Vestdijkkroniek. Jaargang 2006

[p. 76]

Rubrieken

De redactie van de Vestdijkkroniek meent dat de lezers gebaat zijn bij alle over Vestdijk beschikbaar komende informatie. Tenslotte is Vestdijk nogal eens in het nieuws, duiken er feiten op of valt de naam Vestdijk in een onverwachte context. De Vestdijkkroniek achten wij bij uitstek de plaats waar die informatie bijeengebracht kan worden. Te denken valt ook aan de signalering van artikelen in tijdschriften en dagbladen, recensies, herdrukken, boeken over Vestdijk, berichten over veilingen, uitgeversrestanten en dergelijke. De lezer kan in de rubriek gevraagd / gezocht zijn of haar wensen en vragen kenbaar maken.

Uit tijdschriften, dagbladen en verder...

(onder redactie van Kees Meekel, met medewerking van Marijke Blijham)

De pers over: Vestdijk, een biografie van dr. Wim Hazeu en in De Leesclub van NRC-Handelsblad staat ‘Terug tot Ina Damman’ centraal.

9 november; In De Volkskrant wijdde Arjan Peters de rubriek Tijdschriften aan Vestdijkkroniek 106. Vestdijk was geen kluizenaar, kopte de krant. Op 11 november gaat Peters verder met lezen in de kroniek en schrijft uitgebreid over het mislukte project om tien boeken van Vestdijk in de schappen van Het Kruidvat te krijgen. Hij laat het niet bij lezen, maar belt persoonlijk naar Kruidvat om nieuw leven in het verhaal te blazen. Arjan, zet door!

In hetzelfde Cicero-katern neemt Kees Fens de biografie door. Fens is als een wandelaar met oog voor de weidsheid van de natuur. Hij schrijft, vrij geciteerd: Hazeu verlengt en verbreedt het literaire Pieterpad waarover de bewonderaars van Vestdijk tot u toe liepen. Dit pad leidt naar het Vestdijkiaanse berglandschap dat met zijn pieken de hemel draagt. Fens verschilt met Hazeu van mening over de rol en taak van de biograaf. Hazeu bracht een indrukwekkende hoeveelheid materiaal bijeen en laat aan de lezer over dit te gebruiken om een eigen mening over Vestdijk te formuleren. Volgens Fens blijft nu de geest van de schrijver ontoegankelijk.

Op 11 november valt een klap. Elsbeth Etty neemt het op voor Vestdijks eerste biograaf. Ten onrechte wordt Hans Visser genegeerd en wordt Nol Gregoor als stalker weggezet. Hazeu is niet alleen geen begenadigd verteller, stelt Etty, die het vooral jammer vindt dat hij niet verder is gekomen dan de levensbeschrijving van Vestdijk. Waar Visser en Gregoor zijn gestopt, had Hazeu kunnen beginnen aan het doorgronden van het wezen van de angst.

Pieter Steinz gaat op onovertroffen manier in op het zoveelste Vestdijkoffensief. Hij maakt een mooie opsomming van wat de uitgeverijen voor ons hebben klaargezet. Er is nog plaats onder de kerstboom.

In Leesclub van NRC legt Marjoleine de Vos uit waarom alleen een man ‘Ina Damman’ had kunnen schrijven. www.nrc.nl/leesclub

In Het Dagblad van het Noorden van 11 november schrijft Joep van Ruiten over de enkele weeffoutjes die hij in de toch monumentale biografie bespeurt. Vrienden en verwanten worden node gemist als het

[p. 77]

gaat om hun meningen en opvattingen over de depressies van Vestdijk. Te veel tekst wordt besteed aan Hermans en Reve, die beide met een compleet hoofdstuk worden geëerd. Daarentegen is de aandacht voor Vestdijks tijd in Sint Michielsgestel wel degelijk goed gedoseerd. De lezer van de kunstpagina krijgt verder 5 leestips, waarvan De toekomst der religie een zeer actuele is. Van Ruiten typeert in zijn recensie Vestdijk in drie woorden: Vrouwen, Depressies, literatuur, want literatuur ging vóór het meisje.

‘Een depressie is een vorm van nuttige neerslachtigheid is die uit de hand is gelopen.’ (Randolph Nesse)

Over depressies schrijft Hester van Santen in de NRC-bijlage Wetenschap en onderwijs van 27 november een artikel. Hierin wordt onder andere Randolph Nesse aangehaald, hoogleraar psychiatrie en psychologie aan de universiteit van Michigan, die stelt dat het bestaan van depressies te verklaren is uit een nuttig vermogen van een mens om onbereikbare doelen tijdig los te laten. Zulke vermogens zijn inherent gevoelig voor ontsporing. ‘En dan word je dus depressief’, aldus Nesse.

In Trouw (12 november) schrijft Jaap Goedegebuure ongezouten zijn twijfel neer over de houdbaarheid van Vestdijks populariteit. Dat soms een biografie een handje kan helpen is naar zijn mening ook maar een tijdelijke zaak. Het proefschrift van docter Wim Hazeu maakt toch de nieuwsgierigheid wakker in de journalist, die Hazeu verder waardeert voor de ‘pikante onthullingen en kijkjes door het sleutelgat’.

Op 18 november reageert Wim Hazeu op Etty op milde toon, nadat hij zich tijdens eerdere middagen en avonden waar hij in zalen en boekhandels zijn bestseller toelichtte en van een handtekening voorzag, van kwaadheid had gespetterd. Ditmaal niets over Etty's CPN-verleden, maar een heldere verdediging van eigen integriteit.

Het Haarlems Dagblad meldt op 25 november dat een foutje in de vuistdikke biografie door de plaatsgenoot Wim Cerutti kon worden rechtgezet. De nieuw bedachte naam voor grootvader Vestdijk was niet de samentrekking van Papentorenvest en Korte Dijk. In de eerste biografie over Vestdijk was Hans Visser wel accuraat. Ene Joseph Winkelaar vond op 9 juni 1830 een kind van ongeveer twee jaar in de Dijkstraat die uitkomt op de Oostvest.

Ander nieuws uit de bladen

In Nederlandse Letterkunde, Jaargang 10, nr. 4 van december 2005, wordt in het artikel ‘Angst voor invloed en invloedangst’ gerefereerd aan een essay van J.H. de Roder ‘De schok van het telaat’, waarin deze ‘in een korte en verhelderende analyse van Simon Vestdijks gedicht “De dichter” uit Verzen (1932) (aantoont) dat Vestdijk invloedangst had ten opzichte van Rainer Maria Rilke. Hij legt de intertekstuele verbanden met Rilke bloot en geeft aan waar en hoe Vestdijk de Duitstalige dichter tracht uit te vlakken en te overtreffen.’

Jean Brüll maakte ons attent op het volgende: in ‘In hoger sferen. De muziekkeuze van Paul Witteman’, uitgegeven door Balans, Amsterdam 2005, is hoofdstuk 8, pg. 28-30, getiteld ‘Van het donker naar het licht’, gewijd aan Simon Vestdijk en zijn grote muziek-kennis.

[p. 78]

Ingezonden brief

Van mevrouw L.G. Abell - van Soest en de heer L.F. Abell ontvingen wij de volgende brief:

Het is zo jammer dat Hazeu in zijn Vestdijkbiografie haast niets gezegd heeft over Het Wezen van de Angst. Hij heeft een prettig leesbaar boek geschreven over het leven van Vestdijk met al zijn relaties en vooral zijn werkkracht ondanks de vele depressies. Hij heeft zelfs een apart hoofdstuk gewijd aan De Toekomst der Religie, d.w.z. aan de ontvangst ervan. Vijftig jaar geleden bracht dit boek een lichte aardbeving teweeg onder de gelovigen. Vestdijk introduceerde hiermee de begrijpende (‘verstehende’) psychologie. Maar over Het Wezen van de Angst nauwelijks een woord! Vestdijk heeft dit boek toch niet voor niets zitten schrijven? Hij geeft zelfs twee gegronde redenen aan waarom hij dit boek nodig vond. De eerste reden betreft de angst zelf. Vestdijk is ervan overtuigd dat iedere angst een object heeft. In bijna alle gevallen is dit een medemens of een van deze afgeleid fenomeen (heks, monster, duivel, goden). Dit object moet worden opgespoord om de angst zinvol te kunnen bestrijden. Maar de huidige psychologen en filosofen noemen de angst objectloos, en dat brengt ons op de tweede reden. Vestdijk vindt het een ernstig tekort dat laatstgenoemden uitsluitend de weg van de existentialistische psychologie bewandelen. De begrijpende psychologie krijgt geen kans en dan worden belangrijke aspecten van onze emoties - in dit geval de angst - gemist.

Omdat het existentialisme academisch burgerrecht verworven heeft is de kans groot dat Vestdijks werken over de religie en de angst in de vergetelheid zullen verdwijnen. Dat zou niet minder dan een ramp zijn, want Vestdijk heeft met de begrijpende psychologie de geesteswetenschappen op een hoger plan gebracht.

Mijn man en ik hebben de werken over de religie en de angst sterk bekort in boekvorm uitgegeven waarmee we de grootheid van Vestdijk hebben aangetoond. Het was een werk van jaren. Helaas hadden we niet genoeg geld voor een behoorlijke oplage; we moesten volstaan met 100 exemplaren, die we aan verschillende bibliotheken hebben geschonken.

Hoe dit alles zij, mijn uitgangspunt van deze onderneming was de biografie. Ik vind dat die een ernstig manco laat zien door Het Wezen van de Angst te negeren.

Heelsum, 11 januari 2006

Vraag en aanbod

Gezocht 1

Ter completering van de Verzamelde Romans zoek ik t.e.a.b. de delen 3, 7, 14 en 15 (liefst met stofomslag). Han Vossen, 024-3784642, e-mail: [e-mail]’

Gezocht 2

Ter completering van zowel het archief van de kring als de verzameling van enkele leden van het bestuur, zoeken wij de volgende nummers: 1 t/m 5, 9, 15 t/m 25, 30 t/m 32, 34, 42, 58, 60, 62 t/m 65, 70, 74, 75, 80 t/m 82 en 85 t/m 87. Ria Albers, 0317-313570, [e-mail]

Agenda

Algemene ledenvergadering 2006

Zaterdag 25 maart 2006 in de Openbare Bibliotheek Amsterdam, Prinsengracht 587 te Amsterdam.

De vergadering begint om 13.30 uur.

Om 15.00 uur vertrekt een rondvaartboot voor de deur van de bibliotheek voor een speciale Vestdijktocht over het water.

De route gaat langs diverse plekken uit het werk en het leven van Simon Vestdijk.

Gezien de hoge kosten die hiermee gemoeid zijn wordt van de leden van de Vestdijkkring en hun introducé's een bijdrage van € 5,- gevraagd en voor niet leden een bedrag van € 7.50 Het bedrag kan bij het betreden van de boot worden voldaan.

Reserveren is noodzakelijk en dit kunt u doen bij het sekretariaat van de bibliotheek: 020 5230701 of per mail onder [e-mail].