgave V. Resseler, Antwerpen) en van ‘Drie éénaktertjes voor kinderen’ (uitgave ‘De Sikkel’, id.) is voor onze lezers en inzonderheid voor de Vlaamsche opvoeders geen onbekende. Haar nieuwe werk, ‘Warden d'Haene's zevental’, een verhaal voor 10-14 jarige jongens en meisjes, doet haar naam meer dan gewone eer aan. Evenals eertijds Dina Demers in haar eenvoudig gemoedelijk meisjesboek ‘Eenig dochterken’, handelt Mevr. Verzele rustig en hartelijk over het leven van elken dag. Maar in ‘Warden D'Haene's zevental’ gaat het om het leven van een vader, een moeder en een zevental kinderen, jongens en meisjes, en voorál daar tusschendoor: om Uleke, de levenskrachtige moeder; Chareltje, den oudsten zoon, die zich moedig een weg zoekt; Flavie, de zeer bedrijvige en ietwat bazige oudste zuster; Slientje, het leergierige vierde kind, met een verbeelding, die even goed die van de schrijfster kon zijn. Het leven in die familie van Oostendsche werkmenschen verloopt zonder schrijnende ongelukken of origineele avonturen; wie aan zee woont kan het dagelijks hebben meegemaakt. Maar dit dan is de gróóte verdienste van de schrijfster: dat ze het dagelijksch gedoe in zulk gemoedelijk, ook wel eens humoristisch vertellend taaltje, zonder eenig gemoraliseer, weet uit te beelden, dat het echt lééft voor den lezer en deze er graag bij terugdenkt, hoe hij zelf eens het eene en het andere ervaren heeft. We mogen de schrijfster gelukwenschen met haar gezond opbouwend kinderboek en tevens den uitgever danken, die het zoo aantrekkelijk, - met ook een plezierig sprekend omslag, - wist aan te bieden.

Eugeen Bosschaerts. - Tijl Uilenspiegel. - L. Opdebeek, Antwerpen.

De schrijver, - auteur van het verleden jaar verschenen, tamelijk scherp besproken dichtbundeltje ‘Het hellend vlak’ (‘De wilde roos’, Antwerpen) en van enkele opvallende recensies in dit tijdschrift, - komt ons verrassen met een springlevend jongensboek, ‘Tijl Uilenspiegel’, dat zeker een succes wordt. De guitige, eigenlijk ondeugende Tijl schijnt zoo wat een ieder bekend; maar wie hem hier in zijn repertorium van 42 fratsen uitgebeeld ziet, zooals Tijl die in zijn waarschijnlijke vaderland, Duitschland, uit zijn mouw wist te tooveren, tot grimmige boosheid van velen en luid schallend jolijt van veel meer anderen, en wie dat alles dan lezen mag in het vlotte, vlugge, dadelijk aansprekende proza van den ‘bewerker’, die krijgt den indruk, eindelijk eens met den échten Uilenspiegel kennis te maken, die buitelde van het eene avontuur in het andere, ten koste van zijn eeuwig dwaze medemenschen.

Den heer Bosschaerts, die Tijl blijkbaar zijn eigen ‘ondeugende’ jongenshart verpandde, danken we om zijn feestelijke gave. Zijn kollega in de jonkheid, Victor Stuyvaert, zijn we erkentelijk om zijn dertig oolijke, zéér artistieke houtsneden en zijn kleurigen, guitig dansenden Tijl op het omslag. Zijn uitgever eindelijk, wenschen we geluk, omdat hij van dien ‘Uilenspiegel’ zoo wat het móóiste boek maakte, dat als druk, als bladspiegel, als prettige leesbaarheid door hem werd aangeboden.

[p. 569]

Steden en Landschappen. VIII. De Demervallei. - ‘De Sikkel’, Antwerpen.

De reeks ‘Steden en Landschappen’, waarin rijk geïllustreerde, bondige, maar veelzeggende studies het licht zagen, o.a. over de Kempen, de haven van Antwerpen, de Vlaamsche kust, het gelaat der Vlaamsche steden, West-Brabant, heeft thans weer een zeer mooie aanwinst te boeken. In het nummer VIII, namelijk, wordt de Demervallei behandeld en zulks door zes samenwerkers, ieder specialist in hun vak. Ernest Claes, de guitige Zichemnaar, leidt het boek in met ‘De Demervallei te Zichem’, een brok waar ge heel het vaderland van den Witte in proeft. Prof. L.G. Polspoel hangt het geografisch en Dr. Rob. van Roosbroeck het politiek historisch beeld van de streek op en Dr. J.L. Pauwels wijdt een bondige studie aan de dialekten in het Hageland; alle drie, ofschoon een zuiver wetenschappelijk onderwerp behandelend, weten hun bijdrage bizonder leesbaar te houden. Prof. Dr. Fr. Stan Leurs verdiept zich in de kunstgeschiedenis der streek, met den scherpen kritischen zin die hem eigen is en tevens met een weelde aan overtuigende illustratie. Dr. Lucien Crick sluit het boek af met een gezellig tochtje door de plaatselijke folklore. De uitgave werd materieel extra goed verzorgd en in een sprekend omslag gestoken; de heer Joris De Messemaeker leverde vele der mooie foto's. Kortom: ‘De Demervallei’ werd een pracht van een nummer.

Dr. P. Sterkens-Cieters. - Volkskleederdrachten in Vlaanderen. - ‘De Sikkel’, Antwerpen.

Naast de reeks ‘Steden en landschappen’ staande, maar nauw daarmee verwant, is dit boek van mevrouw Dr. Sterkens ons ten zeerste welkom. Niet enkel om het feit, dat het, aan de hand van geduldig opzoeken en vragen, een beeld weet op te hangen van de typische kleedij en het dito volksleven in de Kempen, in het Hageland, in de Vlaanderens en langs de kust; maar ook, en niet minder, doordien het, nog net op het nippertje, onze aandacht vestigt op die uitstervende en gedeeltelijk reeds uitgestorven eigenaardigheden van ons oude Vlaamsche volk. De schrijfster betreurt zulks, - zooals anderen betreuren hoe het gelaat en het gehoor van Vlaamsche steden en dorpen zich wijzigen en ‘verneutraliseeren’, onder den druk der sloopende tijden, - en ze deed er goed werk mee, haar dokumentatie vast te leggen en daarbij de hulp van den heer De Messemaeker en van andere fotokunstenaars in te roepen. Aan onze oude volkskleederdrachten zit, in velerlei opzichten, genoeg typeerend en gemoedelijk volksleven verbonden, opdat de pers er, naar het voorbeeld van de schrijfster, de belangstelling voor gaande houde en er het hare toe bijdrage, om er in plaatselijke muzeums nog tijdig een afdeeling aan te wijden. Wat we over de verzorging van vorig boek melden, moge hier, ten goede van ‘De Sikkel’, worden bevestigd.

C.R.C. Herckenrath & A. Dory. - Fransch-Nederlandsch woordenboek, 6e druk. - J.B. Wolters, Groningen.

Dit woordenboek werd voor Fransch lezende Nederlanders ontworpen. Zoo komt het, dat onregelmatige werkwoordvormen en dito vormen van bijvoeglijke naamwoorden op hun alfabetische plaats werden ingeschoven, wat velen een hulp zal zijn. Zoo komt het ook, dat het, voor de aanduiding der uitspraak, niet het internationaal fonetisch schrift gebruikt, maar teekens, die zoo dicht mogelijk de typisch Fransche uitspraak trachten te benaderen en die vooraan in het boek worden toegelicht. Zoo komt het eindelijk, dat het de aandacht vestigt op grammatikale moeilijkheden, zooals meervoudsvormen, gebruik van voorzetsels, vorm en gebruik van ‘subjonctif’ en ‘participe passé’, al dingen, die men anders in een aparte handleiding heeft op te zoeken. Een en ander hebben we gelegenheid gehad, even na te gaan; we vonden het voortreffelijk uitgewerkt en misten

[p. 570]

alleen de aanduiding der beklemtoonde lettergrepen, wat zeker de Nederlanders zou nuttig gebleken zijn.

Dit werk is niet in hoofdzaak een schóólwoordenboek; het bevat tallooze woorden, die vergevorderde studenten nooit onder oogen krijgen.

Hoe de stoffelijke uitvoering is hoeft voor niemand toegelicht, die Wolters' soortgelijke uitgaven kent.

H. VAN TICHELEN.

Nieuwe uitgaven.

Van Cultura, Brugge:

MAX C.G. LAMBERTY: Heerschappij en Nood der Ideeën, of twintig Jaar Europeesche Geschiedenis; 175 blz.

Bespreking later.

Van de Politieke Academie, Bondgenootenlaan, 69, Leuven:

VICTOR LEEMANS: De Vlucht in de Idee; het geestelijk dilettantisme van Max Lamberty; 31 blz.; 4 fr.

Dit wil ‘een pleidooi’ zijn ‘tegen het geestelijk dilettantisme van Lamberty, voor een alzijdige interpretatie van de werkelijkheid, voor een realistische en heldhaftige levenshouding.’

Van den boekhandel Ludo, Antwerpschestraat, 246, Boom:

Rugo, kunst- en kultureel tijdschrift, 2e jaar; nrs 1-2 (April-Mei) en 3-4 (Juni-Juli 1935); elke dubbele aflevering bevat 32 blz. en 2 illustraties; 20 fr. per jaar.

Bijdragen van Ludo van de Wijgaert, Dr. B. Lamot, L. Bode, Tonny Heidekens, Luc van Brabant, Johan van de Velde, Paul de Ryck en Emiel Fredrix.

Van J.B. Wolters, N.V., Groningen:

Dr. G. KALFF Jr.: Het Dietsche Dagboek, 224 blz.; geb. f 4.25.

Bespreekt o.a. reisjournalen, zeejournalen, Const. Huygens Jr., het pietistisch dagboek, Van Hardenbroek, Van Hogendorp, soldatendagboeken van 1830, W. de Clercq, officieren van de 19e eeuw, Multatuli, 1848, de tachtigers, Van Eeden, Van der Meer en Grondijs. Voor Vlaanderen wordt ‘In Oorlogstijd’ besproken van Stijn Streuvels, van wien het heet: Hij ‘is geen ruime of diepe geest, hij heeft een boerenkijk op de wereld; maar... hij is een kunstenaar; die hoeft niet véél te zien, als hij maar goed ziet wat hij waarneemt en dat goed beschrijft.’ Er worden ook een paar bladzijden aan Zuid-Afrika gewijd.

NIKLAUS BOLT: Svizzero! die Geschichte einer Jugend. Autorisierte, für Schulgebrauch mit Erläuterungen versehene Ausgabe von J. UITTENBOGAARD; 138 blz. en 19 blz. Wörterverzeichnis, f 1.00.

Een nummer van Unsre Jugendbibliothek, waarin het gaat over een Zwitserschen knaap, die als eenige Zwitser tusschen de Italiaansche tunnelgravers van de Jungfraubahn arbeidt en ridderlijk strijdt tegen zijn stakende kameraden en ook tegen zijn eigen karakter.

Van de Hollandia-drukkerij, Baarn:

Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren.

In afl. 8, van drieëenheid tot Esperanto, o.a. artikels over droogmakerijen, druif, drukkunst, dubbel-boekhouden, duinen, duiven, dwergen, edelsteenen, Edison, Egmond, Egypte, electriciteit, Koningin Emma, Eskimo's, enz., met talrijke illustraties en een gekleurde plaat.

In afl. 9, van estafette tot gallicismen, o.a. artikels over eterniet, Euripides. Europa, excentriek, Van Eyck, fakir, Falstaff, Farnese, fata Morgana, Faust, feeën, fietsen, Figaro, film, flamingo, Florence, Fokker, Ford, fossielen, fotografie, Franciscus van Assisi, Cesar Franck, Franklin, Fröbel, Galileï.

[p. 571]

In afl. 10, van Gallië tot Goethe, o.a. artikels over Galsworthy, Vasco de Gama, Garibaldi, gas, gebarentaal, Geel, geld, de Génestet, Gent (waarin gezeid wordt dat het, met de vervlaamsching der Universiteit, nog meer het brandpunt der Vlaamsche beweging geworden is), Germaansche mythologie, geuzen, gevangenissen, gewapend beton, gewelven, Gezelle, Ghandi, Gibraltar, gilden, de Gioconda, Gladstone, glas, gletschers, Gluck, Godsoordeelen.

Van A.A.M. Stols, Maastricht en Brussel:

FRANÇOIS MAURIAC: Het Einde van den Nacht, roman, vertaald door M.W.K.; 216 blz.; f 1.50; geb. f 1.95.

Nr 8 van de reeks ‘De Kaleidoscoop’, waarin novellen, romans, detectievenromans en gedichten verschijnen. Voor nr 10 wordt de naam van Maurice Roelants aangekondigd, voor nrs 11 en 12 die van Karel Van de Woestijne.

Van Felix Alcan, Parijs:

W. MALGAUD: De l'Action à la Pensée; 334 blz.

Instinct wordt hier beschouwd als hebbende de beteekenis van een psychologie vóór het intellect en de intellectueele functie voorbereidend.

Van de Amsterdamsche Keurkamer, Postbox 237, Amsterdam:

GEORGE KETTMANN Jr.: De jonge Leeuw, verzen; 94 blz.; f 1.25; geb. f 1.75.

Bespreking later.