Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1927

[p. 1009]

Vergadering van 16 November 1927

Waren aanwezig de Heeren: Prof. Dr. A. Vermeylen, bestuurder, J. Jacobs, onderbestuurder, en Dr. L. Goemans, bestendig secretaris;

de Heeren: Dr. L. Simons, Kan. Dr. J. Muyldermans, Kan. Am. Joos, Is. Teirlinck, Frank Lateur, Prof. Dr. J. Mansion, O. Wattez, Prof. Dr. L. van Puyvelde, Prof. Dr. L. Scharpé, Prof. Dr. J. Vercoullie, Mr. Leonard Willems, Prof. Dr. A.J.J. Vandevelde, Prof. Dr. J. Persyn, Prof. Dr. M. Sabbe, Prof. Dr. A. van Hoonacker en J. Salsmans S.J., werkende leden;

de HH. Dr. J. Cuvelier, Prof. Dr. R. Verdeyen en J. van Mierlo, briefwisselende leden.

Lieten zich verontschuldigen de HH. G. Segers en Dr. Frans van Cauwelaert, werkende leden.

_**_*

De Bestendige Secretaris leest het verslag over de Octobervergadering; het wordt zonder aanmerkingen goedgekeurd.

Aangeboden boeken.

Door de Regeering:

Bibliothèque de la Faculté de Philosophie et Lettres de l'Université de Liège. Fasc. XXXVIII: Les relations extérieures de la principauté de Liège sous Jean Louis d'Elderen et Joseph Clément de Bavière (1688-1718) par Paul Harsin, docteur en philosophie et lettres, docteur en droit et en sciences sociales.

Door de R.K. Universiteit te Nijmegen:

Jaarboek der R.K. Universiteit te Nijmegen 1926-1927.

Jaarboek der St. Radboud-stichting.

Gids voor het studiejaar 1927-1928.

Door het Friesch Genootschap van Geschied-, Oudheid- en Taalkunde te Leeuwarden;

[p. 1010]

De Vrije Fries. Gedenkschrift uitgegeven ter gelegenheid van het eeuwfeest van het Genootschap. 1827-1927. 28^e dl. afl. III.

Friesland tot de elfde eeuw. Zijn oudste beschaving en Geschiedenis, door Mr. P.C.J.A. Boeles. Met een kaart, 48 platen en 11 afbeeldingen in den tekst.

Door de Bibliotheek der Gemeente Rotterdam:

Catalogus. Lijst N^o 24: Nederlandsche romans A. C. December 1927. Lijst N^o 22: Aanwinsten op verschillend gebied. Oct. 1927.

Door het Kon. Bataviaasch Genootschap en Rechtshoogeschool, te Weltevreden:

Lijst van Aanwinsten der Bibliotheek van het Museum over de maand Augustus 1927.

Door de ‘Universitetsbibliothek’ te Uppsala (Zweden):

Die unbestimmten Pronomina auf -ein im alt- und mittelhochdeutschen bis zum Anfang des 14. Jahrhunderts. Inaugural dissertation von Hugo Gerring.

A contribution to the study of fifteenth century English. I. Inaugural dissertation by Asta Kihlbom.

Symbola Litteraria Hyllningsskrift till Uppsala Universitet vid Jubelfesten 1927.

Uppsala Universitets Arsskrift 1927. Filosofi, Språkvetenskap och historiska Vetenskaper. 3. Nordiska Namstudier av. Elias Wessén.

Door de Kungl. Humanistiska Vetenskaps-Samfundet i Uppsala:

Skrifter. Band 22 en Band 23.

Door de ‘Université d'Aix-Marseille’:

Annuaire 1927-1928. Livre de l'Etudiant.

Door de Universiteit van Leuven:

L'Université de Louvain à travers cinq siècles.

Door de Gentsche afdeeling van het Davidsfonds:

De Vaamsche Houtsnede. Dr. Louis Lebeer, bibliothecaris aan het Prentenkabinet van de Kon. Bibliotheek van België. N^r 216 der Uitgaven.

Door de erfgenamen van Dr. Jan te Winkel, buitenlandsch eere-lid der Academie:

De ontwikkelingsgang der Nederlandsche Letterkunde, door Dr. J. te Winkel. Tweede druk. VII. Geschiedenis der Nederlandsche Letterkunde in de eerste eeuw der Europeesche Staatsomwentelingen. II^e deel.

Door de Schrijvers:

Vervoort, C. pr. Kardinaal Mercier. Zijn Leven. - Zijn Werk. Tweede deel.

Van Heurck, H. Thyl Ulenspiegel et Lamme Goedzak, dans la Littérature et l'Imagerie populaires.

[p. 1011]

Door de Redactie:

Mnemosyne. Bibliotheca philologica Batava. Nova series. Volumen quinquagesimum quintum.

_**_*

Voor den Aug. Beernaert-Wedstrijd (8^ste tijdperk: 1926-1927) werd ingezonden: De Schalmeiende dood, door Theo Bogaerts.

Aangekochte boeken.

Nieuw Fransch-Nederlandsch Nederlandsch-Fransch Woordenboek, door Dr. L. Grootaers. Afl. 4-6.

Algemeen Fransch-Nederlandsch en Nederlandsch-Fransch Woordenboek, door J. Vercoullie.

Die Sprachlaute. Experimentell-phonetische Untersuchungen, nebst einem Anhang über Instrumentalklänge von Carl Stumpf.

Mededeeling door den Bestendigen Secretaris

1^o) De Cock-Hulde. - Brief van 14 November, waarbij het uitvoerend Komiteit van de Alfons de Cock-hulde, den heer Bestuurder der Academie verzoekt te willen deel uitmaken van het Eere-komiteit, en tevens vraagt of de inrichters op den zedelijken steun der Academie mogen rekenen.

Mededeelingen namens commissien

1^o Bestendige Commissie voor Geschiedenis, Bio- en Bibliographie. - Prof. Dr. J. Mansion, secretaris, legt verslag ter tafel over de morgenvergadering door de Commissie gehouden.

Waren aanwezig: de HH. Mr. Leonard Willems, voorzitter, Prof. Dr. L. van Puyvelde, ondervoorzitter, Kan. Dr. J. Muyldermans, Dr. L. Simons, Is. Teirlinck, Dr. L. Goemans, Prof. Dr. M. Sabbe, Dr. J. Cuvelier, leden, en Prof. Dr. J. Mansion, lid-secretaris.

[p. 1012]

Aan de dagorde staat:

1^o) Verkiezing van Voorzitter, Ondervoorzitter en Secretaris der Commissie, voor 1928-1929 (17^e Bestuur).

Worden verkozen: tot Voorzitter Prof. Dr. L. van Puyvelde, tot Ondervoorzitter Prof. Dr. M. Sabbe, tot Secretaris Prof. Dr. J. Mansion.

2^o) a. Wat verstond men vroeger door ‘vrije’ en ‘onvrije’ Kamers van Rhetorika. b. Een kontrakt van facteurschap uit het jaar 1525. - Lezing door Mr. Leonard Willems.

a. - Spreker komt op tegen de meening dat eene kamer van Rhetorica vrij of onvrij zou heeten naar gelang ze een Doopbrief van eene Hoofdkamer van het gewest zou ontvangen hebben dan wel niet. Vóór de XVII^e eeuw is er van zulk een doop of doopbrief niets te vinden. Maar vrij in de taal der middeleeuwen is ‘erkend door de overheid’, onvrij ‘niet erkend’. Daar nu na de beroerten der XVI^e eeuw gebleken was dat de meeste kamers de partij der Geuzen gekozen hadden, kreeg de overheid wantrouwen tegen deze instellingen en weigerde ze verder officieel te erkennen, zonder daarom vijandig tegenover de Rhetorica te staan. Daarmee werd het noodig, bij het vormen van nieuwe kamers, dat ze van oudere kamers een niet-officieele erkenning ontvingen, die dan den vorm van een doop door de Hoofdkamer van het gewest aannam. Maar dit is van betrekkelijk jongen datum.

b. - In eene reeks stukken betreffende de Antwerpsche Kamer de ‘Goudbloem’, uitgegeven in den ‘Gulden Passer’ door den heer F. Donnet, komt een unicum voor, nl. een contract tusschen den facteur Jan Salomon en de ‘Goudbloem’. Zulke contracten werden niet geregistreerd met de. andere acten der Kamers door de Schepenen en daarom zijn totnogtoe alle dergelijke stukken spoorloos verdwenen. Wij vernemen uit het Antwerpsche contract, dat van 22 Februari 1525 is, welke matige bezoldiging de facteur voor zijn werk kreeg, welke zijne verplichtingen waren en de enkele kleine profijten die er aan verbonden waren. Spreker doet uitkomen dat de overeenkomst, met natuurlijk groote verschillen, wel eenigszins gelijkt op die bestaande tusschen een redacteur en een dagblad in onze dagen.

De Commissie stelt voor de dubbele bijdrage op te nemen in Verslagen en Mededeelingen. - Door de Academie in pleno vergaderd goedgekeurd.

[p. 1013]

II.) Bestendige Commissie voor het Onderwijs in en door het Nederlandsch. - De heer O. Wattez, wn. secretaris, legt verslag ter tafel over de morgenvergadering door de Commissie gehouden.

Waren aanwezig de heeren: Prof. Dr. A.J.J. Vandevelde, voorzitter, J. Jacobs, ondervoorzitter, Kan. Dr. J. Muyldermans, Kan. Amaat Joos, Dr. L. Goemans, Omer Wattez, Dr. J. Persyn, Prof. Dr. L. van Puyvelde en Prof. Dr. J. Vercoullie.

De heer G. Segers afwezig zijnde, zal de heer O. Wattez het ambt van secretaris waarnemen.

Aan de dagorde staat:

1^o) Verkiezing van Voorzitter, Ondervoorzitter en Secretaris der Commissie, voor 1928-1929 (12^e Bestuur).

Werden verkozen: de heer J. Jacobs, tot voorzitter en Prof. Dr. J. Persyn, tot ondervoorzitter; de heer Segers wordt herkozen als secretaris.

2^o) Wat is een Vlaamsche Gemeente? - Lezing door Mr. Leonard Willems.

De heer L. Willems vestigt de aandacht der vergadering op het feit dat de wet van 3 Mei 1889 van Vlaamsche gemeenten spreekt, maar dat er geene wettelijke omschrijving bestaat van het woord Vlaamsche gemeente.

Het aanhangige voorstel van wet van den heer Jennissen komt op deze vraag terug, ook zonder eene omschrijving te geven van dit woord. De gemeenteraden zouden gelast worden met te bepalen of hunne gemeente Vlaamsch of Waalsch is.

Mr. L. Willems acht deze stelling onaannemelijk, en hij neemt niet aan, dat de wetgevende Kamers zich zouden onbevoegd verklaren in taalzaken.

Gezien de belangrijkheid der bijdrage van Mr. L. Willems, wordt voorgesteld deze dadelijk te laten drukken en overdrukken te sturen aan Parlementsleden en aan de pers. Dit voorstel wordt aangenomen. - Door de Academie goedgekeurd.

[p. 1014]

Dagorde.

1^o) Nieuwe uitgaven van Leden der Academie. - Door den Bestuurder, Prof. Dr. A. Vermeylen, wordt, namens den schrijver, een exemplaar aangeboden van:

F.V. Toussaint van Boelare. - Zurkel en Blauwe Lavendel. Studies en kritieken. L.J. Kryn, Brussel 1926.

2^o) Reglementen voor den Tooneelprijskamp en den Karel Barbier-Prijskamp. - De Bestendige Secretaris geeft lezing van de ontworpen reglementen. Deze worden als volgt goedgekeurd:

I. - Tooneelprijskamp.

Reglement.

Art. 1. - Bij brieve van 29 Januari 1927 toegelicht door brieven van 25 Februari en 24 Juni van hetzelfde jaar, verklaart de ‘Société des Auteurs et Compositeurs dramatiques’, gevestigd te Parijs, om de twee jaar ter beschikking van de Koninklijke Vlaamsche Academie een som ven 5.000 fr. (vijf duizend) te stellen om als prijs uitgereikt te worden aan den Belgischen schrijver die in die tijdruimte het beste Vlaamsch tooneelwerk (operateksten inbegrepen) zal uitgegeven hebben.

Art. 2. - Het eerste tijdvak omvat de jaren 1926-1927. Elk tweejarig tijdvak wordt gesloten den 31 December van het tweede jaar.

Art. 3. - De prijs kan niet worden toegekend aan hem die voor hetzelfde werk in een door het Staatsbestuur of een Academie uitgeschreven prijskamp reeds bekroond werd.

Art. 4. - De prijs wordt toegekend door de Koninklijke Vlaamsche Academie op verslag van een Jury welke zij onmiddellijk na afloop van ieder tijdvak uit vijf harer leden samenstelt.

Art. 5. - De uitslag van den prijskamp wordt afgekondigd op de jaarlijksche plechtige vergadering der Academie, alwaar de prijs zelf door een afgevaardigde van hooger vermelde ‘Société’ uitgereikt wordt.

Art. 6. - Het in artikel 5 bedoelde verslag wordt in de Verslagen en Mededeelingen der Koninklijke Vlaamsche Academie opgenomen.

[p. 1015]

Art. 7. - Belanghebbenden worden verzocht hun werk of werken in dubbel exemplaar bij den Bestendigen Secretaris, ter Academie, Koningstraat 18, te Gent, in te zenden binnen de vijf weken volgende op den afloop van een tweejarig tijdvak.

II. - Karel Barbier-prijs.

Reglement.

Art. 1. - De Karel Barbier-prijs, bedragende 1.000 fr., wordt om de twee jaar toegekend aan den Belgischen schrijver die in die tijdruimte den besten historischen roman zal uitgegeven hebben, in 't Vlaamsch geschreven en geput uit onze eigene geschiedenis.

Het eerste tijdvak omvat de jaren 1927-1928. Elk tweejarig tijdvak wordt gesloten den 31 December van het tweede jaar.

Art. 2. - De prijs kan niet worden toegekend aan hem die voor hetzelfde werk in een door het Staatsbestuur of een Academie uitgeschreven prijskamp reeds bekroond werd.

Art. 3. - De wedstrijd wordt beoordeeld door een jury, te benoemen onmiddellijk na verloop van elk tweejarig tijdvak. Deze Jury bestaat uit drie leden door de Koninklijke Vlaamsche Academie binnen haar schoot aan te stellen.

Art. 4. - Wordt de prijs niet toegekend, dan wordt het beschikbaar bedrag bij het kapitaal gevoegd, ofwel kunnen, na afloop van het volgende tijdvak, twee prijzen toegekend worden.

Art. 5. - De uitslag van den wedstrijd wordt op de jaarlijksche plechtige vergadering der Academie afgekondigd.

Art. 6. - De jury brengt verslag uit over haar werkzaamheid; dat verslag wordt opgenomen in de Verslagen en Mededeelingen der Koninklijke Vlaamsche Academie.

Art. 7. - Belanghebbenden worden verzocht hun werk of werken in dubbel exemplaar bij den Bestendigen Secretaris, ter Academie, Koningstraat 18, te Gent, in te zenden binnen de vijf weken volgende op den afloop van een tweejarig tijdvak.

_**_*

3^o) Verkiezing van Bestuurder en Onderbestuurder voor 1928. - In geheime vergadering, te 2 ½ uur, wordt overgegaan tot de verkiezing van Bestuurder en Onderbestuurder voor het as.

[p. 1016]

dienstjaar. Tot stemopnemers worden aangewezen de HH. O. Wattez en Prof. Dr. J. Vercoullie. Worden verkozen: tot bestuurder, E.H.J. Jacobs, thans onderbestuurder; tot onderbestuurder Prof. Dr. A.J.J. Vandevelde, werkend lid.

_**_*

4^o) Lezing door Prof Dr. M. Sabbe: Brabantsche en Vlaamsche Strijdgedichten uit de 17^de eeuw.

Dr. Maurits Sabbe wijst op het bestaan van een belangrijke Zuidnederlandsche politieke literatuur in de eerste helft van de 17^e eeuw. Hij bepleit de wenschelijkheid van het verzamelen en bestudeeren dier literatuur. Door de uitvoerige bespreking van een polemiek in verzen, tusschen Hollandsche en Antwerpsche rederijkers, naar aanleiding van den mislukten Vlaamschen veldtocht van Frederik Hendrik in 1631, toont hij aan welke verrassende uitzichten die literatuur kan opleveren.

Op voorstel van den heer Bestuurder wordt door de vergadering beslist dat de lezing van Dr. Sabbe in de Verslagen en Mededeelingen zal opgenomen worden.