|
| |
| |
| |
Boekbeschouwing
R. Plattensteiner. - Vogelfrei. - H. Minden, Dresden.
De ondertitel luidt: ‘Aus den Erlebnissen eines kleinen Waldvogels.’ En inderdaad, over het woudleven van dat vogeltje in het drukke oudersnest, over zijn vrije vlucht de wereld in, over zijn stichten van een nieuwen huiskring, over zijn groote vreugde en ten slotte, - na den dood van zijn vrouwtje, - zijn eindeloos verdriet wordt zoo eenvoudig, zoo beeldig en mooi, zoo door en door gemoedelijk verteld, dat dit boekje tot niet min dar: een meesterwerkje is uitgegroeid... en we verlangen er zoo spoedig mogelijk een goede Nederlandsche vertaling van te lezen. Mevrouw M.E. Fossel teekende krabbels, die de treffendste momenten bizonder sprekend illustreeren. Wie Duitsch kent, moge zich dat ‘Vogelfrei’ dadelijk aanschaffen; hij zal er de vogels uit leeren opmerken, begrijpen en liefhebben.
| |
B. van der Groen-Zeegers. - Jim. - Van Holkema en Warendorf, Amsterdam.
Dit boek, voor 10-12 jarigen, speelt in Nederlandsen Indië en heeft als hoofdpersonen Bertje, een jongetje van begoeden huize, en Jim, een aap, dien Bertje eenmaal in den dierentuin gekwetst heeft en die sedertdien bij hem werd ingenomen. Interessant in dit boek zijn de Indische toestanden en menschen; en interessant óók wat Bertje beleeft in verband met Jim en diens avonturen. Een boek, dat onze kinderen wel boeien kan, maar waarin de talrijke vreemde woorden álle dienden toegelicht en de prenten lokaal Indisch moeten worden, indien ze werkelijk den inhoud illustreeren willen.
H. VAN TICHELEN.
| |
Prof. J. Haller. - France and Germany; 311 blz.; prijs: geb. 7/6; Londen: Constable and Co. 1932.
De Fransch-Duitsche betrekkingen waren sinds eeuwen en blijven nu meer dan ooit het gevoelige punt in het Europeesche internationale leven. Prof. Hallen, de vermaarde Duitsche historicus, schetst de geschiedenis van de twee ‘staten’, sinds de verbrokkeling van het rijk van Karel den Groote tot op onze dagen, den nadruk leggend op al hetgeen in den loop der tijden deze groote volken tot zooveel onzalige rivaliteit bracht. Men biedt ons hier volstrekt geen Hitleriaansch proza; integendeel, dit boek is éen klaarheid, éen onpartijdigheid en van een gecondenseerdheid, die men zelden in Duitsch werk van wetenschappelijken aard aantreft, 't Is volstrekt geen gemeenplaats hier te beweren, dat deze arbeid een leemte in de historische literatuur vult. Inderdaad, de geschiedenis van de Fransch-Duitsche verhoudingen werd tot heden niet in haar geheel behandeld in de Duitsche historiographie. Dat de auteur werkelijk bijdragen wil tot een
| |
| |
verzoening tusschen de twee nabuurlanden kan ons enkel diep verheugen. Een begin van verstandhouding zal enkel geboren worden, wanneer men malkander goed wil leeren kennen. Daarom zal men de geschiedenis van de volkeren bestudeeren. Niet in de letterkundige werken vindt men de ware natuur van een vreemde natie uitgedrukt, wel in het eerlijk verhaal harer daden. Dit staat vast: in 't verleden ligt het heden; in het nu, wat worden zal!
De nauwgezette, vloeiende Engelsche vertaling is van Dora von Beseler.
| |
P.C. Ettighoffer. - Von der Teufelsinsel zum Leben; 320 blz.; 3 of 4,5 M. 1932. Gilde-Verlag, Keulen.
Het tragische lot van den Elzasser Alfons Paoli Schwartz wordt ons hierin bekend gemaakt. Op objectieve en zakelijke wijze geeft de auteur, die over een rijke verbeeldingskracht beschikt, een duidelijke verklaring nopens den toestand der gevangenen op het Duivelseiland. Wat er gebeurt op het Dreyfus-eiland en in Cayenne is een bittere aanklacht tegen onmenschelijke strafpractijken. De eerlijkheid van Ettinghofer leidt hem tot de veropenbaring, dat de voorstelling, die wij over het Duivelseiland hebben, valsch is. Wie wist er, dat het daar als een paradijs uitziet? Dat de gedeporteerden in de meeste gevallen zich in Guyana te midden der zwarte inheemsche bevolking bewegen? En de talrijke conflicten, die hieruit noodzakelijk voortspruiten? De schrijver deed aan groote en dappere reportage; hij is de Duitsche Albert Londres. Het geval Schwartz is zoo buitengewoon, omdat men hem beschouwt als den laatsten krijgsgevangene uit den wereldoorlog. Hij werd echter eerst na het ophouden der vijandelijkheden, maar nog voor het onderteekenen van het verdrag van Versailles, in hechtenis genomen in het bezette gebied, wegens zijn deelname aan den krijg. Zijn dubbel staatsburgerschap was hiervan de oorzaak.
Prof. Grimm dringt aan op een internationale regeling van alle gevallen van twijfelachtig staatsburgerschap, zooniet leiden zij tijdens een oorlog tot zeer treurige en zonderlinge conflicten. De zaak Schwartz interesseert niet enkel van juridisch en politiek, maar ook van rein menschelijk standpunt. Ten slotte mogen we niet vergeten, dat Fransche schrijvers en politiekers over de toestanden in Birribi, Cayenne en op het Duivelseiland in veel scherper vorm oordeelden, dan in dit boek geschiedt.
| |
E. Czech-Jochberg. - Die Verantwortlichen im Weltkriege. Leipzig, 1932. Koehler. 236 blz.; 2,85 M.
De verantwoordelijken voor den wereldoorlog: dat is het onderwerp, dat door een kenner van de politieke en de geschiedkundige verhoudingen en samenhangen, op pakkende en boeiende wijze, geestig en ironisch geschilderd wordt. Weinigen ten slotte weten iets over den ontwikkelingsgang en het leven, de politieke vorming en de politieke daden van Poincaré, Clemenceau, Briand, Lloyd George, Churchill, Wilson, Bethmann Hollweg, Ludendorff, Erzberger, Max von Baden, Pilsudski, Iswolski, Sonnino, Tisza, Paschitsch, Mazaryk. Hier leert men deze leiders beseffen, al klinkt de toon niet altijd zeer objectief. Fouten en zwakheden, zoowel als prestaties en hoedanigheden van deze volkenbeheerschers worden in het licht gesteld. Verscheidene dezer portretten zijn wonderwel geslaagd: De knechtenziel van Bethmann-Hollweg, die nooit de minste zelfstandigheid tegenover den keizer toonde, wordt o.a. naar verdienste afgestraft; hij was het type van den lakei, die het vaderland in zijn onmisbaarheid kon doen gelooven, terwijl niemand zoozeer dynastie, keizer en rijk geschaad heeft.
J.P.
| |
| |
| |
A.M. de Jong. - De dood van de Patriarch. Em. Querido, Amsterdam.
Even buiten een oud stadje ligt een griezelige achterbuurt: de griebes van Daniel. Daar woont het uitschot, het ongeregeld volkje, levend aan den zelfkant der maatschappij. Daniel, een oud man, doch stoer en imposant en van een ontzagwekkende strengheid, is eigenaar van de gansche buurt krotten. Hij heerscht als een tyran over dat bijzondere volk, neemt de vrouwen die hem bevallen en ontziet ook niet de jonge meisjes, die hij in zijn huis lokt met suikergoed en speelgoed. Hij wordt gehaat, gevreesd en tevens bewonderd. Buitengewone dingen worden over hem verteld. Men noemt hem den patriarch wegens zijn indrukwekkende verschijning en hij blijft een echte geweldenaar tot onverwachts en toevallig een mooie zigeunerin zijn rijk binnen duikelt, die zijn bovennatuurlijke kracht breekt en hem ten slotte ten gronde richt.
Een vurig verhaal in vol-bloedig, krachtig proza, driftig als het gebeuren zelf.
De uitgave van deze alleszins voortreffelijke novelle onderscheidt zich door iets zeer origineels. Het boek is namelijk gedrukt in facsimile, naar het oorspronkelijk handschrift van den auteur, waarbij zelfs woorden in den tekst geschrapt werden en vervangen door andere. We bekennen gaarne dat A.M. de Jong zeer duidelijk schrijft; toch heeft de lektuur ons uitermate vermoeid en verkiezen we een duidelijke typographie boven dit procédé, dat we als een uitzonderlijke eigenaardigheid beschouwen, die liefst niet te dikwijls nagevolgd dient te worden.
E.B.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd