Vestdijkkroniek. Jaargang 2000

[p. 51]

Ina Dammanprijs

[p. 52]

Na alle commotie rond de uitreiking van de Anton Wachterprijs kon de uitreiking van de Ina Dammanprijs op 21 oktober in Trebol, te Harlingen, gewoon doorgaan. De prijs, die iedere twee jaar samen met de Anton Wachterprijs in Harlingen zal worden uitgereikt, bestaat uit een origineel beeldje vervaardigd door Jan Campfens en een geldbedrag van f 1000. Daar het om een origineel gaat, zullen de beeldjes - die een lege jurk voorstellen, als symbool voor de voor Anton Wachter onbereikbare Ina Damman - iedere keer een andere vormgeving krijgen.
De beeldhouwer en schilder Campfens exposeert sinds 1994 iedere twee jaar zijn werk bij Art Works in Amsterdam. Sinds 1996 woont en werkt hij in de buurt van Montpellier. Vanaf zijn verhuizing naar Frankrijk maakt hij de zogenaamde Janjurken in hout, zink, brons, koper en lood. Eén ervan is gekozen als eerste exemplaar voor de Ina Dammanprijs. Er is reeds een optie genomen op een beeldje van een jurk voor de eerstvolgende prijsuitreiking in 2002. Voor deze uitreiking is inmiddels een eerste inzending door de jury ontvangen.
Inzendingen kunnen worden gericht aan Gerrit Jan Kleinrensink, de voorzitter van de jury.

Juryrapport van de Ina Dammanprijs 2000

Het is vandaag niet de eerste keer dat de Vestdijkkring een prijs toekent voor een studie van het werk van Vestdijk. In 1983 werd begonnen met de Vestdijk-essayprijs die naar Kees Broere ging, maar daarna mocht de naam ‘Vestdijk-essayprijs’ niet meer gebruikt worden. De tweede keer hield de prijs op te bestaan toen het bestuur van de Vestdijkkring de vereniging wilde opheffen en nu is er de Ina Dammanprijs. Een prijs, die wederom tot doel heeft de studie van het werk van Vestdijk te stimuleren en te verdiepen. De naam is gekozen als aanvulling bij de Anton Wachter-prijs.

De Ina Dammanprijs is een tweejaarlijkse prijs waarvoor werkstukken van diverse pluimage kunnen worden ingezonden. Het reglement van de prijs bepaalt dat niet alleen scripties en tijdschriftartikelen, maar ook vertalingen en andere verdienstelijke bijdragen aan de studie van Vestdijk kunnen meedingen.

De jury bestond uit Annick Cuynen, René Marres en Gerrit Jan Kleinrensink - bestuurslid van de Vestdijkkring - als voorzitter van de jury. Annick Cuynen promoveerde dit jaar in Antwerpen op een studie over de kunstenaar in het werk van Vestdijk. René Marres promoveerde in 1983 in Leiden op een studie over de Anton Wachtercyclus.

[p. 53]

Fenny Brandsma

Het aantal inzendingen voor de Ina Dammanprijs bedroeg vijf stuks. Twee inzendingen moest de jury afwijzen. De een omdat bij de begeleiding van het werkstuk een van de juryleden betrokken was, de ander omdat het om een deel van een doctoraalscriptie ging dat weliswaar veelbelovend was, maar te weinig een zelfstandig geheel vormde om voor mededinging in aanmerking te komen. De kwaliteit der inzendingen logenstraft de opvatting van Kees Fens dat er aan de interpretatie van Vestdijk niets nieuws is toe te voegen.

De Ina Dammanprijs voor het jaar 2000 is toegekend aan mevrouw Fenny Brandsma voor haar voorbeeldige doctoraalscriptie over de rol van de huidziekte psoriasis in de roman Het glinsterend pantser. Mevrouw Brandsma laat zien in welke mate Vestdijk bij het schrijven van deze roman gebruik heeft gemaakt van de in zijn tijd bekende medische literatuur over psoriasis waaraan de dirigent Slingeland lijdt. De verdienste van de studie is dat Vestdijk niet uitsluitend wordt bestudeerd met de door hem zelf aangereikte middelen. Brandsma toetst de ziekteroman Het glinsterend pantser niet alleen aan de theorie van Vestdijks De zieke mens in de romanliteratuur, maar ook aan ziekteromans als De pest van Camus en De toverberg van Thomas Mann. Verhelderend is de uitwerking van de vraag hoe Vestdijk zich verhoudt tot de problematiek van Susan Sontag's essay Ziekte als metafoor waarin gesteld wordt dat naarmate een ziekte minder bekend is de metaforen waarin hij beschreven wordt mythischer worden. De conclusie van Brandsma is dat de metafoor ‘glinsterend pantser’ niet tot mythische beeldvorming van psoriasis bijdraagt. Ook heeft mevrouw Brandsma Vestdijks bibliotheek op een verantwoorde wijze onderzocht en legt ze een verband tussen de arts Vestdijk en de schrijver Vestdijk.

[p. 54]

Dankwoord van de prijswinnares, Fenny Brandsma

Geachte dames en heren,

Ik vind het een eer om vandaag de Ina Dammanprijs te hebben ontvangen. Nu zou het wel prachtig geweest zijn wanneer ik had kunnen verhalen hoe ik al vanaf mijn twaalfde de boeken van Vestdijk las, en inmiddels, toch alweer tientallen jaren later, zijn hele oeuvre heb gelezen. Maar helaas, dat zou erg bezijden de waarheid zijn. U vindt het misschien onvoorstelbaar maar bij veel middelbareschoolleerlingen en studenten is Vestdijk niet de eerste auteur die ze noemen als het gaat om favoriete schrijvers. Ook ik ben eigenlijk toevallig op Het glinsterend pantser gestuit. Wel was ik al snel verkocht. Een boek waarin je de zinsnede leest: ‘Ze keek naar me op een manier waarop met veel meisjes naar mannen moeten kijken, wil het goed gaan in deze wereld’ kan natuurlijk niet meer stuk. Onbekend maakt onbemind, dat zou ook kunnen opgaan voor het werk van Simon Vestdijk. U kunt zich dat als adepten waarschijnlijk moeilijk voorstellen, maar zo werkt het toch. Misschien zou de Vestdijkkring een mooi plan kunnen maken om het werk van Vestdijk te promoten onder leerlingen van de middelbare school en onder studenten. Daar is reden te over voor en er zijn mogelijkheden genoeg. Leuke flyers, aantrekkelijke internetsites, en deze Ina Dammanprijs zou ook een mooie aanleiding zijn Een ‘jong en snel imago voor Simon Vestdijk’. Misschien klinkt u dat wat ongerijmd in de oren, maar mij lijkt het zo gek nog niet.

Ik zei daarnet al dat ik zelfbij toeval op Het glinsterend pantser ben gestuit. Een andere toevalligheid was het vinden van de waarschijnlijke bron van de roman. - De kans bestaat natuurlijk dat mevrouw Vestdijk mij straks vertelt dat het mooi bedacht is, mijn onderzoekje, maar dat het niet klopt met de realiteit. Tja, dan zal ik u de prijs moeten teruggeven. En dat zou toch ook weer jammer zijn, want twee prijzen niet kunnen uitreiken lijkt me voor de organisatoren toch wel wat deprimerend. Misschien mevrouw Vestdijk moet u het maar gewoon niet vertellen.

Kortom, het lot is me gunstig gezind geweest bij het onderzoek en ik dank bovendien veel aan de prima begeleiding van Ben Peperkamp. Via de scriptie kwamen we vaak op allerhande onderwerpen en zelfs levensvragen. Dat was stimulerend en vaak ook vermakelijk. Meestal belandt een afstudeerscriptie vervolgens in de kast en stort je je afgestudeerd en wel op het vaak prozaïsche werkende leven. Het is erg leuk dat ik mijn scriptie dankzij de Ina Dammanprijs nog eens weer te voorschijn kon halen en ik zal er met veel plezier een artikel over schrijven voor de Vestdijkkroniek. Ik dank u wel

Fenny Brandsma en haar begeleider Ben Peperkamp

[p. 55]

De Ina Damman prijs 2000