Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1951

[p. 115]

Hulde aan Stijn Streuvels bij zijn 80^e verjaardag
Door G. Walschap.
Bestuurder der Academie.

De drager van de grote naam die sedert jaren aan het hoofd van onze ledenlijst staat, Stijn Streuvels is 80 jaar geworden. In een van de prachtigste gebouwen van het land, in de erezaal van het stadhuis der hoofdstad, is hem in aanwezigheid en met medewerking van een belangrijke delegatie, samengesteld uit de begaafdste vertegenwoordigers van de Noord-Nederlandse letterkunde een waardige hulde gebracht en de man die daar met de rijkste gloed heeft gesproken was ons medelid Herman Teirlinck. Dit kan nochtans het bestuur van de Academie niet beletten deze gelegenheid aan te grijpen om namens u allen onze grote voorganger de eer te bewijzen die hem toekomt.

Alhoewel Stijn Streuvels zelf beweert dat het geen verdienste is 80 jaar te worden, hebben wij zeer duidelijk het gevoel dat het bereiken van een reeds volop uitzonderlijk hoge leeftijd voor een groot kunstenaar meer is dan een chronologisch feit, meer dan een lichamelijke prestatie.

De geschiedenis van elke letterkunde vermeldt jonggestorven genieën die zich in een jaar of in een enkele bliksemende flits hebben geopenbaard. Rond hun gedachtenis weeft zich een wazig en tragisch aureool waarin wij onweerstaanbaar mijmeren over datgene wat deze geesten in hun rijpheid zouden hebben voortgebracht of waarin wij ons bewust worden dat zij hun verstommende kracht in de ene korte ontlading waarschijnlijk volledig hadden opgebruikt. Tempore breve impleverunt multos annos. Maar hoe boeiend hun figuur ons ook moge voorkomen en hoe verblindend ook hun werk, zij doen ons denken aan een zekere onvolkomenheid van hun wezen zelf.

Wanneer wij een kunstenaar van het formaat van onze Stijn Streuvels in frisse en ongebroken levenskracht tachtig jaar zien

[p. 116]

worden, dan komt over ons iets van het ontzag dat ons slaat tegenover de grootste kunstenaarsfiguren. Vondel, Goethe, Michelangelo, Titiaan, wier gezondheid en kracht tot op zeer hoge leeftijd zonder enige twijfel een bevestiging was, een consecratie van de kracht van hun geest. Zonder te willen beweren dat het talent van een kunstenaar te meten is aan zijn leeftijd, mogen wij toch waarde hechten aan de spreuk dat een gezonde geest woont in een gezond lichaam, aan de oeroude eerbied van de mensheid voor de man die oud wordt en aan onze innige overtuiging dat, of het biologisch geheel te verantwoorden is of niet, het mensenmeesterwerk van de natuur zich kenmerkt door een volkomenheid waardoor de geest en het lichaam elkander waard zijn.

Zo zien wij in de tachtigste verjaring van Stijn Streuvels met vreugde en bewondering als het ware een toevoeging aan zijn groot schrijverschap, zo zien wij er niet alleen een gelegenheid of een voorwendsel, maar ook een werkelijke reden in om zijn werk en zijn talent te huldigen.

Vooral de letterkundigen in deze academie, en ik ben er zeker van te mogen zeggen al de letterkundigen van Zuid- en Noord Nederland, betuigen hem naast hun eerbied en bewondering ook hun oprechte dank voor het edel voorbeeld dat hij hun een lang leven lang heeft gegeven, van geloof in de kunst, van trouw aan zichzelf, van werkzaamheid, van artistieke eerlijkheid en rechtschapenheid.

Het hoge peil waarop de generatie waartoe hij behoort en waarvan hij de grootste figuur is, onze letterkunde heeft gebracht, het peil dat hij met een ruk heeft opgedreven en gehandhaafd in een reeks van machtige werken, is voor allen die twintig, dertig veertig en vijftig jaar na hem literair mondig zijn geworden, een maatstaf geweest en gebleven, een hoogtegrens waaronder zij niet meer mochten wegzinken. Ook voor het werk dat niet meer onder zijn rechtstreeks leraarschap is ontstaan, is hij de grote maat-aangever geweest die leerde hoe men zichzelf is en zichzelf blijft. Een Vlaams schrijver te zijn, een lid van deze Academie is een groter eer sedert en door Stijn Streuvels.

Nu hij deze hoge leeftijd heeft bereikt, worden onze oude gevoelens van eerbied, achting en bewondering voor hem vermengd met een verinniging, een vertederde genegenheid als voor een grootvader.

[p. 117]

Het is vooral van uit dit verinnigd gevoel dat wij hem uit de grond van ons hart toewensen nog lange jaren aan het hoofd van onze ledenlijst te staan, als een figuur waarvoor gans West-Europa diep groet, en dus ook nog vele jaren onze vergaderingen te mogen bijwonen.