Vestdijkkroniek. Jaargang 1981

[p. 53]

Mieke Vestdijk | Een kleine punt op de i van meneer Visser.

Zoals de redaktie in het voorwoord bij het artikel van Visser in het dubbelnummer van de kroniek terecht aankondigde, bleken enkele relaties tussen foto's en tekst speculatief en om fabelvorming tegen te gaan wil ik graag die speculaties rechtzetten, waarvan ik zeker weet dat ze onjuist zijn.

Zo is daar allereerst de mededeling op blz. 61 dat het op de foto afgebeelde neefje model stond voor Fré Bolderhey. Dit is bezijden de waarheid. Deze neef is overigens terug te vinden in een andere roman, nl. in Ivoren wachters en wel als Philip Corvage. Voor Fré Bolderhey stond een heel andere neef model: Dik Margadant, de zoon van de tandtechniker Frederik Margadant, een broer van Vestdijk's grootmoeder. De foto in de Kroniek toont ons twee van de drie kinderen van Ada Waterloo-Mulder, die kort na de geboorte van haar derde kind - de jongen die het meest links op de foto staat - stierf. Dit derde kind is opgegroeid in het huis van Vestdijk's ouders en komt niet alleen als Philip Corvage voor in Ivoren Wachters, maar ook nog als jonger broertje in Else Böhler. Voor diegenen die mij niet geloven is er een lange brief waarin mijn man het hoe en waarom van De redding van Fré Bolderhey voor Henriette van Eyk uiteen zette.

De reden tot plaatsing van de foto en de tekst op blz. 65 van Jeanne van Schaik-Willing in de rij van ‘vrouwen in het leven en werk van Vestdijk’ is mij onduidelijk. Zij vormde uitsluitend de verlangde schakel tussen Vestdijk en Henriëtte van Eyk en heeft voor het overige geen rol gespeeld. Zelfs het schrijven van de roman De overnachting hoorde bij die functie van tussenpersoon en werd door mijn man bestempeld als een min of meer noodzakelijk gebaar tegenover zijn gastvrouw. De mededeling op blz. 72 dat Muiterij tegen het etmaal opgedragen zou zijn aan Jeanne van Schaik-Willing komt mij als onjuist voor. Ik heb hier in huis exemplaren van alle drukken en in geen enkel exemplaar is die opdracht te vinden. Waarom ook zou Vestdijk een bundeling van artikelen uit zijn NRC-tijd (1938-1939) waarvan het eerste deel gecensureerd verscheen in 1940 en waarvan het tweede deel moest wachten tot na de oorlog om gedrukt te kunnen worden, opdragen aan Jeanne van Schaik-Willing die hij pas in 1945 à 1946 leerde kennen? Dat Visser desgevraagd mij in Harlingen op

[p. 54]

17 oktober jl. antwoordde dat de opdracht in zijn exemplaar wél stond lijk mij al te curieus.

Het is mij niet bekend waarop Visser zijn overtuiging baseert, dat Heleen Burgers ‘ongetwijfeld model stond voor Stan Vastenou’. (blz. 69). Het komt mij zeer onwaarschijnlijk voor, aangezien mijn man mij indertijd vertelde, dat zij in geen enkele roman voorkwam. Dat zij daarentegen een bijzondere rol speelde in het leven van mijn man is zeker waar. Tot vlak voor het overlijden van mevrouw Burgers (eind 1965 of begin 1966) schreven zij elkaar, waarbij het veelal ging om astrologische vragen en adviezen.

Tot mijn verwondering vond ik in Visser's artikel een nieuw model voor Trix Cuperus. Jaren geleden, tijdens de opening van de Koperen-Tuintentoonstelling in Leeuwarden kwam er een grote rijzige dame met uitgestoken hand op mij toe en zei: ‘Mag ik mij even voorstellen, ik ben Trix Cuperus’, waarop ik alleen maar kon antwoorden: ‘wat merkwaardig, want dat heeft zelfs mijn man niet geweten’. Mijn man had mij nl. bij het voorlezen verteld dat deze Trix niet bestond, maar tijdens het schrijven zo levend geworden was, dat hij nog maanden na het beëindigen van de roman zeer verliefd was op deze romanfiguur. Ook het voorlezen van de roman in 1966 kostte hem bijzonder veel moeite, meer zelfs dan het voorlezen van ‘Terug tot Ina Damman’.

Uit Visser's artikel blijkt maar zeer ten dele hoeveel werk en tijd hij besteedt aan het naspeuren van modellen en personen die mogelijkerwijs een rol hebben gespeeld. Het is erg belangrijk dat hij dit doet, aangezien het veelal gaat om mensen die nu zeer bejaard zijn. Ik vind het daarbij spijtig dat ik door hem niet vantevoren in staat gesteld ben hem op de bovengenoemde onvolkomenheden in zijn artikel te wijzen. Ook zonder deze fouten blijft overigens het artikel een onzindelijk door elkaar halen van leven en werk. Dat is niet alleen onwetenschappelijk, maar ook kwetsend voor verscheidene betrokkenen.

Mededeling van de redaktie

In aansluiting op reakties die binnengekomen zijn bij de redaktie over het artikel van Martin Hartkamp in het maartnummer 1981 verklaart de redaktie dat diskussie over de plaatsing daarvan niet aan de orde kan zijn aangezien elke bijdrage van een redakteur van een tijdschrift voor verantwoording komt van deze redakteur en van hem alleen. De redaktie