Vestdijkkroniek. Jaargang 2001

[p. 41]

Rubrieken

De redactie van de Vestdijkkroniek meent dat de lezers gebaat zijn bij alle over Vestdijk beschikbaar komende informatie. Tenslotte is Vestdijk nogal eens in het nieuws, duiken er feiten op of valt de naam Vestdijk in een onverwachte context. De Vestdijkkroniek achten wij bij uitstek de plaats waar die informatie bijeengebracht kan worden. Te denken valt ook aan de signalering van artikelen in tijdschriften en dagbladen, recensies, herdrukken, boeken over Vestdijk, berichten over veilingen, uitgeversrestanten en dergelijke. De lezer kan in de rubriek gevraagd / gezocht zijn of haar wensen en vragen kenbaar maken.

Uit tijdschriften en boeken

In Buitenspiegels, Verhalen over Nederland, Van Gennep. Novib. Probiblio 1998, herkende Gabriel Inzaurralde, in 1961 in Uruguay geboren, ‘de eenzaamheid en de verveling van de middelbare school. Ik herkende de zoete maar diepe wond die het verliefd worden op je vijftiende achterlaat. Ik kreeg voor het eerst de indruk dat die taal ook over mij kon gaan, al kwam ik van nog zo ver. Het boek heette Terug tot Ina Damman en bracht me op het idee om ooit zelf een boek te gaan schrijven, een boek over mijn eerste liefde, een boek over Ana.’

Margot Dijkgraaf bespreekt in NRC Handelsblad van 29 december 2000 het pas verschenen boek Lezen achter de letters van Hella Haasse - een keuze uit al eerder in boekvorm verschenen essys - waarin ze verwijst naar Helle Haasse's essay over de Ina Dammanervaring van Vestdijk: ‘Het is één van de weinige keren dat Haasse er toe besluit een verband te leggen tussen auteur en personage.’ Anna Visser verwijst in NRC Handelsblad van 4 januari 2001 naar het interview dat Menno Postma van Vestdijkbiograaf Hans Visser in De Groene van 6 januari 2001 publiceerde. ‘Groots zal ook de nieuwe, ongecensureerde, versie van de Vestdijk-biografie worden waarmee Hans Visser (die in 1984 zijn Vestdijk-biografie publiceerde) dit voorjaar voor het voetlicht treedt.’ [...] Weduwe Mieke Vestdijk is niet in haar sas met de nieuwe uitgave. Het valt in haar te prijzen dat zij zich niet met geld laat lijmen.’

Arjen Fortuin laat in de rubriek Uit het lood, in NRC Handelsblad van 19 januari 2001 weten dat Tom van Deel in het bovengenoemd interview aanleiding zag van zijn voorgenomen optreden tijdens de jaarvergadering van de Vestdijkkring af te zien.

Danielle Hooghiemstra verneemt van Xaviéra Hollander (NRC Handelsblad, 4 november 2000) dat ze een jaar geleden is begonnen aan haar boek Child No More, ‘een boek over haar ouders en haar jeugd’, waarin ze vertelt hoe ze als kind ‘op bezoek waren bij Simon Vestdijk, een goede vriend van mijn vader.’ Judith Eiselin meldt in NRC Handelsblad van 18 oktober 2000 dat uit een onderzoek van de Poëziekrant, een uitgave van het Gentse Poëziecentrum, is gebleken dat ‘Vestdijk is als dichter van de kaart gevaagd, maar blijft fier overeind als belangrijkste criticus van voor '45.’

In het decembernummer 2000 van Filatelie, blad voor postzegelverzamelaars, verscheen op pagina 846-847, een omvangrijk artikel van Dik Kaanman onder de titel ‘Tijdloos duo Sjors & Sjimmie treffend geportretteerd’ over de Sjors & Sjimmiezegels die door Harald Slaterus zijn ontworpen. Grafisch ontwerper Harald Slaterus, die ook de vormgever is van de Vestdijkkroniek, had ooit zelf striptekenaar willen worden. Via beeldcitaten uit de Sjors van de Rebellenclub-albums heeft hij geprobeerd de diverse levensfasen van het stripduo in beeld te brengen. Een ruim aantal illustraties licht een en ander toe. De zegels werden op 23 september 2000 in omloop gebracht.

[p. 42]

Aanwinsten Letterkundig Museum

In het Jaarverslag 1999 van het Letterkundig Museum worden de volgende aanwinsten die betrekking hebben op Vestdijk vermeld:

brieven aan Cola Debrot

originele tekening van Friso Henstra

brieven aan Emiel van Moerkerken

correspondentie van Jan Schepens (1909 - 1940), Vlaams

journalist en letterkundige

correspondentie met Wilfried Smit

Catalogi

antiquariaat FOKAS HOLTHUIS, te Bemmel, catalogusje 29 (vooral) LITERATUUR, biedt van Vestdijk te koop aan: Aktaion unter den Sternen (1942) met als opdracht: ‘Voor Lies/van/Simon/ Doorn 1 April '43/ (niet als Aprilmop bedoeld!) f.325.-

Simplicia, 1941, 1^e druk, f. 125,-

Vrouwendienst, 1934, 1^e druk, f. 75,-

Antiquariaat AioloZ, te Leiden, catalogus 49, herfst 2000, vermeldt van Vestdijk onder meer:

Else Böhler, duitsch dienstmeisje, 1^e druk, rood linnen, f. 250,-

Negen jeugdverhalen, 1^e druk, Cornamona Pers, Oplage 475 ex. Op Simili Japon, f.80,-

In haar catalogus GOGMAGOG PRESS, kerstmis 2000/nieuwjaar 2001 staat nog vermeld:

- Verzamelde gedichten I - III, 1^e druk, 1971. Dundruk, in linnen cassette. f. 250,-

Nieuwe boeken

Pieter van Exter, Het ingekeerd verlangen, over de wereld van Simon Vestdijk, Uitgeverij Mycena Vitilis, 2000, Doorn. ISBN 90-75663-26-9.

Ingezonden brieven en correspondentie

Van L.F. Abell, te Heelsum, ontving het bestuur van de Vestdijkkring, p.a. A. Albers, d.d. 6 december 2000 de volgende brief naar aanleiding van de vraag naar het auteurschap van het artikel ‘De Vestdijk-biografie’ in de Vestdijkkroniek, nummer 42, 1984, p. 1-5. van A.C.M. Vestdijk - van der Hoeven:

Geacht Bestuur,

Van Hans Visser kreeg ik uit Portugal de volgende vraag. Hans zal ongetwijfeld deze brief ook lezen, maar wij zijn er toch op gesteld dat het hele bestuur onze visie kent. De vraag was: ‘Heeft Loet het stuk van Mieke geschreven? In dat geval is het vermelding waard en zou Loet misschien een verantwoording kunnen schrijven.’. Het antwoord is: ik heb dit stuk niet geschreven. Maar had het kúnnen schrijven, want ik ben het van A tot Z eens met de inhoud. Dit weten jullie, de rel is eruit ontstaan, maar het is goed hier duidelijk de nadruk op te leggen opdat Hans geen rare dingen gaat uithalen tegenover Mieke.

Verder schreef Hans dat hij in een volgende Kroniek het stuk van Lenie over Multatuli en Vestdijk wil plaatsen naast dat van Marres, die een stuk over De toekomst der Religie heeft ingezonden. De beide stukken kunnen dan vergelijkenderwijs worden beoordeeld. Maar daar heeft Lenie bezwaar tegen. Want, geacht Bestuur, Vestdijk heeft ons, geïnteresseerden in de literatuur en vooral in zíjn werk, té duidelijk laten weten dat wij ons met onze visie op cultuur, religie, literatuur en psychologie op dwaalwegen bevinden. Het geloof in een metafysische almacht en de daarmee gepaard gaande verdringing van de seksualiteit heeft hij moraalbedervend en schadelijk voor de karaktervorming genoemd. Daarmee heeft hij de hele gelovige wereld over zich heen gekregen, die zich tot op de dag van vandaag uitslooft om Vestdijks visie op de religieuze behoeften van de mens te ontkrachten. Van daar Lenie's bezwaar. Vestdijk heeft tenslotte zijn grote psychologische, deels filosofische werken niet voor gek zitten schrijven. Deze brief is bedoeld als een ingezonden stuk voor de eerstvolgende Vestdijkkroniek.

Hoogachtend, L.F. Abell

[p. 43]

Van Martin Ros ontving Ria Albers, secretaris van de Vestdijkkring, de volgende brief naar aanleiding van de uitreiking van de Anton Wachterprijs in Harlingen. De prijswinnaar Marek van der Jagt gaf aldaar geen acte de presence, waarbij het gerucht ging dat Arnold Grunberg, die de prijs eerder in de wacht sleepte, de auteur van het bekroonde boek zou zijn:

Lieve Ria,

Hierbij het juryrapport waaraan ik nog vooraf liet gaan dat ik meende méé de winnaar ontdekt te hebben omdat Grunberg me jaren geleden vroeg Marek Hlasko die ik in 1964 uitgaf te herdrukken. Marek! Vandáár. Maar het is maar een gok, want er staat nog helemaal niets vast. Ik ben van mening dat wij - en speciaal ik - geprezen moeten worden omdat we dit boek naar boven hengelden want die klap was een slag waard. Ik hoop dus dat jullie ook vurig achter ons staan. In Harlingen was ik enthousiast genoeg maar ik weet niet of het bestuur tóch aarzelt ondanks de vele winst aan publiciteit. En echt: ik weet óók niet wie de winnaar is.

Jullie graag in alle opzichten met diversen succes wensend na vr. gr., hartelijks

Martin Ros.

Vestdijk Aforismen

Dankzij Bas Verweij, oud-voorzitter van de Vestdijkkring, kregen wij de beschikking over een groot aantal aforismen - kernachtige uitspraken van Vestdijk in zijn romans -, door hem in de loop der jaren, verzameld.

‘De grootste originaliteit is het gehoorzamen aan de traditie zonder dat iemand het merkt.’

S. Vestdijk, Het glinsterend pantser

‘Pijn doet de mens krom staan, en dan is het uit met de waardigheid.’

S. Vestdijk, De schandalen

‘Onredelijk is alleen onze rede, die alles wil weten en formuleren, op alle momenten.’

S. Vestdijk, Bericht uit het hiernamaals

‘Men is altijd meer onmens, dan men zelf meent.’

S. Vestdijk, Het spook en de schaduw

‘Nooit is men onbarmhartiger voor een tegenstander dan wanneer er goeds over hem wordt bericht; en onpartijdigheid wordt te vaak uitgelegd als een bewijs van zwakheid.’

S. Vestdijk, De vuuraanbidders

‘Een geslaagde wreedheid opent de poort tot tien ergere.’

S. vestdijk, Het spook en de schaduw

‘...; eerst later zou hij leren, dat bij ellende of dood het geslacht verdwijnt.’

S. Vestdijk, De oubliette

Vestdijkkamer Harlingen feestelijk heropend

De Vestdijkkamer in het Hannemahuis in Harlingen is nieuw geschilderd en de permanente tentoonstelling richt zich nu meer op de band tussen schrijver Simon Vestdijk (1898-1971) en zijn geboorteplaats Harlingen. Vrijdagavond is dat feestelijk gevierd, met weduwe Mieke Vestdijk- Van der Hoeven als eregast. Mieke Vestdijk reikte er onder meer het eerste exemplaar uit van Het ingekeerd verlangen, een essay over Vestdijks wereld van Pieter van Exter. Het boek is uitgegeven bij haar eigen uitgeverij. Van Exter, oud-leraar aan het Simon-Vestdijkcollege, hield vervolgens een lezing voor de goedgevulde zaal.

De Vestdijkkamer was ook hard aan een opknapbeurt toe, aldus Hugo ter Avest, de conservator van het Hannemahuis. De kamer is in 1984 ingericht door het Letterkundig Museum in Den Haag en sedertdien is er weinig meer aan veranderd. ‘De thematiek ontbrak een beetje’, aldus Ter Avest. Zo zijn er nu meer foto's opgehangen van het Harlingen uit Vestdijks jeugd, dat als Lahringen in een aantal romans voorkomt. ‘We zijn tenslotte een museum over de historie van deze stad’, aldus Ter Avest. ‘Dus foto's waarop Vestdijk wandelt in de Alpen zijn voor ons minder interessant dan de aanwijsbare plekken in de stad die hij noemt in zijn romans.’ Gebleven zijn de eerste drukken van alle 52 romans. Ook de voorwerpen die aan de schrijver zelf herinneren zijn gebleven. Dat zijn onder meer zijn doopjurk, een ingelijste plaat die bij zijn ouders aan de muur hing, de cappa die hij droeg toen hij eredoctor werd aan de universiteit van Groningen en een fruitmesje, dat voorkomt in de roman Vijf vadem diep. Jaarlijks komen er een kleine honderd liefhebbers speciaal voor Vestdijk naar Harlingen, schat Ter Avest. Leeuwarder Courant, december 2000.

Het museum gaat in maart 2001 weer open voor publiek.

[p. 44]

Colloquium: Terug tot Simon Vestdijk: afscheid Dr. René Marres

Op zaterdagmiddag 24 februari 2001 te 13.00 uur, Cleveringaplaats 1, Leiden, organiseert de sectie ‘Moderne Nederlandse Letterkunde’ van de Opleiding Nederlands van de Leidse Universiteit een colloquium over Vestdijk ter gelegenheid van het afscheid van dr. René Marres.

Dit colloquium is bestemd voor ieder die belang stelt in het werk van Vestdijk, en voorts voor (oud-)studenten en collega's van Marres.

Sprekers zijn:

Maarten 't Hart: ‘Kind tussen vier vrouwen vermorzeld door Du Perron en Ter Braak’

P. Kralt: ‘“Een ongewone beweeglijkheid van geest”, Vestdijk over Arthur van Schendel’

Rudi van der Paardt: ‘Perplex van Plexippos - Vestdijks Held van Themesa’.

Jan H. de Roder, ‘Vestdijk en de taal.’

Het colloquium loopt om 16.00 uur uit op een forum met alle sprekers, versterkt door René Marres, onder voorzitterschap van Ton Anbeek. Daarna wordt er een borrel geschonken.

Voor verdere inlichtingen of aanmeldingskaarten kan men zich wenden tot de Opleiding Nederlands van de Leidse universiteit, Postbus 9515, 2300 RA Leiden, of telefonisch tot het secretariaat van de Opleiding (ma t/m do 9-12 u, 071 527 2604).

Vraag & Aanbod

Gezocht

Ter completering van mijn verzameling Verzamelde Romans van S. Vestdijk zoek ik de nog ontbrekende nummers:

11.	De zwarte ruiter
12.	De andere school
24.	De verminkte Apollo
46.	De leeuw en zijn huid
52.	Het proces van meester Eckhart

Verder zoek ik nog:

-	Martin Hartkamp: Schoten rondom Vestdijk
-	Theun de Vries: S. Vestdijk: grootheid-grenzen van een fenomeen

J.W. Ort, 070 - 3865083, [e-mail]

[p. 45]

Collectie Letterkundig Museum