Vier excellente cluchten

[p. 16]

Personen

DE MAN

TWIJF

DEN EERSTEN ZUENE

DEN TWEESTEN ZUENE

DEN DERDEN ZUENE

[p. 17]

Esbatement vanden visscher
door Cornelis Everaert

⁺

De man

 

Suer broot, salich broot! ¹

Twyf

 

Ten mach anders wesen niet.

Man

 

Diet pacientich beaerbeyt tsynder noot. ³

Wyf

 

Suer broot, salich broot!

Man

5

Sy moetent beslaeven cleen ende groot, ⁵

 

Die visschen willen in desen vliet.

Wyf

 

Suer broot, salich broot!

Man

 

Ten mach anders wesen niet. ^1-8

 

Met Godt zynse gheresen ziet, ic wilt bethooghen. ⁹

Wyf

10

Wye? De visschers?

Man

 

Jae et blyct voor ooghen.

+ fol. 245 v

1 Suer broot, salich broot moeizaam verdiend brood is heerlijk brood (?)

3 Indien men geduldig werkt voor zijn nooddruft

5 beslaeven hard werken

1-8 rondeel

9 Met bij
gheresen in aanzien gestegen

[p. 18]

 

Want sinte Pieter, thooft der kercken, ¹¹

 

Wast niet een visscher, om claer bemercken, ¹²

 

Met sint Andries, zynen broeder, ¹³

 

Sint Jacop de meerder, ende Marien behoeder, ¹⁴

15

Den heleghen sint Jan ewangeliste?

Wyf

 

Daer of serteyn ic niet en wiste.

 

Waerent ooc visschers in huerlieder tijt?

Man

 

Trauwen, warent niet? Alsse Christus ghebenendyt ¹⁸

 

Riep, warense noch met den nette besich. ^18-19

⁺

Wyf

20

Esmen dat in onsen wette lesich, ²⁰

 

So willict ten rechten wel ghelooven.

Man

 

Waenge dat ic hu wil met lueghenen verdooven?

 

Tes waerachtich waer, my wel versindt. ²³

Wyf

 

So zyn de visschers met Godt wel bemindt.

Man

25

Scriftuere doet blycken.

Wyf

 

Man, zonder beswycken, ²⁶

 

Tes best, dat wy ons om visschen voughen; ²⁷

11 sinte Pieter de apostel Petrus was visser van beroep, vg. Matth. 4, 18

12 om claer bemercken kennelijk

13 sint Andries de apostel Andreas, broeder van Petrus, evenals deze visser van beroep, vg. Matth. 4, 18

14 sint Jacob de meerder de apostel Jacobus en zijn broeder Johannes de evangelist (‘Marien behoeder’) waren zonen van Zebedeüs, de visser, vg. Matth. 4, 21

18 Trauwen, zeker

18-19 vg. Matth. 4, 18-21

+ 246 r

20 Indien ons geloof dit leert

23 my wel versindt begrijp dat goed

26 zonder beswycken (adverb. bij voughen:) standvastig, of (bij Tes best:) ongetwijfeld

27 ons voughen er ons toe zetten

[p. 19]

 

Mueghelic wy sullen Godt te bet ghenoughen,

 

Naer dat hy de visschers zo uut vercoren heift.

Man

30

Hy es quaet om helpen, die den moet verloren gheift. ³⁰

 

Wel hem, die hem up Godt betraut.

Wyf

 

Man, zoomen ziet ende anscaut,

 

Tweder es lustich, claer ende zoet. ³³

 

Et zoude my dyncken wesen goet,

35

Dat wy budtkins vynghen, et waere proffyt.

Man

 

Kir lieve wyf, doch daer of vermyt! ³⁶

Wyf

 

Dat wy budtkins vynghen, twaere proffyt.

Man

 

Ic bems te vreden, als nu ter tyt, ³⁸

 

Maer cleen winnynghe zal ons dies ghenaecken. ³⁹

Wyf

40

⁺Dat wy budtkins vynghen, twaere proffyt.

 

Mueghelic winnynghe zal up ons daken. ⁴¹

 

Cont ghy moorghen in tyts ter maerdt gheraken, ⁴²

 

Verwytsme, enge van elc budt niet een grootken hebt. ⁴³

Man

 

Nu met corten woorden int boodtkin stept.

30 om te

33 claer helder
Dat wy budtkins (= botjes) vynghen, απο κοινου bij Et zoude my dyncken wesen goet en et waere proffyt

36 Tussen r. 35 en 36 is waarschijnlijk een regel (= r. 41) weggevallen, want met r. 35-41 zal wel een rondeel zijn bedoeld
Kir uit kyrie (= Heer), bastaardvloek
daer of vermyt zwijg daarover

38 als nu ter tyt voor het ogenblik

39 t.w. omdat ze het door haar grappig bedoelde opmerking ‘over zich gehaald’ heeft

+ 246 v

41 up ons daken over ons komen, ons deel zijn

42 maerdt markt

43 Verwytsme hs. vervytsme (emend. Muller en Scharpé)
enge indien ge (voor en = indien, zie Stoett Syntaxis, 3e dr. par. 303)
grootken halve stuiver

[p. 20]

45

Uwes raedts te doene wordic een ghenietere. ⁴⁵

 

Godt hebs deel ende myn heere sinte Pietere. ⁴⁶

 

Dits van lande ghesteken in Gods bevelen. ⁴⁷

Hier moet zyn de manniere ghemaeckt van een cleen sceipken.

Wyf

 

Benedicite, zietme tvisch ligghen spelen! ⁴⁸

 

Wy sullen nu budtkens vanghen by hooppen.

50

Siet waer ghunder een gheernaert comt ghelooppen ⁵⁰

 

Achter een cabeljaeu, diese voor huer jaecht!

Man

 

Wat comt ghunder?

Wyf

 

Tes een crabbe, die draecht

 

Een rochghe up den hals, wat vreimder gheveerte! ⁵³

 

Siet hoe vast houdtseze byden steerte,

55

De rochghe en can huer keeren noch wenden,

Man

 

Ghunder ligghen mussels by groote benden;

 

Twaere best, dat icse om vanghen voere. ⁵⁷

Wyf

 

De zee dynctme over al in stranghen roere;

 

Tvisch houdt bruloft ofte keermesse serteyn.

Man

60

Tesser al met vreuchden, groot ende cleyn;

 

Tscynt datse ter baeren looppen om prys. ⁶¹

45 Door Uw raad te doen, krijg ik voordeel (?) (Uwes raedts απο κοινου bij doen en ghenietere); voor de part. gen. bij doen, zie Stoett Syntaxis 3e dr. par. 167

46 Godt hebs deel God zij gedankt
Godt hs. Gods (emend. Muller en Scharpé)

47 in Gods bevelen in Gods hoede

48 Benedicite wij zouden thans zeggen Lieve Hemel

50 gheernaert, garnaal

53 wat vreimder gheveerte welk een zonderlinge vertoning

57 om vanghen voere om te vangen voer (= voeder)

61 ter baeren looppen een wedloop houden

[p. 21]

Wyf

 

Siet, ziet ghunder een budt ende een pladys, ⁶²

 

Die ghejaecht zyn van eenen hondt!

Man

 

Siet dan ghunder! Een woester goet rondt ⁶⁴

65

Wil eenen scelvisch dooghen uut steken.

Wyf

 

Tscynt dat de tonghe ten besten wil spreken

 

Om tsaemen met accoorde te verlyckene. ⁶⁷

 

Ic en can my niet versaden van kyckene;

 

Ic sate hier al de nacht zonder te verlanghene. ⁶⁹

Man

70

Wy moesten peynsen om budtkins te vanghene,

 

Souden wy moorghen gheraken ter vente. ⁷¹

Wyf

 

Ic consenteirt met blyden atente. ⁷²

 

Veel budtkens te vooren ic ghunder sach.

Hier moet ghemaect zyn een rommelynghe als een dunderslach.

Man

 

Wat hooric daer?

Wyf

 

Een dunderslach,

75

Alzoo my dochte, met fellen oreeste. ⁷⁵

Man

 

Godt wil ons besceermen van tempeeste; ⁷⁶

 

Den Heleghen Gheeste wil draeghen ons vaene. ⁷⁷

62 pladys schol

64 woester oester

67 met accoorde te verlyckene tot overeenstemming te komen

69 verlanghene zich vervelen

71 vente verkoop

72 atente aandacht

75 oreeste lawaai

76 tempeest slecht weer

77 wil moge
Van een bijzondere betrekking van de H. Geest tot de scheepvaart is weinig bekend. In de Christelijke symboliek van het schip en zijn onderdelen komt de H. Geest weliswaar voor, en wel als mast of stuurman (vg. mijn Middeleeuwse Kerstliederen (Utrecht-Brussel 1947) bl. 202), maar ik geloof niet, dat we zover moeten zoeken. In dit verband zal de H. Geest wel genoemd zijn, omdat Hij Patroon is van de Drie Santinnen, de rederijkerskamer te Brugge, waarvan Everaert lid was

[p. 22]

Wyf

 

De zeede beghunt zo rude te ghaene. ⁷⁸

 

O godt van omme te slaene ons sceipkin behoet!

Man

80

Staet ons by, weerdich helich bloet; ⁸⁰

 

Ic zalhu eeuwich dienen met herten vlugghe. ⁸¹

Wyf

 

O sinte Michiel buten Brugghe, ⁸²

 

Wilt doch beede ons sielen bewaeren!

 

Ic zye ghunder commen twee felle baeren,

85

Tscynt ofse ons inde zee erven willen. ⁸⁵

⁺

Man

 

Wy moeten ons bereeden, zoo wy sterven willen.

 

De doot duchtich comt ons bestoken. ⁸⁷

Wyf

 

Haddic doch eerst myn biechte ghesproken,

 

Ic waerts te gheruster in myn doot. ⁸⁹

78 De zee begint ruw te worden

80 helich bloet in het jaar 1149 bracht graaf Diederik van de Elzas de reliquie van het H. Bloed uit het H. Land naar Brugge; sinds 1311 vindt daar elk jaar op Maandag na Kruisvinding (3 Mei) van de Basiliek uit de beroemde H. Bloedprocessie plaats

81 vlugh hier = toegewijd (?)

82 sinte Michiel buten Brugghe, in Sint-Michiels, een gemeente buiten Brugge (vg. De Flou Woordenb. d. Toponymie 14, 755 e.v.) genoot S.-Michiel in de naar hem genoemde kerk blijkbaar een bijzondere verering; Muller en Scharpé spreken van ‘een abdij, eertijds buiten, thans een wijk binnen Brugge (bl. 617)’. Zij hebben de S.-Michielskerk buiten Brugge (vg. F.L. Ganshof Over stadsontwikkeling tusschen Loire en Rijn gedurende de Middeleeuwen, 2e dr. (Antwerpen 1944) bl. 64) verward met de S.-Michielsabdij en de S.-Michielswijk te Antwerpen (zie over deze abdij, ca. 1124 door Norbertus gesticht, in 1830 verwoest, Dom. L.H. Cottineau O.S.B. Repertoire topo-bibliographique des abbayes et prieurés I (Macon 1935) col. 122 met uitvoerige literatuuropgaven)

85 erven opnemen

+ 247 v

87 duchtich vreeswekkend

89 waerts lees waers.

[p. 23]

Man

90

Elc es een biechtvaer in duterste noot. ⁹⁰

 

Dit moetge ghelooven zonder bedriechte. ⁹¹

 

In noode mach elc hooren biechte,

 

Om te beteren der sonden ghebreken.

Wyf

 

So laet ons dan ons biechte spreken

95

Tjeghens elc anderen up een cort,

 

Want ons noot nu daer toe port,

 

Up dat wy cryghen der hellen inducie. ⁹⁷

Man

 

Knyelt neder, dat hu Godt gheve absolucie. ⁹⁸

 

Als ghy hu biechte sult hebben ghedaen,

100

So sallic ooc te biechten ghaen

 

Ende tjeghens hu myn quaet vermonden. ¹⁰¹

 

Dus seght eerst tgrosse van uwe sonden, ¹⁰²

 

Dat hu Godt zyn gracie wil gheven.

Wyf

 

Ic gheve my besculdich man: eens hebbic bedreven,

105

Doen ghy thuus quaemt wel by drancke,

 

Ondersteldic hu den wech met eenen bancke, ¹⁰⁶

 

Daer ghy over vielt twee quaede scenen, ¹⁰⁷

 

Om dat ic zoude hu dronkescip ontwenen. ¹⁰⁸

 

Wat ic daer in mesdede, dats my leedt.

Man

110

Ende voort?

90 zie over deze ‘lekenbiecht’ Daniels in Studiën 82, bl. 459 e.v., J.W. Muller op Reinaert 1, r. 1432 e.v., J. van Mierlo S.J. in VVA 1928, 567 vlg., A.M.E. Draak op Walewein r. 3953-4 in haar Onderzoekingen over de roman van Walewein (Haarlem 1936) bl. 165-6 en de daar genoemde artikelen Absolution des péchés en Confession in Dict. de Théol. Cath., resp. 1, p. 184 en 3, p. 877

91 zonder bedriechte oprecht

97 inducie = inductie vrijstelling (?)

98 absolucie kwijtschelding

101 vermonden openbaren

102 tgrosse het voornaamste, de hoofdtrekken 104-6 anacolouth (?)

106 onderstellen versperren

107 vielt let op het perfectief aspect!

108 ontwenenafleren.

[p. 24]

Wyf

 

⁺Anhooret tbesceet:

 

Up de selve tyt, up de selve vaert,

 

Doen ghy dus droncke te bedde waert,

 

Binnen dat ghy laecht in slaeps verduusteren,

 

Te wylen ghynghic hu buerse pluusteren, ¹¹⁴

115

Daer ic een dobbel stuver uut nam.

 

Tsanderdaechs maect ic van hy een ghuut gram, ¹¹⁶

 

My ghelatende zonder ontbeerren. ¹¹⁷

 

Doen ghynct ghy van erheyt vloucken, zweerren, ¹¹⁸

 

Maer ic en ruste niet voor ic hu wech jouch.

Man

120

Ghy moet hu wachten sulc onghevouch

 

Huwen man meer te beradene; ¹²¹

 

Et mochte pooghen ons beeden te scadene, ¹²²

 

Want by sulcke felheyt, vaet myn ontcnooppen, ¹²³

 

Soudic up een huere al tmyne verlooppen, ¹²⁴

125

Dies ons naecken mochte groot verdriet.

Wyf

 

Ey, ic sals my wachten.

Man

 

Ende voort, verstaet tbediet,

 

Onthoudet woort van mynen bevelene:

 

Ghy moet hu wachten van meer te stelene

 

Tghelt uut myn buerse, vaet myn ghebriefte,

130

Want tes gherekent simpel diefte ¹³⁰

 

Voor Gods ooghen, ghesproken plat. ¹³¹

 

Eist daer mede al?

+ 248 r

114 pluusteren plunderen

116 ghuut gram kwade kerel

117 omdat ik zonder ophouden te keer ging; de opmerking van Muller en Scharpé (bl. 617) is overbodig, achter hem gelaten (= te keer gaan) behoeft geen bijwoord te volgen

118 erheyt kwaadheid

121 beraden aandoen

122 Het zou ons beiden schade kunnen berokkenen

123 vaet myn ontcnooppen, evenals verstaet tbediet (r. 126) en vaet myn ghebriefte (r. 129) stoplappen met de betekenis: begrijp me goed, let op wat ik zeg

124 verlooppen verliezen

130 't Wordt eenvoudig voor diefstal gerekend

131 ghesproken plat rond uitgedrukt

[p. 25]

Wyf

 

Daer es noch wat,

 

Twelc my alder meest doet verswaeren. ¹³³

Man

 

Ghy moet hu sonden al openbaeren,

135

Of anders en doocht hu biechte niet.

⁺

Wyf

 

Ey, ey, ey!

Man

 

Wilt ghy scuwen svyants bedriechte, ziet:

 

De biechte en mach niet zyn ghespleten. ¹³⁷

Wyf

 

Sulge die sonde moeten weten?

 

Noijnt en ghesciede my meerder blaemen.

Man

140

Seghse vry zonder scaemen.

 

Ic belove hu in svyants spyt, ¹⁴¹

 

Nummermeer en doe icx hu verwyt.

 

Want seghgese niet, ghy blyft verloren

 

Ende versteken uut Gods rycke vercoren.

145

Dus en wilt hu biechte niet wesen spennelic. ¹⁴⁵

Wyf

 

Lieve man, hu es wel kennelic,

 

Dat wy thuus hebben drye zuenen,

 

Waer of den houdtsten es de ghuenen,

 

Die hu ende my alleene behoort.

Man

150

Ende dander?

Wyf

 

Verstaet myn woort:

133 doet verswaeren bezwaart; zie voor doen als hulpww. de opmerking bij Minnevaer r. 185

+ 248 v

137 ghespleten onvolledig

141 in svyants spyt tot ergernis van de duivel

145 wesen spennelic nalaten.

[p. 26]

 

Dander daer naer, in biechten gheseyt,

 

Es myn scnaepens kynt inder waerheyt. ¹⁵²

 

Ic biddu willet int beste verstaen.

Man

 

Ende den derden?

Wyf

 

Behoort mynen capelaen.

155

Nu weitge van myn biechte et rechte slodt.

Man

 

Huwen capelaen? ¹⁵⁶

⁺

Wyf

 

Jaet, zoo helpt my Godt,

 

De rechte waerheyt hebbic hu ontloken.

Man

 

Hadget niet in biechten ghesproken,

 

Hier gheseyt met goeden motyfve, ¹⁵⁹

160

Ic hadge gherooft vanden lyfve. ¹⁶⁰

 

Maer nu laetict om der biechten wille. ¹⁶¹

Wyf

 

Tes seker waer, wel lieve gille. ¹⁶²

 

Sout ghy hu tmywaerts met sulker nyt spoen? ¹⁶³

 

Ghy beloofdet my, ghy en zouds my gheen verwyt doen.

165

Godt zoudtge plaghen, engeme hyet mesdeit. ¹⁶⁵

Man

 

Trauwen ic kent, ic bem ghevreit. ¹⁶⁶

 

Ic houdeme ghepayt als ten tyden. ¹⁶⁷

152 myn scnaepens van mijn knecht; zie voor het dubbele genitiefsuffix Kolthoff, par. 33

156 helpt indic. pro coniunctivo

+ 249 r

159 met goeden motyfve naar waarheid

160 gherooft vanden lyfve van het leven beroofd

161 omder hs. onder (emend. Muller en Scharpé)

162 gille = gilde (hier:) man (?)

163 Zou je zo fel tegen mij willen optreden?

165 plaghen hs. plaghe (n door Muller en Scharpé toegevoegd)
engeme indien je me

166 ic kent ik erken het
gevreit tevreden

167 als ten tyden voor 't ogenblik; Muller en Scharpé stellen voor te lezen a. nu t.t.

[p. 27]

Wyf

 

Nu wilt hu sonden ooc belyden

 

Ende seghtme hu quaet, naect ende bloot styf! ¹⁶⁹

Man

170

Tempeest es over. Ten es gheen noot wyf,

 

Dat ic tjeghens hu ontlaste my.

 

Wy zyn ooc den lande vaste by. ¹⁷²

 

So wel zoudic my noch eens verclaeren. ¹⁷³

 

Voor mynen pasteur.

Wyf

 

Hebbic zoo ghevaeren

175

Nu ghy zyt wetende de secreten myn,

 

Dat ic niet en mach weten de secreten dyn?

 

Dit mach my wel spytten int overlegghen. ¹⁷⁷

 

Maer non forche, men mach gheen biechte versegghen ¹⁷⁸

 

Up spaeus verwatenesse ofte ban. ¹⁷⁹

180

Ic weddic up myn hoede worde, zo ic best can.

 

⁺En hy my onghenouchte wil doen den baers, ¹⁸¹

 

Ic salhem vry wel doen waenen waers. ¹⁸²

 

Al weet hy myn biechte, ic en achs een gruus.

Man

 

Godt danck, wy zyn ommers by huus,

185

Daer wy te wuennenne zyn ghewuene. ¹⁸⁵

Hier moeten commen drie cnechtkens al hynckel den vaer wellecomme heeten.

Den eersten zeune

 

Wellecomme vaer!

169 naect ende bloot styf ronduit, op de man af

172 den lande vaste by dicht bij land

173 my...verclaeren mij zuiveren, biechten

177 int overlegghen als ik er aan denk

178 non forche enfin
versegghen terugkomen op (?)

179 op straffe van 's pausen vloek of ban

+ [249 v]

181 En indien
baers vent

182 doen waenen waers om de tuin leiden

185 de toneelaanwijzing staat in het hs. naast r. 188-9; Muller en Scharpé hebben haar op de juiste plaats gebracht
al hynckel achtereenvolgens.

[p. 28]

Man

 

Godt loontge zuene;

 

Hu anzien my therte in roere brynt, ¹⁸⁷

 

Puer van blyscepe.

Den tweesten zeune

 

Goeden dach vaere!

Man

 

Wech, ghy hoerekynt!

 

By hu zoudic druck raepen licht. ¹⁸⁹

Den derden zeune

190

Dach vaer! ¹⁹⁰

Man

 

Hefge, ghy paepenwicht!

 

Van hu zo steictme puer de walghe. ¹⁹¹

Wyf

 

Kir, et doet dat men hu byden balghe ¹⁹²

 

An een ghalghe moet inden wynt cnoopen.

 

Waeromme smytget? ¹⁹⁴

Man

 

Laetet hoerekynt loopen,

195

Sendet binnen spapen bewelven! ¹⁹⁵

Wyf

 

Wel en eist al niet vanden selven? ¹⁹⁶

 

Elc kynt comt hu uut vrienscepe thouven ¹⁹⁷

 

⁺Ende ghy sceltse en smytse. Godt moetge bedrouven! ¹⁹⁸

 

Wat hebben hu de kynders mesdaen?

187 brynt hs.: brynght met doorgeschrapte ght

189 raepen krijgen

190 hefge ga weg!

191 Van hu steictme... de walghe ik walg van je

192 Kir zie bij r. 36
et doet dat men behoorde
balgh lichaam

194 smyten slaan

195 binnen spapen bewelven naar het huis van de paap

196 Is 't zo niet?

197 thouven groeten

+ [250 r]

198 bedrouven vervloeken

[p. 29]

Man

200

Sent uwen cnaepe ende capelaen ²⁰⁰

 

Elc et zyne, dat hem behoort.

Wyf

 

Besiet, waer mede dat ghy comt voort. ²⁰²

 

Tsyn alhu kynders, wel lieve ketyf. ²⁰³

Man

 

Myn kinders?

Wyf

 

Jae.

Man

 

Wel lieve wyf,

205

Payt een ander met sulc een clucht.

Wyf

 

Ic segghe waer! ²⁰⁶

Man

 

En hebt gheen ducht,

 

Dat ic hu gheloove een hynckel luus. ²⁰⁷

Wyf

 

Tsyn al hu kynders. ²⁰⁸

Man

 

Dits ommers abuus!

 

En beleidt ghy niet, by goeden besceede, ²⁰⁹

210

Doen wy waeren up de zeede

 

In biechten? Hoe cunger tjeghen stuenen? ²¹¹

 

Seytge niet: man ic hebbe drye zuenen,

 

Daer doutste of behoort hu ende my,

 

Dander behoort myn cnaepe. Voort zeyt ghy:

200 capelaen hs. calaen (emend. Muller en Scharpé)

202 Je weet niet, wat je zegt (eig.: zie [eens], waarmede je voor de dag komt)

203 ketyf sukkelaar

206 waer de waarheid

207 een hynckel luus eig. een enkele luis; wij zouden zeggen: voor een cent

208 abuus niet waar

209 En beleidt ghy niet heb je 't niet erkend
by goeden besceede terecht

211 stuenen zich verzetten.

[p. 30]

215

Den derden behoort mynen capelaen.

 

⁺Deidt ghy my dit niet in biechten verstaen?

 

Dit en cunge loochghenen varre noch naer. ²¹⁷

Wyf

 

So ghy seght man, tes seker waer.

 

Ic kenne, dat ict hu zoo verleet. ²¹⁹

220

Nochtans zo zynt hu kynders ghereedt, ²²⁰

 

Verstonge mynder meenynghe advys. ²²¹

Man

 

Synt myn kinders? ²²²

Wyf

 

Jaet.

Man

 

So maectme dat wys,

 

Dat ict te rechten ghelooven mach.

Wyf

 

Dat sallic doen zonder verdrach, ²²⁴

225

In dien ghy my ghevet audiencie.

 

Ic weet wel, ghy gheven zult sentencie, ²²⁶

 

Dat waerachtich wort myn bediet. ²²⁷

Man

 

Myn daghen en hoordic vreimder liet.

 

Seght up, laet hooren hu motyf!

Wyf

230

Ghy zyt myn man ende ic hu wyf.

 

Ic hebbe hu ende ghy my ghetraut.

 

Dus es ons houdtste zuene, alst naut, ²³²

 

Huwe ende myn duer shuwelicx bant.

+ 250 v

217 varre noch naer volstrekt niet

219 verleet bekende

220 ghereedt beslist

221 mynder meenynghe advys de strekking van mijn verklaring

222 maect me dat wys leg me dat dan eens uit

224 verdrach uitstel

226 sentencie gheven concluderen

227 bediet uitleg

232 alst naut als het er op aankomt (?).

[p. 31]

Man

 

Daer of hebbic goet verstant;

235

Wy en zyn van dien in gheenen twiste.

 

Tes van dander twee hoerekynders, dat ic gheerne wiste,

 

Hoe ghy wilt, datse my bestaen.

 

Want ghyse by uwen cnaepe ende capelaen

 

Hebt ghehadt, naer hu selfs belyden.

Wyf

240

Ic salt hu segghen zonder vermyden;

 

Wilter naer hooren, wel lieve vrient:

 

Noijnt en wassic van te vooren ghedient, ²⁴²

 

Dan sichtent dat ic hu te manne nam. ²⁴³

 

Ende noijnt ic met hyemande ter zee en quam,

245

Dan met hu te gheender hueren,

 

Daer ghy ghedaen hebt al tlabueren

 

Van roeyen, van stieren ende dier ghelycke.

 

Ende waer ic met hu ghae in eeneghen wycke,

 

Altoos ghaet ghy vooren ende ic comme achtere.

250

By desen dienst, zonder scande of lachtere, ²⁵⁰

 

Syt ghy myn cnaepe, mids welcken dan

 

Hu dit kynt behoort, wel lieve man.

 

Verstaet te vullen mynder meenynghe woort doch!

Man

 

Wat au? ²⁵⁴

Wyf

 

Ontbeyt, hoort noch!

255

Sichtent dat ic by hu hebbe gheslaepen

 

En wassic te biechte voor costers noch paepen,

 

Dan tjeghens myn prochghyepape ende hu.

 

Dus hebt ghy gheweist, ter tyt van nu,

 

Myn capelaen. Aldus by desen

260

So moet dit ooc hu kyndt wesen.

 

Nu weit ghy mynder meenynghe concluus. ²⁶¹

242 wassic ...ghedient had ik geslachtelijke omgang

243 sichtent sedert

250 lachtere smaad

254 ontbeyt wacht

261 concluus portée.

[p. 32]

Man

 

So doende zoudic commen thuus; ²⁶²

 

By dien zoudic worden ghevreidt. ²⁶³

Wyf

 

Tonrechte ghy de kinders mesdeidt,

265

⁺Die hu uut blyscepe quaemen tjeghen.

Man

 

Ic waende, dat ghy hu hadt mesdreghen; ²⁶⁶

 

By dien wierdic tot gramscepe gheport.

 

Waer in dat ic hu hebbe ghedaen te cort,

 

Dat willic betren naer myn begheerren.

Wyf

270

Alsicker om peynse, tmach my wel deerren,

 

Dat ghy my betrauwen zout sulc een cleynicheyt. ²⁷¹

 

Soudic doen sulc een onreynicheyt?

 

My zoude ghescien der scanden anclevenesse.

Man

 

Wyfveken zyt te vreden, ic bidge verghevenesse,

275

Ghy en sult my niet meer in sulc gheclach vynden.

Wyf

 

Daer by moetense een ommeslach vynden, ²⁷⁶

 

Vrauwen die becommert zyn met sulc ghebrec, ²⁷⁷

 

Of zy zouden up der quaeder bec

 

Haestelic ryden zonder veel delays. ^278-9

280

Een lueghen gheloghen om thebbene pays

 

Es beter dan metter waerheyt te houdene ghekyf.

Man

 

Wye dat ghy zyt, man ofte wyf,

262 commen thuus tot bezinning komen, begrijpen

263 ghevreidt tevreden gesteld, voldaan

+ 251 v

266 hu door Muller en Scharpé ingelast

271 betrauwen toeschrijven
cleynicheyt oneerbaarheid

276 ommeslach uitvlucht

277 becommert behept

278-9 up der quaeder bec... ryden over de tong gaan
delay uitstel

[p. 33]

 

Esser tusschen hulieden hyet secreits ghebuert,

 

Syt te vreden ende niet en puert ²⁸⁴

285

In elc anders mesdaet groot noch cleene.

 

Leift met payse tsaemen ghemeene

 

Ende dect elc anders eere, daer ghy muecht.

Wyf

 

So salhu ghescieden voorspoet ende duecht

 

Ende de eeuweghe vruecht naer dit leven,

290

De welcke vruecht hulieden wil gheven

 

Den Heleghen Gheest, in wiens vruecht playsantelic

 

De Drye Santinnen tryonpheren tryonphantelic.

Amen.

284 puert wroet.