Vestdijkkroniek. Jaargang 1995

[p. 1]

[Nummer 88/89]

Afscheid van de Vestdijkkroniek

Dit, nr. 88-89, is de laatste Vestdijkkroniek. Het besluit is gevallen, na langdurige en soms hevige discussie, op de algemene vergadering van de Vestdijkkring op 16 juni 1995. Schuldig is de Vestdijkkring niet. Dat is de minister van Cultuur die met behulp van een commissie bepaalde dat literaire tijdschriften die aan één schrijver gewijd zijn, met ingang van 1996 geen subsidie meer zullen krijgen. Bestuur van de Kring en redactie van de Kroniek hebben niets nagelaten om ontheffing van die bepaling te verkrijgen. Vergeefs dus, en treurig. Treurig omdat de figuur van Simon Vestdijk onvoldoende verankerd is in Nederland om de uitgave van een aan zo groot schrijver gewijd tijdschrift mogelijk te maken.

Niet dat de Vestdijkkring er nu het publieke zwijgen toe zal doen. Want de algemene vergadering besloot in plaats van een kwartaalschrift over te gaan tot de publikatie van een jaarboek. Grondig onderzoek leverde de zekerheid op dat hiervoor de financiële mogelijkheden er wél zijn. De redactie voor het jaarboek zal worden gevoerd door drie leden van de huidige redactie: Harry Bekkering, Rudi van der Paardt en Ger Verrips. Voor het Jaarboek 1996 zal ook de eerste ‘Geschiedenis van de Vestdijkkroniek’ worden geschreven. Een voordeel van het jaarboek is misschien wel dat de bijdragen nog minder voor de actualiteit en nog meer voor de ‘eeuwigheid’ bestemd zullen zijn.

De eerste Kroniek, driemaandelijks tijdschrift voor letterkunde en literatuurwetenschappen, waarin opgenomen Mededelingen van de Vestdijkkring, verscheen in de lente van 1973 in een omvang van 48 pagina's. Het stelde zich tot doel ‘de belangen te bevorderen van de letterkunde en de literatuurwetenschappen. Daartoe wil het openstaan voor iedere bijdrage van zeker niveau en zal het ervoor waken de spreekbuis te worden van een bepaalde richting of stroming in de letterkunde respectievelijk literatuurwetenschappen.’ Het omslag gaf een foto te zien van Simon Vestdijk met zijn moeder en grootmoeder Mulder, een redactie werd niet vermeld. Uitgave en administratie Vestdijkkring te Renkum, bijdragen aan de Kroniek dienden gezonden te worden per

[p. 2]

adres Erasmus Universiteit te Rotterdam. Abonnement f 20 per jaar, als los nummer f 6. Leden van de Vestdijkkring, zo werd vermeld, ontvangen de Kroniek met als bijlage de ‘Mededelingen van de Kring’ gratis. Achterin vermeldde de colofon nog: Voor betalende leden van de Kring werden de eerste driehonderd exemplaren van de totale oplage van duizend exemplaren genummerd. Uit het opgenomen jaarverslag blijkt, dat een jaar na de oprichting op 2 februari 1972 de Vestdijkkring 250 leden telde.

Links naast de inhoud van het eerste nummer drukten de samenstellers (wie eigenlijk?) een citaat af van A. Marja uit zijn Poëzieproeven van 1963, waarin hij al pleitte voor de oprichting van een Vestdijkkroniek. Opening was deel I van ‘Een interpretatie van De kellner en de levenden’ door L.F. Abell. Dan een stuk van Nol Gregoor en de Mededelingen, voor een groot deel in beslag genomen door polemiek van de hand van Martin Hartkamp, een verslag van de Haagse Werkkring, Jaarverslag 1972 en de rubriek Info. Veel advertenties in dit nummer, dat is helaas niet zo gebleven.

Pas nummer 2, zomernummer, augustus 1973, is getiteld Vestdijkkroniek, en was 62 pagina's groot, kostte dan ook f 8. Bijdragen ditmaal van niet minder dan negen medewerkers en een rubriek ‘Kronikeur’, waarin melding wordt gemaakt van de ‘nogal warme ontvangst van het eerste nummer’ en nog eens wordt benadrukt dat ‘de veelzijdige benadering van het werk van S. Vestdijk centraal staat’. Iets minder foto's in dit nummer, in het geheel geen advertenties meer. En pas in nr. 3/4, herfst/winternummer van maart 1974, wordt een redactie vermeld, bestaande uit drs. ir. L.F. Abell, W.G. van Maanen, drs. Rob Rijnbeek. Redactiesecretaresse is Ria den Hartog-Albers. Bij de medewerkers hebben zich nu ook auteurs als Johan van der Woude, Hella S. Haasse en Theun de Vries gevoegd. Nr. 5 van september 1974 heeft een uitgever, Thespa in Amsterdam, en een ander formaat. Tevens hebben naast Abell en Van Maanen prof. dr. J.J. Oversteegen, L. Pepplinkhuizen en drs. J.F.P. de Smit in de redactie plaatsgenomen. En in juni 1975 treffen we de eerste bibliografie van Jean Brüll aan, de latere, onvolprezen medewerker van de ‘Vestdijkiana Extrachronica. Dat jaar nog verlaat Willem van Maanen de redactie en treden prof. dr. N. Beets en mevrouw H.S. Lelyveld-Haasse toe. Bovendien vindt men de eerste bijdragen van R.Th. van der Paardt en van P. Kralt. Hella Haasse en Pepplinkhuizen verlaten in 1977 de redactie.

In dat jaar, nr. 17 van september 1977, wordt ook de verbintenis met uitgeverij Thespa ongedaan gemaakt. De Vestdijkkroniek is nu een uitgave

[p. 3]

van Drukkerij-Uitgeverij H. Gianotten bv in Tilburg en heeft vorm en kleur van die van vandaag, maar kleiner. Pas in maart 1982 krijgt het dit grote formaat en ‘is een uitgave van de Vestdijkkring en wordt gedrukt bij Drukkerij Gianotten’. De redactie noemt de wijziging in 1977 een metamorfose, de wisseling van uitgever gaf ‘gelegenheid tot aanpassing aan de eigen tijd van uiterlijk, formaat en lay-out’. Ik zal alle redactiewisselingen na 1977 niet opnoemen, noch de keur aan nieuwe medewerkers die ertoe hebben bijgedragen de Vestdijkkroniek het hoogwaardige peil te bezorgen, die het tot dit laatste nummer heeft gehandhaafd - in dit afscheid wil ik slechts een voorproefje geven van de geschiedenis die nog geschreven moet worden en, zoals gezegd, een plaats zal vinden in ons eerste jaarboek.

Wel wil ik nog melding maken van het Anton Wachternummer (september 1979, nr. 25) waarin J. Visser, later beter bekend als Hans Visser, zijn eerste proeven van onderzoek naar de autobiografische achtergronden van Simon Vestdijk publiceert. De onenigheid tussen Mieke Vestdijk en de biografen begint in het nummer van 1981 als zij kritiek uitoefent op de bijschriften van Visser bij de foto's van ‘Vrouwen in het leven en het werk van Vestdijk’ (nr. 32), gevolgd door het artikel van Nol Gregoor in nummer 34. Dat heeft ook ten gevolge de schrapping van ‘adviserende medewerkers’, die tot dan toe vermeld staan maar nooit de kopij eerder onder ogen krijgen dan als die al gedrukt is. De biografie-bom barstte in nummer 42 van maart 1984 met het stuk van A.C.M. Vestdijk-Van der Hoeven: ‘De Vestdijk-biografie’, waarin zij weigerde Hans Visser en Anne Wadman verder medewerking te verlenen op grond van hun proefhoofdstuk (‘zij hebben bewezen niet verder te kunnen komen dan gepubliceerde kladblaadjes’), en eindigde met het wat haar betreft definitieve besluit: ‘Wadman en Visser zullen de biografie niet schrijven.’ Hierop volgden nog reacties van Gerrit Borgers en D. Vriesman waarna stilte viel over deze treurige affaire.

Het conflict over het stuk van Mieke Vestdijk leidde tot een discussie op de ledenvergadering wie er nu eigenlijk, bestuur van de Kring of redactie van de Kroniek, de eindverantwoordelijkheid had voor de inhoud van ons kwartaaltijdschrift. Daarover verscheen in juni 1984 een verklaring van het bestuur die de onafhankelijkheid van de redactie bevestigde. Regelmatig overleg tussen bestuur en redactie voorkwam daarna dergelijke strubbelingen en met het uittreden van Martin Ros uit de redactie, om betreurenswaardige redenen, werd bestuurslid Ger Verrips zijn opvolger, zodat zich geen problemen in dit opzicht meer konden voordoen.

[p. 4]

Abell en Van de Putte verlieten in 1986 de redactie, Martin Hartkamp in 1990. Een groot deel van de eerste generatie was daarmee na bijna twintig jaar uit het zicht verdwenen. Maar als de minister niet haar subsidiestokje tussen de spaken had gestoken, was er geen reden tot staking van de Kroniek geweest en er trad ook geen verzwakking van de inhoud aan het licht. De nummers met de brieven van Vestdijk aan Ans Koster uit Sint-Michielsgestel (72/73) en de door S.A.J. van Faassen verzorgde correspondentie van Vestdijk met G.K. Schauer en de Rudolf M. Rohrer Verlag (87), die dankzij Mieke Vestdijk tot stand konden komen, waren een verrijking van de documentatie, die de Vestdijkkroniek nog op haar conto heeft kunnen schrijven.

Zien we terug op 22 jaar Vestdijkkroniek, dan kan worden vastgesteld dat aan ‘het bevorderen van de letterkunde en de literatuurwetenschappen’, als doelstelling in het eerste nummer geproclameerd, in grote mate is voldaan. Weinig struikelen, altijd staan. Vooruitziend op het jaarboek hebben we geen reden voor te grote treurnis, immers de drie redacteuren zijn allen afkomstig uit de redactie van de Kroniek en garanderen daarmee het niveau van de voortgaande studie van leven en werk van Simon Vestdijk. De Vestdijkkroniek is dood, leve het Vestdijk Jaarboek.

28 september 1995

Max Nord namens redactie en bestuur.