De Vlaamsche Gids. Jaargang 18

[p. 41]

Onderwijs en Opvoeding

Indien de beschikbare ruimte ons toeliet, ditmaal onze bijdrage in een bizonder teeken te zetten, dan wijdden we ze zeker aan Dr. J.H. Gunning Wz., Nederland's grooten pedagoog, wiens 70e verjaardag zoopas is gevierd geworden. Want het onderwijs, de wetenschap, de opvoedkundige literatuur hebben hem machtig veel te danken, niet enkel om wat hij presteerde, maar tevens om de taai volhardende wijze, waarop hij zijn opvattingen verdedigd en doorgezet heeft, geschreven en gesproken. Maar de ruimte is er alleen, om, - wat laattijdig, - den stoeren voorman geluk te wenschen met zijn arbeid en tevens vreugdevol de verschijning van het mooie Gunning-nummer te begroeten, dat de ‘Pedagogische Studiën’ (Wolters, Groningen) tot een feestgave maakten; feestgave in dien zin, dat Dr. Casimir treffend raak Gunning's levensbeeld schetste en niet minder dan zeventien medewerkers ieder een pedagogisch artikel brachten, waaraan de Jubilaris wel etenskost zal hebben. Moge hem die vorm van huldiging, naast vele andere blijken van waardeering, welkom zijn!

Is het verschijnen van werk over onderwijs- en opvoedkundige vraagstukken niet het kenmerk van de jongste maanden, talrijk, - om niet te zeggen: des Guten zuviel, - zijn de ter tafel komende hand-, leer- en kinderboeken.

De firma Wolters liet den 16en druk van M.J. Koenen's Verklarend Handwoordenboek, in de bewerking J. Endepols en R. Verdeyen, verschijnen. Koenen's woordenboek was van stonden aan een prachtgave; en nu heeft het er, in zijn jongste oplagen, nog dit bij gewonnen, dat het aandeel van het Zuidnederlandsch taaleigen er telkens in versterkt werd, tot grooter bate der verbruikers vóor en over den Moerdijk. - Dezelfde firma biedt ons een heele verzameling schoolwerken aan: Gedichten van De Genestet, Staring en Potgieter, verzameld en toegelicht door Dr Lansberg (3e druk), juist om die toelichtingen kostbaar; Korte schets van de ontwikkeling der Nederlandsche letterkunde en De Nederlandsche dichtkunst sinds 1880, beide bezorgd door W.L. Van Leeuwen, op zulke wijze, dat literatuur en literatuurgeschiedenis tot levenwekkende elementen worden, met rijkelijk aanleiding tot kommentaar en diskussieering; Prosateurs modernes,

[p. 42]

bloemlezing voor gevorderd middelbaar onderwijs, door J. Fransen en M.J. Premsela, en La gaîté française, een werkelijk humoristisch leesboek, samengesteld door P.B. Benjert en J.B. Elzinga, voor hetzelfde onderwijs; Eléments de la grammaire française, speciaal voor de lagere en de middelbare scholen van Vlaamsch-België geschreven door L. Goemans, P. Larochette en V. Sondervorst, maar voor die scholen niet altijd eenvoudig genoeg; Bonnes pages I, goede leesstof voor het eerste middelbaar onderwijs, verzameld door J.B. Besangon en J. Fransen, die alleen vergaten de schrijvers der stukjes te vermelden, wat niet te verdedigen is; Fragments à traduire I-II, verzameld door J. Fransen en H.G. Martin, die hier wél mooie, ditmaal onderteekende stukjes samenbrachten, waarvan 't alleen jammer is dat ze als vertaaloefening moeten dienen; Nieuw leerboek der natuurkunde, door W. Reindersma en T. Van Lohuizen, die de stof en de uit te voeren proeven moderniseerden aan de hand der gegevens, hun door ruim 130 gespecialiseerde leeraars bezorgd, en ze in een zeer leesbaar proza te boek stelden.

Van de firma Van Dishoeck, te Bussum, ontvingen we Prins Verbeelding, een extra-leesboek voor het 7e leerjaar, samengesteld door T. Van Buul, den bekenden auteur van de ‘Zonneschijn’- leesboekjes; ditmaal gaat het om sprookjes, mythen, sagen en legenden, - samen een veertiental, - die zich recht aangenaam laten lezen. Tjeerd Bottema bezorgde de beeldige zwarte teekeningen.

De uitgeverij ‘De Sikkel’, te Antwerpen, biedt vervolg- en ook nieuw werk bij pakjes aan: Ineens tot honderdduizend en verder! zijnde een vierde handleiding bij W. Schneider's vlug en prettig werkende rekenmethode Langs kunnen naar kennen, waarvan thans de cijferboekjes VII, VIII, IX en X op de markt zijn; Geschiedenis van België, door J. Bollen, die blijkbaar Van Loon's schrijf- en teekentrant, zooals te recht, naar waarde schat en nu eens een leerboek voor de lagere school schreef, dat ook gelezen en genoten zal worden; Zingen als lezen, twee zang- en solfieer-boekjes, met handleiding, door Karel Albert, die van het klankbeeld uitgaat om het notenbeeld aan te leeren en aldus een jonge, levendige werkwijze schept; Het schrijfonderricht, zijnde een nieuwe methode, door. J. Broeders en W. Schneider, om onze leerlingen, - àl onze leerlingen, - aan een sierlijk, luchtig loopend schrift te helpen, dat op gemakkelijke wijze vervormd wordt tot allerhande sierschrift; L'école et la vie, Fransche methode, door H. Dillen en ondergeteekende, waarvan thans deelen V en VI, - sluitstukken voor de lagere school - verschenen, met bijgaande Handleiding IV; Grammaire française en Exercices grammaticaux, alsmede Jeannot et sa familie, La ville et la campagne, (beide laatste

[p. 43]

twee eerste leesboekjes van een nieuw geopende reeks), alle door dezelfde schrijvers.

Elk dezer uitgaven toelichten zou, wegens gebrek aan ruimte, onmogelijk zijn. Wel worde hier bizonder de aandacht gevestigd op Het schrijfonderricht, waarmede de heeren Broeders en Schneider waarachtig zuiverend en vereenvoudigend werk verrichten, in een tijd van onthutsende schrijfanarchie. Wel waar, de auteurs schrijven bepaalde voorboekjes, schrijfboekjes en hulpboekjes voor, drukken hun voorkeur voor zekere soort van pennen uit, en last not least, ontwerpen een splinternieuw alphabet, dat elke leerkracht te aanvaarden heeft. Maar schrijfmateriaal en een alphabet hooren bij alle schrijfmethoden, - ook bij de vele verkeerde die ‘schoonschrift’ aanleeren, - en dan heeft deze methode dit wel voor, dat ze op natuurlijke wijze tot een karaktervol ‘loopend’ schrift voert, zooals de Engelschen en de Nederlanders er een bezitten. Onze jonge menschen kùnnen niet meer schrijven, zegt men; ons dunkt, ze zullen 't gauw en zeker kunnen, zoo we eens eindelijk aan hetzelfde touwtje leeren trekken. Broeders en Schneider doen er zoo eentje aan de hand; lees hun handleiding die bovenstaanden titel draagt, en zeg dan of ze niet welsprekend en betrouwbaar is.

Eindelijk, om deze kroniek te sluiten, weze hier herinnerd aan het werk Romanus, door Mw en Mr R. Tyou. Toen de Fransche uitgave verscheen, achtten we het een gelukkig verschijnsel, eindelijk een leerboek te zien, dat het Latijn als levende taal behandelt. Thans verschijnt een Nederlandsche oplage (Van In, Lier), in verband met het feit, dat in de Vlaamsche Atheneums het Nederlandsch de voertaal is. We heeten ze, in afwachting dat de studie van het Latijn eens een ernstige verdaging beleeft, van harte welkom!

H. VAN TICHELEN.