De Vlaamsche Gids. Jaargang 23

[p. 525]

Boekbeschouwing

Dr. Floris Prims. - Antwerpiensia (8^e reeks). De Vlijt, Nationalestraat, 46, Antwerpen; 410 blz.; 30 fr. Met platen en plans.

Weer historische prestatie van allereerst gehalte.

Uit Dr. Prims' boeken is steeds onzeglijk veel te leeren; zijn groote geschiedkundige belezenheid kent waarachtig geen perken. Met vaste hand, in sobere en duidelijke taal, geeft hij hier opnieuw 50 studiën van uitzonderlijk rijken en verscheiden inhoud. Meesterlijk worden o.a. behandeld: Doodengedachtenis en begrafenisplechtigheden te Antwerpen in de XIV^e eeuw. - De Volksopstand van 1357-1360. - Ongelukken en Misdrijven in 1372-1378. - De Misdadigheid onder Philips den Stoute. - De Stadsfinanciën onder Lodewijk van Male. - Antwerpen ten tijde van het Groot Schisma. - Het Raadsel der Kapel van Burgondië. - Hoe wij Jan zonder Vrees hielpen vrij koopen. - Van Alva tot Requesens. - Het Archief van Gozewijn van Varick. - Een Aanslag van Farnese in 1579. - De Antwerpsche Van Schoonhovend. - De Opstandigheid van 1655. - Bisschop Nelis en Bult Verrières. - De Fransche Vrijheidsboomen. - Citoyen Dargonne. - Citoyen Charles D'Or, de Tiran der Kempen. - De Solvijnsen. - Van Antwerpen naar Philadelphia en terug in 1816-1817. - Ommeganck, Graaf Reventlow en Simon Denis. - De Spuistraat en het Huis van Aken te Antwerpen.

W.L. van Warmelo, - De vijand van den oorlog. - Van Loghum Slaterus; Arnhem; 185 blz.; ing. f. 2,20; geb. f. 2,95.

Dit zeer actueele boek bestudeert de houdbaarheid van den oorlog in verband met de moderne techniek, De bizonder belangwekkende auteur, oud-kapitein, onze lezers bekend door zijn ‘Achter de Schermen van den Wereldoorlog’ en ‘De Misdaad van 1914’, geeft een uiterst interessante uiteenzetting over het ontstaan en de ontwikkeling van het Europeesche militarisme en de techniek; daarna behandelt hij den wereldoorlog, die bewees, dat zedelijkheid en menschelijkheid ontoelaatbaar waren en zouden zijn in de moderne oorlogvoering; ten slotte schildert hij den huidigen tijd, die of wel moet leiden tot eensgezinde samenwerking of wel tot gezamenlijken ‘heldhaftigen’ ondergang.

Dr. A. Ehrt en H. Roden. - Terror. - Eckart-Verlag, Berlijn, 1934.

De schrijvers sommen de euveldaden op, die, volgens officieele bescheiden, door de Duitsche communisten verricht geweest zijn, en publiceeren daarover zeer dramatische afbeeldingen. Deze moeten bewijzen, dat de 14-jarige regeering van de Weimarsche Republiek geen periode van schoonheid en waardigheid was. De oude, moe geworden sociaal-democratie had de kracht verloren de werklooze massa te leiden en van gewelddaden af te houden. Zonder Hitler zou de menigte het Communisme aangekleefd hebben. Daarom gaat deze er prat op een der beste Europeeërs te zijn.

[p. 526]

Dr. A. Hermann en Dr. A. Nitsch. - Die Wirtschaft im Nationalsoz. Weltbild. - Schaeffer-Verlag, Hirschfeld, Leipzig; kart. 1,80 M.

Dr. Hermann is directeur bij het Duitsche spaarkassen- en giroverbond te Berlijn; Dr. Nitsch docent aan de ‘Verwaltungsakademie’ te Wuppertal-Elberfeld. Zij geven een synthese van de huidige Duitsche economische wetenschap, een algemeenen kijk op haar ontwikkeling. In een eerste deel wordt de band tusschen economie en wereldbeschouwing opgespoord. In het tweede het wezen der organische economie uiteengezet. Het derde gaat de nieuwe maatschappelijke en economische orde na. Het vierde toont de mogelijkheden aan, die de ‘Zinsknechtschaft’ zouden moeten breken. Het slot handelt over den strijd tegen de werkloosheid.

Dr. J.P.

Nieuwe uitgaven.

Uitgave van de Koninklijke Vlaamsche Academie:

Dr. PAUL DE SMAELE: Baudelaire; het Baudelairisme; hun Nawerking in de Nederlandsche Letterkunde; 200 blz.

Bespreking later.

Van J.B. Wolters, Groningen:

SEM DRESDEN: Algemeene Muziekleer, naar den 11ⁿ druk van J. WORP - S. VAN MILLIGEN geheel opnieuw bewerkt; 3^e druk; 450 blz.; f. 5,25; geb. f. 5,90.

Een uitvoerig, methodisch en vertrouwbaar werk, dat hier bij een vorige uitgave besproken werd en waarin beurtelings gehandeld wordt over melodieleer, acoordenleer, harmonieleer, vormleer, acoustiek en instrumentenleer, terwijl een laatste hoofdstuk practische wenken geeft over transponeeren en directie, en verklaringen van vreemde woorden.

Een alphabetisch register vergemakkelijkt het gebruik van het boek.

SEM DRESDEN: Het Harmonie-onderwijs, opmerkingen naar aanleiding van ‘Het muzikaal wezen der Chromatische Verschuiving’, en eenige artikelen van A.D. Loman Jr.; 30 blz.; f. 0,75.

Deze opmerkingen vallen niet malsch uit. De tegengesprokene wordt o.m. niet ‘competent’ en niet ervaren genoeg geacht om zich een oordeel aan te matigen over de wijze waarop bepaalde onderdeden van de muziek- en harmonieleer verklaard en bijgebracht kunnen worden.

H. GODTHELP en A.F. MIRANDE: Het nieuwe Nederlandsche Proza in Novellen, deel II; 124 blz.; f. 1.00; geb. f. 1.25.

Deze bundel, verzameld door twee leeraren aan hoogere burgersscholen in den Haag, is bestemd voor de hoogste klassen van V.H.O., M.O. en voor de kweekscholen. Hij wil, met volledige prozaverhalen, een aantal boeiende en stilisch-hoogstaande, voltooide scheppingen van onze beste auteurs bijeenbrengen en, in drie bundeltjes, een globaal beeld geven van het Nederlandsch proza na 1880 en van de verschillende prozastijlen. Opgenomen werden: Een dag in Benares (Emants); drie nummers van Couperus; Sint Margareta (Prins); Een benedictijner Abdijkerk (van Oordt); De Luiaard en zijn tegendeel (van Schendel); een legende (Toussaint van Boelaere); Hamame trouwt (de Haan); Peutrus (Walschap); De Vriend (Vuyk); Intermezzo (de Bourbon); Tropen (Korthuys). Verschillende stukken werden in de Marchant-spelling omgezet.

W.L.M. VAN LEEUWEN: Naturalisme en Romantiek. Proza en kritiek in Nederland sinds 1880, met Bloemlezing; 372 blz.; f. 3,90; geb. f. 4.50.

Doel is: de ontwikkeling van de prozaliteratuur te toonen in de laatste halve eeuw, een ontwikkeling die loopt van naturalisme naar romantiek, van

[p. 527]

stof naar geest, van objectiviteit naar subjectiviteit, van constateering naar oordeel. We vinden hier een rijken en boeienden inhoud.

In I o.m.: bronnen van het naturalisme; de tachtigers, met uittreksels uit werken van Kloos, van Deyssel, Verwey, van Eeden, van Looy, de Meester, Couperus, Robbers, Streuvels, Querido, Herman Teirlinck, van Bruggen; daarna, onder de hoofding ‘de naturalistische school’, enkele woorden, soms een samenvattend oordeel over tal van schrijvers, waaronder Buysse, Timmermans, Maurits Sabbe, Antoon Thiry, Verschoren, Claes, Baekelmans.

In II o.m. citaten van Prins, van Oordt, Vermeylen, van Schendel, van der Leeuw, van Moerkerken, van de Woestijne, van Genderen Stort, A. Roland Holst, Coenraads, van Suchtelen, Nescio, Elsschot, Maurice Roelants, Coolen. Walschap, Marsman, Vestdijk, Slauerhoff, den Doolaard, Menno ter Braak, Helman, Kuyle, Theun de Vries, Revis, Bordewijk; weer een reeks namen van schrijvers, waaronder Theo Bogaerts, Brulez en de Pillecijn. Voor elk citaat komt de karakteriseering van den schrijver. Uit het Voorwoord van dit hoogst interessant en mooi verzorgd boek nog dit: ‘Alleen de Meesters mochten een plaats in dit werk hebben, niet de Leerlingen.’ Ook hier werd de Marchant-spelling gebruikt.

Van Van Gorcum en Co., Assen:

J. BREMAN, consul der Nederlanden te Genua: Wereldcrisis - Is er een uitweg?; 305 blz.; f. 3.90.

Dit werk wil een wegwijzer zijn bij de bestudeering van onze huidige problemen op grond van kennis van theorieën en ondervinding betreffende de verschillende economische, financieele en politieke verschijnselen in hun historische ontwikkeling voor een ieder, hetzij leek op dit gebied, hetzij bij wien reeds een zekere kennis van feiten voorhanden is, die zijn ideeën wil ordenen door het op overzichtelijke wijze in de juiste verhouding brengen der verschillende onderdeelen, voor de mogelijk meer diepgaande studie, waarvan tevens de weg wordt gewezen. Op de geestelijke zijde van onze problemen wordt daarbij evenveel nadruk gelegd als op de materieel-technische.

Wij zullen o.m. de hoofdstukken vermelden over het ruilverkeer, over het internationale crediet- en bankwezen, alsmede het overzicht van enkele economische scholen en theorieën, de beschouwingen over de door den oorlog geschapen omstandigheden, en onder de ‘oplossingen’, de noodzakelijke liquidatie der directe en indirecte oorlogsgevolgen (de schrijver is al te zeer geneigd om Duitschland te beklagen, maar verzwijgt hoe dit land toch geldmiddelen genoeg vindt om zich dreigend te bewapenen) en de hervorming van het geldwezen.

Wereldcrisis is een zeer degelijk en leerrijk werk.

Van de Zuidhollandsche Uitgeversmaatschappij, den Haag:

STAN HODISTER: Een Tuiltje late Bloemen, gedichten; 48 blz. Bespreking later.

Van het Office de Publicité, Brussel:

J.-Emiel van GRIEKEN: Memento. Kern der Nederlandsche Spraakleer; 123 blz.

Indeeling van dit practisch opgevat handboek: spelregels; woordsoorten; zins- en woordvorming; in een aanhangsel: een lange lijst van gelijkluidende woorden met verschillend geslacht en verschillende beteekenis (toen we 't boek ontvingen, hadden we 't aan den stok met het, de en den roest; we keken de lijst in en... roest ontbreekt); een lijst van uitdrukkingen met verouderde genitieven en datieven; een lijst der sterke werkwoorden; een lijst der onregelmatige werkwoorden; een uitvoerige en nuttige lijst der werkwoorden die door een bepaald voorzetsel aan hun voorwerp verbonden zijn.

Een memento dat alle aanbeveling verdient!

[p. 528]

Laten wij nog even aanstippen dat vormen als er aan, er over, er mede, ik zelf, zich zelf in twee woorden worden aangegeven, zooals het moet, wat de moderne liefhebbers van eraan en ikzelf maar niet meer willen aannemen.

Van H. Van Tichelen, Antwerpen:

De kleine Vlaming, Juli, laatste nummer van den 17ⁿ jaargang.

Inhoud: Nieuws van de maand; Uilenspiegel (fratsen 19 tot 22); een leutig vertelde reis van twee dagen van Antwerpsche schooljongens die - 65 jaar geleden - zonder briefje van den pastoor naar het Trappistenklooster te Westmalle trokken, maar er niet mochten vernachten, zoodat zij in een herberg een onderkomen kregen; twee gedichten (Tine Rabhooy en Rie Cramer); Wie? Hoe? Waarom? Grappenhoekje; Boekenkast.

Selbstverlag Martin Koje, Sredisce ob Dravi, Jugoslawien:

MARTIN KOJC: Das Lehrbuch des Lebens, 2e. vermebrte Auflage; 176 blz.

Wij vermeldden hier de vorige uitgave van dit boek, dat in tien lessen voorhoudt hoe organische en zielekrankheden en allerlei mislukkingen uit het leven kunnen geschakeld worden door de innerlijke krachten van den mensch.

Van de Volksdrukkerij, Gent:

Dr. P. DE KEYSER: Gent in de Literatuur en in de Folklore, met veel illustraties; 134 blz.; 15 fr.

Eenige grepen uit den rijken inhoud: Reinaert de Vos; Boudewijn vander Lore; Gillis de Rommeleire; Vaernewijck; Lucas de Heere; Billiet; Heinsius; de Harduyn; Lieven de Meyer; Jelein en Mietje; Willems; Ledeganck; van Duyse; van Peene; Vuylsteke; Tony; Destanberg; Loveling; Buysse; van de Woestijne; Callant; Mussche.....

Ook typographisch een prachtig werk.

Uitgave L.J. Kryn, Brussel:

Dr. ROB. ROEMANS: Fernand-Victor Toussaint van Boelaere, een studie; 36 blz.; 9 fr.

Inhoud: De Kunstenaar. - De Criticus. - Biobibliographische nota: poëzie; proza; critisch werk; vertaald werk; vertaling; tijdschriften en bladen waarin hij meewerkte. - Aphorismen van Toussaint van Boelaere. - Zijn getuigenissen (b.v. over eigen werkwijze, ondergane invloeden, voorliefde, kunst en moraal).

Zeer mooi uitgegeven werk, met verscheidene portretten.

Uitgave Dienen, Koningin Elisabethlei, 21, Kapellen:

GEERT GRUB: Alkaloïden, lieve en stoute verzen; 48 blz.; 5 fr. (30 cent); op featherweith 18 fr. (f. 1).

Bespreking later.

Van J.B. Wolters' Uitgevers-Maatschappij, N.V., Groningen:

DE BEWEGING VAN TACHTIG; redevoeringen, gehouden ter gelegenheid van de Eere-promotie van Willem Kloos en Lodewijk van Deyssel op 27 Mei 1935 in de Aula der Universiteit van Amsterdam; 31 blz.; f. 0,75.

Van Hollandia-drukkerij, Baarn:

Wat is dat? een encyclopedie voor jongeren, met veel illustraties; afl. 7; blz. 489-568; f. 1.

O.a. Dante, Darwin, Dathenus, Daudet, Defoe, Delft, Deli, delta, Demosthenes, Derby, dessa, Van Deyssel, diamant, diepzee, dierenbescherming, Dieselmotor, Diogenes, dogo, Dolomieten, Dostojewski, Douwes Dekker, drankbestrijding, Dreyfus.....