Vestdijkkroniek. Jaargang 2005

[p. 71]

Rubrieken

De redactie van de Vestdijkkroniek meent dat de lezers gebaat zijn bij alle over Vestdijk beschikbaar komende informatie. Tenslotte is Vestdijk nogal eens in het nieuws, duiken er feiten op of valt de naam Vestdijk in een onverwachte context. De Vestdijkkroniek achten wij bij uitstek de plaats waar die informatie bijeengebracht kan worden. Te denken valt ook aan de signalering van artikelen in tijdschriften en dagbladen, recensies, herdrukken, boeken over Vestdijk, berichten over veilingen, uitgeversrestanten en dergelijke. De lezer kan in de rubriek gevraagd / gezocht zijn of haar wensen en vragen kenbaar maken.

Uit tijdschriften, dagbladen en verder

(onder redactie van Kees Meekel)

De Koperen Tuin

In dagblad De Gelderlander stond zaterdag 4/12 j.l. een groot interview met thrillerschrijver Tomas Ross. Even komt Vestdijk ter sprake. Even de context: Ross vertelt hoe hij zendeling wilde worden. In het voetspoor van Albert Schweitzer over de wereld trekken, dat leek hem wel wat. ‘Ik wilde de wereld over en die negertjes vertellen over het geloof, zoals Jezus zijn discipelen aanspoorde om te doen.’ Die gedrevenheid verloor hij toen hij van catechisatie werd gestuurd omdat hij gezegd had dat hij De Koperen Tuin van Vestdijk het mooiste boek vond.’

Voor Vestdijk: kijk bij de V.

Ons Letterkundig Museum bestaat 50 jaar. In De Volkskrant van 10 dec. schreef Paul Depondt een artikel over de curiosa die de herinnering aan een schrijver anekdotisch in leven houden. De oordopjes van Vestdijk staan mooi afgebeeld. De collectie portretten groeide door een actie van Anton Korteweg, die schrijvers dan wel de erven verzocht een auteursportret af te willen staan. Alle 425 zijn vanaf heden te zien in alfabetische volgorde. De expositie is te vinden in Den Haag, Prins Willem-Alexanderhof 5. Voor de goede orde: Vestdijk (Fernhout) hangt niet in de portrettengalerij, maar sinds jaar en dag in de permanente tentoonstelling.

2005

Komend jaar verschijnt een boekuitgave van zes brieven en een briefkaart, die Vestdijk schreef aan Gerard Kornelis van het Reve.

Arnhem

Een wandeling door Arnhem en Vestdijk wandelt mee. De bibliotheek van Arnhem heeft een klein boekje van Arnold Jansen op de Haar uitgebracht: Een literaire wandeling door Arnhem. Greshoff woonde in een romantisch huis met een spits toelopend dak en wordt in het gezelschap van Bloem, Slauerhoff en Vestdijk geplaatst. Johan van der Woude was een Arnhemmer en is met een mooi portret afgebeeld. Zijn briefwisseling met Vestdijk verscheen in 2003.

Met een canon op en mug schieten..

‘Een soort Pim-effect’ noemt Kees Fens het verschijnsel als een biograaf op de loop gaat met het gedachtengoed van de hoofdfiguur. Deze aanloop leidt naar de bespreking van het boek van Léon Hanssen: Menno ter Braak: De canon - Nederlandse cultuur in veertig portretten. Fens acht de keuze van Hanssen onverantwoord: ‘Wie zegt dat Ter Braak deze schrijvers, van Reinaert de Vos tot Vasalis, tot zijn canon zou hebben willen rekenen?’

Oordeelt u zelf. Meulenhoff is de uitgever.

[p. 72]

Vestdijk op een t-shirt?

Dit is mogelijk bij Rivendell Poë-T-shirts. U kent ze wel van boekenmarkten en van de Uitmarkt. De uitgever is niet ongenegen, maar u begrijpt dat een oplage de nodige risico's meebrengt. Daarom de vraag of er belangstelling is bij u lezers en zo ja, wat dan wel de Vestdijktekst zou mogen zijn? Een gedicht, een aforisme........Gaarne uw reacties naar ons secretariaat.

Het moment van de peer

De volgende mail-wisseling troffen wij op het internet:

- Oorspronkelijk bericht -

Verzonden: maandag 6 september 2004 18:03

Aan: [e-mail]

Onderwerp: Re: [NEDBIB-L] Digitaal opslaan van afbeeldingen uit schriftelijke bronnen

Collega's,

Bij het noemen van ‘het moment van de peer’ gaat er vast bij iemand een lichtje branden, bij ons echter niet. Het komt voor in het werk van een belangrijke Nederlandse schrijver. Heeft iemand een idee?

Alvast bedankt voor de medewerking,

Geert Willems, Bibliotheek Rotterdam

To: [e-mail]

From: ‘Dijkstra, Fiel’ 〈[e-mail]〉

Date: 07/09/2004 12:36

Subject: [NEDBIB-L] ‘Het moment van de peer’ is van Vestdijk

Mijn God!

Waar komt uw vraag vandaan, heer Geert Willems. Dit is een uiterst zeldzaam stukje vaderlandse literatuurgeschiedenis. Voordat u en uw vakbroeders met allerlei aanbevelingen komen wil ik uw vraag zo goed en compleet als mogelijk beantwoorden.

Met vriendelijke groeten,

F. Dijkstra, bibliothecaris Koning Willem 1 College.

Het betreft hier een frase van Simon Vestdijk en wel uit een obscuur autobiografisch boekje uit 1944, in eigen beheer héél mooi uitgegeven in één oplage, voor eigen gebruik, waarin hoofdstuk 4 volgens mij heet ‘Het moment van de peer’? En dat het boekje gaat over het in het donker van de winter van '43 schuilen voor de vijand van het communistische (?) gezin Algra.

Op de struise tienerdochter Beppe was Vestdijk heimelijk koortsachtig verliefd (eenzelfde onbereikbare liefde als Ina; zie: Terug tot Ina Damman), maar dat kon hij als pakweg 45-jarige man natuurlijk niet laten merken. Hij kwam zelden bij de familie, die in Midlum woonde, kende vader Algra nog van school. Om nu toch toenadering te zoeken tot Beppe bedacht Simon het volgende. Hij kocht een doos kooldraadlampen - in die tijd kostte dat een fortuin - en bracht een bezoek aan de familie, een lamp in zijn binnenzak. Vader Algra was wat blij met het bezoek van zijn oude schoolvriend; het bracht eens wat leven in de brouwerij. Simon haalde de lamp tevoorschijn en draaide deze plechtig in de oude schemerlamp op het dressoir. Met een geheimzinnige glimlach op zijn gezicht knipte hij de lamp aan en zei op fluistertoon: ‘Het moment van de peer. Ik kom licht in de duisternis brengen. Niet te vaak, want dat gaat opvallen. Pas goed op: de Duitsers hebben overal ogen’. Met het schijnsel van de lamp kon hij de mooie Beppe voorzichtig, maar aandachtig bestuderen. Kooldraadlampen gingen niet zolang mee. Hij is nog vijfmaal teruggekeerd naar het gezin Algra. Die vijfde keer trof hij Beppe alleen thuis, in haar schamele ondergoed bij de zingende kachel. Haar ouders waren de nacht ervoor

[p. 73]

opgebracht. Die laatste ontmoeting heeft op hem zó'n onuitwisbare indruk gemaakt, dat hij (van schaamte?) het boekje wel geschreven, maar niet echt uitgegeven heeft.

En dat is het verhaal van ‘het moment van de peer’.

Tot zover deze mail-wisseling.

Wat is dit nu? Waarheid of verzinsel? Een van onze redacteuren denkt er het zijne van:

Mystificatie

In de literatuur is de mystificatie een interessant fenomeen. De bedoeling is, de lezer met een zacht lijntje naar een niet bestaand werk te leiden, voor het genoegen door de auteur in elkaar geflanst, om daarna als het werk als echt erkend wordt, hard toe te slaan en met de goedgelovige kenner af te rekenen. Een bekend voorbeeld is de bundel Grassprietjes (1885), parodie op de holle domineespoëzie, door Van Eeden, Kloos e.a. op een achternamiddag in elkaar gezet, bedoeld om de vaderlandse criciti in hun hemd te zetten. Dat lukte slechts ten dele. Een voorwaarde voor het welslagen van mystificaties is de geloofwaardigheid en de schijn van historische betrouwbaarheid. Het fragment dat in de Vestdijkroniek is afgedrukt, mist deze twee condities. In de eerste plaats is de positionering van de 45-jarige Simon Vestdijk op vrijersvoeten als bezoeker van een ondergedoken gezin, gericht op het veroveren van de aanminnige Beppe Algra, een struise tienerdochter, onverenigbaar met zijn geestelijke toestand, als hij na zijn detentie als gijzelaar in Sint- Michielsgestel (4-5-1942 tot 22-1-1943) en zijn kort verblijf in het Oranjehotel in Scheveningen (23-1 tot 27-2-1943), schuldbewust (hij zelf vrij, anderen niet) bij zijn lief Ans Koster terugkeert. In de winter van '43 - '44 had hij wel andere zaken aan zijn hoofd, o.a. gebrek aan inspiratie en bezorgdheid om zijn dementerende vader. Op pad gaan om een achttienjarige voor zich te winnen, past niet in Vestdijks toenmalig leefpatroon, zeker niet binnen een ondergedoken communistisch gezin in Friesland. In de tijd na zijn vrijlating werd Vestdijk denkelijk wel in de gaten gehouden, want de bezetter wilde een bekend auteur wel inpassen in het werk van de Kultuurkamer. Vestdijk had toegezegd, lid te worden. In Friesland had hij niets meer te zoeken, zoals hij aan Nol Gregoor heeft verteld. Hij is er pas vele jaren na de Bevrijding teruggekeerd om aan zijn echtgenote Mieke van der Hoeven de plekken te laten zien waar hij zijn jonge jaren had gesleten. Eerder niet. Met Friesland had hij niet zo veel op. In 1943 zat Simon niet in Harlingen. Midlum, op een kilometertje van zijn geboorteplaats gelegen, kan hij moeilijk een vijftal keren bezocht hebben. Van een logeerpartij in de winter is niets bekend.

Kortom, wat meer aandacht voor de couleur locale had de mystificateur de kans geboden, dat men hem op het eerste gezicht geloofd had. Nu resteert een smartlapachtig verhaaltje dat van geen kanten deugt. De technisch onhandige Simon bezig zien met kooldraadlampen om licht in de duisternis te scheppen, maar in het bijzonder om de jonge deerne Beppe rembrandtiek te belichten, opdat nota bene in oorlogstijd zijn lust nog meer bevredigd zou worden, wie neemt dat voor waar aan? Wie werkelijk licht wilde brengen, zou wel met metaaldraadlampen komen aanzetten. Die lampen gaan langer mee!

Met andere woorden: we hebben een sappig fake-verhaal onder ogen. Resteert mij te vragen, of de mystificator wil opstaan en zich bekend wil maken. Als er nog twijfel mocht bestaan, of het fragment waarheid of verzinsel is, moeten de lezers van de Vestdijkkroniek maar ingeschakeld worden.

Fries de Vries

Waarheid of verzinsel? Wellicht zijn er onder onze lezers nog deskundigen die licht (!) op deze zaak kunnen werpen?

[p. 74]

De werkkamer van de biograaf

In het voorjaars/zomernummer van het Biografie Bulletin is Peter Buwalda op bezoek bij Wim Hazeu. Het artikel, verlucht met mooie foto's, kregen wij toegestuurd van laatstgenoemde, en nemen wij hier graag over.

De werkkamer van de biograaf

Wim Hazeu en Simon Vestdijk

Peter Buwalda

Uitgever in ruste en biograaf van dienst Wim Razeu (Gerrit Achterberg, J. Slauerhoff en M.C. Esscher) woont en werkt in Baarn. In 2005 hoopt hij bij uitgeverij de Bezige Bij zijn biografie van Simon Vestdijk te publiceren. ‘Van de vier heeft Vestdijk het meeste van me gevergd. Alleen al omdat ik al zijn romans twee tot drie keer gelezen heb.’

‘Het is een luxe om zo geïsoleerd te kunnen werken. Vroeger was dit een fabriek waarin dertien meisjes sierraden verpakten in van die met fluweel beklede doosjes, je kent ze wel. Hij stond als bouwval in de achtertuin toen we ons huis kochten. We hebben hem helemaal omgebouwd en opgeknapt. Hoewel ik altijd met de gordijnen dicht werk, zijn alle deuren en ramen die je ziet nieuw. Alleen het wc-raampje achterin is nog authentiek. In de kasten aan de grote wand staat voornamelijk Nederlandse literatuur, Achterberg compleet, Slauerhoff, Vestdijk natuurlijk, maar ook een heleboel andere. Ertegenover staan de naslagwerken. Ik heb hier alles wat ik nodig heb voor mijn boeken. Soms is dat juist benauwend, dan voel ik me hier opgesloten. Het leven van een biograaf is vaak eenzaam. Ik ben in het leven van Vestdijk aangeland in 1953, vlak voor zijn zwaarste en langdurigste depressie. Daar verheug ik me niet op. Twee jaar lang zat hij verschrikkelijk in de put, hij kreeg zelfs elektroshocks. Ik vrees dat het tijdens het schrijven daarover moeilijk zal zijn om opgewekt te blijven.’

Het sigarenschaartje

‘Met dit schaartje knipte Vestdijk de punten van zijn sigaren af. Ik heb het gekregen van Mieke Vestdijk. Ik vind het prettig om een voorwerp in de buurt te hebben dat in het bezit is geweest van degene wiens leven ik beschrijf. Het is een soort amulet, ik hoop dat het me behoedt voor een mislukking. Van Achterberg heb ik een bril, van Slauerhoff zelfs een tropische onderbroek.’

De brieven

‘Daar ligt de complete correspondentie van Vestdijk en Henriëtte van Eyck, vierhonderdveertig brieven groot, voor het eerst vrijgegeven. Heeft me een jaar van mijn leven gekost. Van elke brief heb ik genoteerd waarover hij gaat, de belangrijkste passages heb ik overgeschreven, een soort voorselectie voor de biografie. Monnikenwerk, maar het was het waard. Deze briefwisseling wordt de aderslag van de biografie. Henriëtte van Eyck is onwaarschijnlijk belangrijk geweest voor Vestdijk. Zijn levensverhaal levert als vanzelf een schaduwbiografie van deze vrouw op. Helaas zijn relatief weinig brieven van Henriëtte aan Simon bewaard gebleven. Zij stond erop dat Vestdijk die vernietigde, omdat Ans Koster, Vestdijks huishoudster, er stiekem in neusde. Die was zo jaloers, dat Vestdijk deze brieven in eerste instantie begon met een neutrale aanhef en die pas vlak voor hij de envelop dichtplakte verving door een intiemere variant - zo bang was hij dat Ans onverwachts binnen zou komen.’

De archiefkasten

‘Mooie kastjes, hè? Heb ik bij een antiquair in Utrecht gekocht. In deze kasten bewaar ik artikelen, brieven en aantekeningen. Het ruwe voorwerk waaruit langzaam maar zeker de biografie ontstaat. De rechterkast is chronologisch geordend, van wieg tot graf, de linkerkast thematisch. Schappen bijvoorbeeld over het onderwerp depressie, of over

[p. 75]

Vestdijks relatie tot andere schrijvers. Vestdijk over Proust, over Joyce, over Kafka, enzovoort. Maar ook Achterberg over Vestdijk, Ter Braak over Vestdijk, Hermans over Vestdijk. Van die laatste is bekend dat hij vond dat je aan een positieve bespreking van Vestdijk niets had omdat die over iedereen positief zou zijn. Wat Hermans er niet bij vertelde is dat hij Vestdijk in het begin briefjes stuurde waarin hij smeekte om een aardige recensie.’

De Vestdijk fiets- en wandelroute rondom Doorn

Wij namen de volgende tekst over uit Plus Magazine zomer 2004

Het land van Simon Vestdijk

In het begin van de oorlog vestigde Simon Vestdijk (1898-1971) zich in Doorn, waar hij het merendeel van zijn oeuvre schreef. De bosrijke omgeving is een perfecte locatie voor de wat mysterieuze, gespannen sfeer die hij in zijn psychologische romans creëerde. Voor zijn honderdste geboortedag vroeg VVV Doorn een drietal studenten van de Hogeschool Utrecht om een Vestdijk fiets- en wandelroute uit te zetten. Het leverde een boekje op met een route beschrijving en citaten uit de romans die de plekken beschrijven waar je langskomt.

Stiltegebieden

De route begint bij een groot verlaten hek. Erachter niets dan bomen. Je kunt je voorstellen hoe dat hek, zonder huis erachter, Vestdijks fantasie prikkelde. De volgende stop is een soort ruïne. ‘Heeft u de ruïne gezien?’ vraagt Alice aan de hoofdpersoon van Het glinsterend pantser. Heb je het boek gelezen, dan zie je voor je hoe Alice hem mee naar binnen neemt. De Vestdijk-route voert je een middag lang mee over de soms onverharde bospaden en langs de beschermde stiltegebieden rondom Doorn. Heuvelrug op, heuvelrug af. Af en toe is het fiink trappen, maar gelukkig moet je steeds stoppen om een stukje te lezen. Een heerlijk gebied om de dag door te brengen; je vindt alleen wandelaars, andere fietsers en ruiters op je pad. En hier en daar een uitspanning om met appeltaart, poffertjes of pannenkoeken de lekkere trek te stillen.

Informatie

•	De Vestdijk fiets- en wandelroute is verkrijgbaar bij WV Doorn, Dorpsstraat 4, tel. [phone].
•	Fietsverhuur: De Kruif, Traay 45, Driebergen/Rijsenburg, tel. [phone] (ca 5 km van Doorn).
•	NS-station: Driebergen/ Zeist, per bus naar Driebergen/Rijsenburg.

Vestdijkiana

Jean Brüll, bekend van zijn Vestdijkiana extrachronica (zie elders in deze Kroniek), zond ons nog het volgende aanvullende staaltje van zijn speurzin. In de reeks ‘Achter het boek’ verscheen, bezorgd door Anky Hilgersom, nummer 33, De briefwisseling Ed Hoornik en A.A.M Stols 1938-1954: ‘Geld verdienen zal ik er nooit aan’. Op p.560 (het register) staan heel veel verwijzingen naar Vestdijk, zeker het vernoemen waard.

In dezelfde reeks verscheen, bezorgd door Gillis Dorleijn, Sjoerd van Faassen en Ageeth Heising, nummer 36, Schepelingen van De Blauwe Schuit. Brieven van Bertus Aafjes, K Heeromna, M Nijhoff, S. Vestdijk en Hendrik de Vries aan FR.A. Henkels, 1940-1946. Op p. 337 (het register) staan ook heel veel verwijzingen naar Vestdijk.

[p. 76]

Nogmaals deze reeks, bezorgd door Sjoerd van Faassen, nummer 38, Een ‘Friesche Forsythesaga’, De briefwisseling tussen Theun de Vries en uitgeverij Van Loghum Slatertus rond Stiefmoeder aarde en de overige delen uit de Wiarda-cyclus (1934-1958). Op p. 449 (het register) eveneens verwijzingen naar Vestdijk.

Ook in het Schrijversprentenboek 49, Theun de Vries, Getuige van een eeuw; Vervolg je weg en laat de lui maar dazen! Redactie Daan Carsten en Muriël Steegstra, staan op p. 180 (het register) verwijzingen naar Vestdijk.

Rectificatie

Door een zeer ongelukkige fout hebben wij in het vorige nummer bij de twee afgebeelde schilderijen de verkeerde naam van de schilderes vermeld. De schilderes van beide werken is Yansy van Woerden, wonend en werkend in Baarn. Wij betreuren deze fout ten zeerste, en bieden mevrouw van Woerden nogmaals onze verontschuldiging aan. Wij hopen dat we met het opnieuw afdrukken van haar werk, nu met de juiste naam erbij, onze fout enigszins goedgemaakt hebben.

De Anton Wachter- en Ina Dammanprijs in de krant

Uit de Leeuwarder Courant:

Drie keer scheepsrecht voor Arjan Visser

HARLINGEN - ‘Drie keer scheepsrecht,’ zei Arjan Visser zaterdagmiddag in de Grote Kerk in Harlingen, nadat hij de Anton Wachterprijs 2004 in ontvangst had genomen, de tweejaarlijkse prijs voor het beste debuut. Hij was ‘zeer vereerd’ met deze onderscheiding voor zijn roman ‘De laatste dagen’. Temeer daar hij eerder twee literaire prijzen misliep. Vissers roman was vorig jaar namelijk ook genomineerd voor zowel de AKO-literatuurprijs als de Debutantenprijs. Maar beide gingen naar andere schrijvers. ‘Toen begonnen we toch wat sipper te kijken,’ zei de schrijver. Maar nu kreeg hij dan toch de Anton Wachter, genoemd naar de hoofdpersoon uit de gelijknamige romancyclus van de in Harlingen geboren Simon Vestdijk. De prijs werd voor de veertiende keer uitgereikt. De jury heeft 62 boeken gelezen, vertelde Jo Huizinga, die Martin Ros opvolgt als voorzitter van de jury. Er was opvallend veel werk bij van veelal oudere journalisten en neerlandici. Ook Arjan Visser (1961) is journalist, en programmamaker. Sinds 1998 publiceert hij in Trouw interviews aan de hand van de tien geboden. Zijn roman, over de sektarische wereld van kleingelovigen in het begin van de vorige eeuw, is volgens de jury ‘inhoudelijk interessant en literair van grote kwaliteit’.

In ‘De laatste dagen’ komt vooral naar voren hoe wanhopige mensen proberen Gods bedoelingen te doorgronden. Volgens het juryrapport sluit Visser hiermee aan bij de problematiek in Vestdijks ‘De vuuraanbidders’ en ‘De toekomst der religie’. Visser vertelde dat hij Anton Wachter in 1988 had leren kennen, toen hij als jonge journalist bij Mieke Vestdijk-Van der Hoeven op bezoek ging. ‘Ik kreeg de Anton Wachterreeks van haar cadeau. Ik ben haar toen vergeten te bedanken, dus dat doe ik nu.’ Mieke Vestdijk - met boekenwinkeltje - en haar zoon Dick waren in de Grote Kerk aanwezig. Ook werd de derde Ina Dammanprijs uitgereikt. De winnaar, Andreas Vonder, is gevonden op het internet, zo onthulde de voorzitter van deze jury,

[p. 77]

Gerrit Jan Kleinensink. Vonder deed aan de Universiteit van Amsterdam studie naar de manier waarop Simon Vestdijk (in ‘De kellner en de levenden’) en Willem Brakman (in ‘Glubkes oordeel’) gebruik gemaakt hebben van de Openbaringen van Johannes. Voorzitter Hans van Velzen van de Vestdijkkring hoopt dat de winkelketen Kruidvat ook boeken van Vestdijk, ‘de grootste literator van de twintigste eeuw’, gaat uitgeven: ‘Als ze dat net zo smaakvol doen als onlangs met de romans van Couperus, zou dat heel positief kunnen zijn.’

Ingezonden brief

7 oktober 2004

Geachte redactie,

In Vestdijkkroniek nr 104 schrijft Fries de Vries in de inleiding van zijn stuk ‘Literaire detectives’: ‘Uitgevers, die allen denken vanuit hun portemonnee’ en: ‘in de meeste gevallen zijn artistiek getalenteerden uitgeleverd aan de hyena's van het kapitalisme. Kunst baart winst is hun devies. De kunstenaar krijgt ook wat om in leven te blijven.’ (p. 28). Wat houdt het beeld van de hyena in? Het beest heeft de naam - of die nu juist is of niet - niet zelf te jagen, maar een aaseter te zijn. Het zou dus niets presteren, maar een uitvreter in dierlijke gedaante zijn. Van Dale geeft als figuurlijke betekenis op: ‘iemand die op verachtelijke wijze van de nood van een ander gebruik tracht te maken.’ En zo functioneren uitgevers dus volgens De Vries.

Dit is een volkomen valse voorstelling van zaken, waarachter vermoedelijk de Marxistische gedachte schuil gaat dat ondernemers in het algemeen uitbuiters zijn. Natuurlijk moeten uitgevers, als alle ondernemers, zorgen dat zij niet failliet gaan en dus in de gaten houden dat er genoeg inkomsten binnenkomen. Maar wie rijk wil worden kan beter geen uitgever van goede boeken worden, want in dit vak is de kans om miljonair te worden gering. Sommigen zijn al tevreden als ze hun hoofd boven water kunnen houden. Aan uitgeverijen die in handen zijn van een groot concern wordt wel de eis gesteld dat ze een winst maken van tien tot twintig procent. Niettemin geven uitgevers van literaire en andere goede boeken soms ook welbewust dichtbundels en romans uit waarop zij vermoedelijk verlies zullen lijden, omdat ze erin geloven of in de schrijver geloven. Veel uitgevers zijn behalve zakenman of -vrouw ook liefhebbers van minstens een deel van hun fonds. Sommigen financieren verliesgevende publicaties, die hun ter harte gaan, met de winst die ze op andere maken. De meesten werken hard, filteren onder andere het overgrote aanbod en zorgen voor verspreiding en een diversiteit van uitgaven, die in communistische landen ontbreekt. Het is ook niet waar dat uitgevers schrijvers met een fooi afschepen, juist genoeg om in leven te blijven. Het royaltypercentage voor hen is doorgaans reëel, al wordt hier uiteraard zo nu en dan stevig over touwgetrokken. Naarmate zijn of haar werk beter verkocht wordt, krijgt hij of zij meer. Vestdijk kon na een tijd van zijn schrijverschap leven en uiteindelijk op een behoorlijke manier. Gerard Reve was een tijd lang arm als een kerkrat, maar werd na zijn doorbraak met Op weg naar het einde tamelijk welgesteld. En zo verder. Het werk van een schrijver die het financieel niet redt wekt kennelijk niet voldoende belangstelling. De lezers/kopers beslissen.

Natuurlijk zal er wel eens een hele of halve hyena onder uitgevers voorkomen, zoals in elke groep. Maar De Vries maakt met zijn losse flodders een hele, voor de cultuur uitermate verdienstelijke beroepsgroep zwart. En hoe je ook over deze kwestie denkt, politieke, in dit geval ultra-linkse, maar ook extreem-rechtse, kwaadaardige kreten horen niet thuis in een literair tijdschrift. Laat de auteur zijn Marxistische overtuigingen elders spuien.

Met vriendelijke groeten,

René Marres, Diemen

[p. 78]

Lezing Hans Visser

Lang geleden - het was 27 maart 1999 - hield Hans Visser voor de leden van de Vereniging ‘Herman de Man’ te Oudewater bijeen, zijn lezing ‘Herman de Man in het voetspoor van de Hanseaten’. Deze lezing vond een plaats in Vestdijkkroniek nr. 93, maart 200, p. 32-43. Een artikel van Herman de Man uit de Java-Bode volgde de tekst van Visser. De Vereniging ‘Herman de Man’ - waaraan Visser indertijd de tekst van zijn lezing voor publicatie ter beschikking stelde - geeft de artikelen nu uit in deel 10 van de NOG NIET -reeks. Het boekje bestaande uit 36 pagina's en drie foto's zal op formaat A5 worden gedrukt in een oplage van 200 exemplaren. Het boekje wordt gedrukt in januari en verzonden eind februari 2005. De inhoud bestaat uit:

1.	het artikel van Herman de Man uit de Java-Bode
2.	de tekst van de lezing van Hans Visser
3.	‘Een bescheiden bijdrage’ van Gé Vaartjes, de biograaf van Herman de Man en
4.	‘Een verantwoording’ van Jean Brüll.

De prijs van het boekje bedraagt € 5,- exclusief portokosten. Zij die in aanmerking willen komen voor het boekje kunnen dit melden via een e-mail aan de voorzitter van de Vereniging ‘Herman de Man’ Jan van Ham [e-mail] of via zijn adres Leeuweringerstraat 51, 3421 AB Oudewater of via zijn telefoon 0348-562928.

Vraag en aanbod

Gezocht

Ter completering van zowel het archief van de kring als de verzameling van enkele leden van het bestuur, zoeken wij de volgende nummers: 1 t/m 5, 9, 15 t/m 25, 30 t/m 32, 34, 42, 58, 60, 62 t/m 65, 70, 74, 75, 80 t/m 82 en 85 t/m 87. Ria Albers, 0317 - 313570, [e-mail]

Agenda

Algemene ledenvergadering 2005

Zaterdag 19 maart 2005 in de Openbare Bibliotheek Amsterdam, Prinsengracht 587 te Amsterdam. De vergadering begint om 13.30 uur. Om 15.00 volgt een lezing, waarover echter op het moment van publicatie van deze Kroniek nog geen verdere gegevens bekend waren.

Antiquarische boekenbeurs Antwerpen

Op zaterdag 26 februari 2005 opent om 11.00uur het historische HESSENHUIS de deuren voor de zesde editie van de jaarlijkse Antiquarenbeurs Antwerpen. Gedurende het hele weekend; zaterdag (11.00-17.00) en zondag 11.00-17.00) presenteren vijftig gerenommeerde boekhandels en antiquaren uit binnen- en buitenland er hun mooiste boeken. Deze beurs trok de voorgaande jaren telkens zo'n 1.200 bezoekers, waaronder een hoog percentage buitenlandse boekenliefhebbers. Er worden niet enkel zeldzame en kostbare werken gepresenteerd, maar er is een ruim aanbod van het betere tweedehands boek. Dus voor elk wat wils en zéker een bezoekje waard! Begin februari is een online beurscatalogus op onze website te vinden.

www.antiqbook.com/antwerpen/ Plaats; Hessenhuis, Falconrui 53, 2000 Antwerpen.

Bereikbaarheid

Met trein en bus: Antwerpen-Berchem - overstappen op bus 6 of 34; vanuit Antwerpen Centraal 20 minuten te voet of bus 1 op de Rooseveltplaats. Met de wagen: leien in Noordelijke richting volgen, op de Italiëlei links afslaan naar de Paardenmarkt.

Parkeergelegenheid: Oude Leeuwenrui of Godefriduskaai.