Vestdijkkroniek. Jaargang 1984

[p. 3]

Ter gelegenheid van het 750-jarig bestaan van Harlingen, de geboorteplaats van Vestdijk, schreef de Vestdijkkring een prijsvraag uit. De opdracht was het schrijven van een essay over ‘Vestdijk als essayist’. Op 5 mei j.l. werd de prijs in Harlingen uitgereikt.
Het rapport van de jury van de prijsvraag en de twee beste essays (van H. Bekkering en G.H. Wynia) volgen hier.

Rapport van de jury van de essayprijsvraag van de Vestdijkkring

Het doel van de essayprijsvraag die de Vestdijkkring ter gelegenheid van het 750-jarig bestaan van Harlingen uitschreef was het stimuleren van de studie van het werk van Vestdijk, met name van het essayistische deel van het oeuvre. De jury die door het bestuur van de Vestdijkkring tot het beoordelen van de inzendingen is aangesteld, acht deze doelstelling in grote lijn wel bereikt. Er bleken vier mensen in staat om in de betrekkelijk korte termijn die ter beschikking stond een beschouwing aan dit gespecialiseerde onderwerp te wijden, maar als bezwaar kan hierbij worden aangetekend dat de vier deelnemers allen reeds eerder over Vestdijk gepubliceerd hadden, zodat het niet mogelijk is gebleken nieuwe talenten aan het schrijven te zetten.

Van de vier inzendingen bleken er twee bij eerste beoordeling af te vallen omdat ze zich te weinig aan de gestelde opdracht hielden, of anderszins te vaag waren. De twee resterende essays ontliepen elkaar in kwaliteit niet opvallend veel zodat de jury tot een afweging van alle mogelijke aspecten moest overgaan om tot een eensluidend oordeel te komen. Dat de prijs uiteindelijk naar Bekkering is gegaan betekent niet dat het opstel van Wynia van veel mindere kwaliteit was. In deze beschouwing wordt het werk van Vestdijk op originele wijze vanuit het begrip plastiek bekeken, maar tegelijk begaf Wynia zich daarmee te ver buiten de opdracht om Vestdijk als essayist te bestuderen.

Het artikel van Harry Bekkering is getiteld ‘Over wie heeft Vestdijk het eigenlijk’? Het is zeer overzichtelijk vanuit enkele essays van Vestdijk

[p. 4]

opgezet, het is goed geschreven, toegankelijk en geeft een uitgebreide verantwoording. Bekkerings verdienste is het ook om zijn uitgangspunt breder en daarmee objectiever te maken: hij betrekt standpunten van Ter Braak en Du Perron, maar ook van na-oorlogse essayisten bij zijn gedachtengang. Centraal plaatst hij het haast ongrijpbare begrippenpaar subjectiviteit en objectiviteit, en laat zien hoe deze begrippen in Vestdijks optiek elkaar aanvullen, uitsluiten en oproepen, en er ook tegelíjk kunnen zijn, wat dan welhaast tot een van die Vestdijkiaanse onmogelijkheden behoort. Ook andere kwesties zoals het na-oorlogs discussiepunt der fictionaliteit herleidt Bekkering op overtuigende wijze tot de genoemde probleemstelling. Uit zijn konklusie komt Vestdijk te voorschijn als man die in zijn essays de vormproblemen aan de orde stelde die voor hemzelf als auteur van belang waren. En daarmee is aangetoond dat de relaties tussen de essayist en de romanschrijver Vestdijk nauw verweven waren, maar niet onontwarbaar zijn. Moge deze konklusie alle toekomstige essayisten en biografen tot steun zijn.

Martin Hartkamp, voorzitter

Gerrit Jan Kleinrensink

Wam de Moor