Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1927

[p. 979]

Vergadering van 19 October 1927

Waren aanwezig de HH.: Prof. Dr A. Vermeylen, bestuurder,, J. Jacobs, onderbestuurder, en Dr L. Goemans, bestendig secretaris;

de HH. Dr L. Simons, Kan. Dr J. Muyldermans, Kan. Am. Joos, Is. Teirlinck. Frank Lateur, O. Wattez, Prof. Dr. L. Scharpé, Prof. Dr. J. Vercoullie, Mr. Leonard Willems, Prof. Dr. A.J J. Vandevelde, Prof. Karel van de Woestyne, Prof. Dr. J. Persyn, Prof. Dr. M. Sabbe, J. Salsmans S.J., en Dr. Frans van Cauwelaert, werkende leden;

de HH. F.V. Toussaint van Boelaere, Al. Walgrave, Prof. Dr. R. Verdeyen en Dr. J. van Mierlo jun. S.J., briefwisselende leden.

Lieten zich verontschuldigen, de HH. K. de Flou, G. Segers en Prof. Dr. A. van Hoonacker, werkende leden; Prof. Dr. Frans Daels en Prof. Dr A. Carnoy briefwisselende leden.

Aangeboden boeken

Door de regeering:

Vivier, Robert: L'Originalité de Baudelaire. Mémoire couronné par l'Académie royale de langue et de littérature françaises.

Bulletin des Commissions royales d'Art et d'Archéologie. LXVI^e année, 1927 (janvier-juin).

Ministère de l'Industrie. du Travail et de la Prévoyance sociale. Rapports annuels de l'Inspection du Travail. 27^e année (1926).

Door de ‘Technische Hoogeschool’ te Delft:

Programma der Lessen 1927-1928.

Door de ‘Akademie der Wissenschaften’ in Wien:

Sitzungsberichte der philosophisch-historischen Klasse. 203. Band, 4 Abhandlung; - 204. Band, 1. Abhandlung; - 205. Band, 3.-5 Abhandlung.

Door de ‘Norske Videnskaps-Akademi i Oslo’:

Skrifter: I. Matematisk-naturvidenskapelig Klasse. 1926, 1.-2.

[p. 980]

Bind. - II. Historisk-fiosofisk Klasse. 1926.

Avhandlinger. Matematisk-naturvidenskapelig Klasse. 1926 - Historisk-filosofisk Klasse. 1926.

Arbok 1926.

Door de ‘Kgl. Danske Videnskabernes Selskab, Kobenhavn’:

Historisk-filologische Meddelelser. XII, 2-3; - XIII, 2-3.

Oversigt over det Kongelige Danske Videnskabernes Selskabs Fordhandlinger. Juni 1926-Maj 1927.

Aangekochte boeken.

Nederlandsche Taalgids. Woordenboek van Belgicismen, door Const. H. Peeters. 5^e afl. Tekst.

Mededeelingen door den Bestendigen Secretaris

1^o Geboorte van Prinses Josefina. - Ter gelegenheid van de geboorte der prinses werd door den Bestendigen Secretaris volgend telegram gestuurd:

‘Aan Hunne Koninklijke Hoogheden
Prins en Prinses Leopold,
Paleis Belle-Vue, Brussel.

De Koninklijke Vlaamsche Academie biedt Hunne Koninklijke Hoogheden bij gelegenheid van de gelukkige geboorte van Prinses Josefina hare eerbiedigste wenschen aan voor Hun heil en dat van Hun Prinselijk Dochtertje.

De Bestendige Secretaris,
Dr. Goemans

Op 15 October ontving de Bestendige Secretaris het hieronder volgende antwoord:

‘De Hertog en de Hertogin van Brabant gelasten mij U hun welgemeenden dank te betuigen voor de gelukwenschen die Gij hun hebt gestuurd in uw naam en in naam dergenen wier tolk Gij geweest zijt bij de geboorte van Prinses Josephine Charlotte.

De Dienst-ordonnansofficier.’

[p. 981]

2^o Verkiezing van een werkend lid: Bekrachtiging. - Brief van 1 October, waarbij de heer Minister van Kunsten en Wetenschappen aan de Academie een afschrift stuurt van het Koninklijk Besluit van 17 September 1927, houdende bekrachtiging van de verkiezing tot werkend lid van Dr. Frans van Cauwelaert, volksvertegenwoordiger, burgemeester van de stad Antwerpen, tot vervanging van Mgr. Rutten, bisschop van Luik, overleden.

3^o Ontdekking van een Vlaamsch gedicht te Lund (Zweden). - In een brief aan den Heer Minister van Kunsten en Wetenschappen, laat Dr. Erik Rooth, uit Lund (Zweden) weten, dat hij bereid is een door hem ontdekt Vlaamsch gedicht in de Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vl. Academie te laten verschijnen. Hij hoopt dat een studie door hem over dat handschrift opgemaakt, eveneens in de Verslagen zal opgenomen worden. - De Bestendige Secretaris heeft zich met Dr. Rooth in betrekking gesteld en hem verzocht het stuk zoo spoedig mogelijk in te sturen.

Mededeelingen namens commissien.

1^o) Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taalen Letterkunde. - De heer Prof. Dr. L. Scharpé, secretra's, legt verslag ter tafel over de morgenvergadering door de Commissie gehouden.

Waren aanwezig de heeren: Prof. Dr. J. Vercoullie, voorzitter, Is. Teirlinck, Dr. L. Goemans, Dr. L. Simons, Mr. Leonard Willems, J. Jacobs, leden, en Prof. Dr. L. Scharpé, lid-secretaris.

Hospiteerend lid: Dr Verdeyen.

Aan de dagorde staat:

1^o) Verkiezing van Voorzitter, Ondervoorzitter en Secretaris der Commissie, voor 1928-1929 (11^e Bestuur).

Worden verkozen: tot Voorzitter, Prof. Dr. J. Mansion; tot ondervoorzitter, E.H.J. Jacobs; tot secretaris wordt herkozen Prof. Dr. L. Scharpé.

2^o) Over de beteekenis van ‘spel’ en ‘spelen’ in de Middeleeuwen, door Al. de Maeyer ter opneming in de Verslagen en Mededeelingen aangeboden. - Advies der verslaggevers.

[p. 982]

Op advies der verslaggevers wordt aangenomen de mededeeling op te nemen in de Verslagen en Mededeelingen, mits dat rekening gehouden zal worden met de gemaakte opmerkingen.

3^o) Reinardiana: XII. Over de benamingen Portanje, Pollanen, Portegale in het Comb. hs. - XIII. Waar ligt Kackysz (Reynke de Vos, vs. 3738)? - XIV. De topographie van den Rein I. - Lezing door Mr. Leonard Willems.

XII. Portanje, Pollanen, Portegale: J. Fr. Willems gist Portanje: Bortange, Bretagne; - Pollanen: Polen. - Voor een Middeleeuwschen lezer was Pollane de gewone naam van Polen. J.W. Muller gist: Portanje, Pollanen, Portegale zijn Hollandsche dorpen; Prof. Vercoullie neemt dit aan. Er wordt een uitgebreide streek bedoeld, en Mr. L. Willems meent dat de dichter bedoelde: tot aan Polen, het katholieke land uit het Oosten, het beschaafde land dien kant uit; en vandaar tot Bretanje, en tot Portugal toe: in heel het beschaafde christelijk Europa was geen schooner naam te vinden.

XIII. Kackysz: Volgens J.F. Willems te lezen: Machys (Machutus). De heer Is. Teirlinck vraagt zich af of er niet te lezen valt Cockuyt (vlg. Reinke). - Als gissing draagt M.L. Willems voor Hathysz als verlezen uit Houthulst. In het Brusselsch Reinaerths. staat Honthorst voor Houthulst.

Daar de schrijver een Vlaming is, lijkt het onwaarschijnlijk dat hij daar Hollandsche dorpen zou vermeld hebben, wat zijn lezers niet zouden gevat hebben.

XIV. Waar speelt eigenlijk Reinaert I? - De benamingen van plaatsen wijzen naar Waasland als het land van den schrijver. Het diepe water waarin het oude wijf valt zou volgens Martin de Schelde zijn. Hulsterloo ligt maar een halven dag reizens af van Koning Nobels hof. Ook Malpertuys is niet zoo heel ver. Het Fransch gedicht speelt in een ingebeeld land; men vergete dit niet bij het beoordeelen van de Vlaamsche bewerking: de plaatsnamen in onzen Reinaert zinspelen veelal op voor-avonturen; in het eigenlijke verhaal van het Reinaertgedicht komen geen bepaalde plaatsen voor: het speelt in 't land Utopia evengoed als de Fransche Renart.

De Commissie stelt voor de bijdragen van Mr. Willems in de Verslagen en mededeelingen op te nemen. - Aangenomen.

4^o Suiker-pinije. - Etymologie door Prof. Dr. J. Vercoullie.

Suiker-pinije: Schuurmans behandelde het woord, op

[p. 983]

pinijn (suikeren babbelaar, Antwerpen), en op suikerpenijn (gedraaide suiker die met zoethoutsap bereid is, Brabant, Antwerpen, in Holstein: Suckerbenit). De vorm pinijn is zeker een meervoud. Ons woord ontleend aan saccharum penidium. Prof. Vercoullie overloopt de verschillende vermeldingen in woordenboeken. Penide wordt door Littré als pènion ‘bundel draden’ opgevat; waarschijnlijker terug te brengen tot (Perzisch, Turksch, Araabsch) ‘gezuiverde suiker’.

De Commissie besluit tot opneming in de Verslagen en Mededeelingen. - Aangenomen.

II^o) Bestendige Commissie voor Nieuwere Taal- en Letterkunde. - De heer O. Wattez, secretaris, legt verslag ter tafel over de morgenvergadering door de Commissie gehouden.

Waren aanwezig: de HH. Dr. L. Simons, voorzitter, G. Segers, ondervoorzitter, Is. Teirlinck, Kan. Dr. J. Muyldermans, Frank Lateur, Prof. Dr. L. Scharpé, Prof. Dr. A. Vermeylen, Prof. Dr. J. Persyn, Dr. M. Sabbe, leden, Dr. Vandevelde, hospiteerend lid, en O. Wattez, lid-secretaris.

Aan de dagorde staat:

1^o) Verkiezing van Voorzitter, Ondervoorzitter en Secretarir der Commissie, voor 1928-1929 (21^e Bestuur).

Als voorzitter wordt gekozen de heer G. Segers, als ondervoorzitter de heer O. Wattez, als secretaris Prof. Dr. M. Sabbe.

2^o) Vondel in het bewogen leven van zijn tijd. Vondels plastische kracht. - Lezing door G. Segers.

De heer Segers afwezig zijnde, wordt zijne bijdrage gelezen door Kan. Dr. J. Muyldermans.

De lezing geeft aanleiding tot eene bespreking onder de leden over de noodzakelijkheid de lezingen merkelijk in te korten van welke de schrijvers zelven bekennen dat zij ‘niets nieuws bevatten’.

Waar er zooveel werk te wachten ligt, moet bij het drukken bezuiniging worden gedaan.

Er zal den heer G. Segers bij brief kennis worden gegeven van dit besluit met verzoek zijne lezing tot enkele bladzijden te beperken.

3^o) Joan de Griek. - Studie door Mej. Albertine van Loven ter opneming in de Verslagen en Mededeelingen aangeboden. - Advies van de verslaggevers.

[p. 984]

Het advies van de verslaggevers is gunstig op voorwaarde dat het stuk aan de schrijfster worde teruggestuurd om het te herzien en rekening te houden met de gemaakte opmerkingen.

4^o) Door den heer O. Wattez wordt in naam van Dr. M.C. Schuyten aan de commissie aangeboden Over functioneele asymmetrieën in het dierenrijk, zijnde een vervolg op zijne studie verschenen in de Verslagn en Mededeelingen, April-aflevering 1927.

De heer Wattez vraagt dat eene commissie zou aangesteld worden om het werk te onderzoeken.

De heeren Dr. Vandevelde en Is. Teirlinck nemen aan, en zullen ook het advies vragen van Prof. C. de Bruyne of Dr. P. van Oye.

Dagorde:

Lezing door den heer O. Wattez, werkend lid: Vlaanderen en Normandië in vroegere tijden en thans.

Op voorstel van het Bestuur beslist de vergadering tot opneming der lezing in de Verslagen en Mededeelingen.

De heer J. Jacobs, wn. bestuurder, wenscht op het einde der zitting den heer Dr. Fr. van Cauwelaert, burgemeester van Antwerpen, geluk met zijn benoeming tot werkend lid der Academie. ‘De Academie, zegt hij, aanziet het als een eer den gloedvollen redenaar, den knappen denker en organisator onder hare werkende leden te tellen. Van hem is een cultureele actie in onze Vlaamsche gouwen uitgegaan, waarvan de uitslagen met den dag al meer en meer in het oog vallen. Hij is tevens schrijver van twee bundels Voordrachten, welke onlangs op het leerprogramma der Colleges van het Aartsbisdom Mechelen werden gebracht’. De heer Jacobs spreekt verder de hoop uit dat Dr. Van Cauwelaert, niettegenstaande zijn drukke ambtsbezigheden, zooveel mogelijk de gelegenheid zal vinden om aan de werkzaamheden en beraadslagingen der Academie deel te nemen. (Toejuichingen.)