Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1924

[p. 277]

Vergadering van 18 Juni 1924

Zijn aanwezig: de heeren Prof. Dr. J. Mansion, bestuurder, Mr. Leonard Willems, onderbestuurder, en Dr. L. Goemans, bestendig secretaris;

de heeren: K. de Flou, Dr. L. Simons, Prof. Adolf de Ceuleneer, Gustaaf Segers, Kan. Dr. J. Muyldermans, Kan. Am. Joos, Is. Teirlinck, O. Wattez, Prof. Dr. L. van Puyvelde, Prof. Dr. L. Scharpé, Prof. J. Vercoullie, Prof. Dr. A. Vermeylen, Prof. Dr. A.J.J. Vandevelde, Karel van de Woestyne, Dr. J. Persyn en Dr. M. Sabbe, werkende leden;

de heeren Mr. J. Muls en Prof. Dr. A. Carnoy, briefwisselende leden.

De heeren F.V. Toussaint van Boelaere, Dr. J. Cuvelier en Prof. Dr. A. van Hoonacker, briefwisselende leden, en Prof. Dr. H. Logeman, buitenlandsch eerelid, lieten zich verontschuldigen.

_⋆⋆_⋆

De Bestendige Secretaris leest het verslag over de Meivergadering; het wordt goedgekeurd.

Aangeboden boeken.

Académie Royale de Belgique. Classe des Lettres. Mémoires. Coll. in 4^o, 2^e série, T. IX, fasc. 3. Notes et Documents sur l'histoire religieuses des Pays-Bas autrichiens au XVIII^e siècle. Une Enquête sur l'état religieux de la partie flamande des Pays-Bas en 1723. Par Eugène Hubert, membre de l'Académie Royale de Belgique et de la Commission Royale d'Histoire.

Id. Commission Royale d'Histoire. Recueil de Documents relatifs à l'Histoire de l'Industrie drapière en Flandre, publié par Georges Espinas et Henri Pirenne. Tome IV.

Door de Universiteit van Amsterdam:

De hieronder volgende proefschriften:

Zeylmans van Emmichoven (F.W.), De werking der kleuren op het gevoel.

Hasselt (P.L.M. van), Onderzoekingen over de cyclische veranderingen in het slijmvlies van de ‘Tuba Falloppii’.

Remmelts (R.), Buitenbaarmoederlijke Zwangerschap.

Donkersloot (W.N.), Het onderzoek van het Intellect door middel van platen.

Folmer (H.R.), Verslag van 1247 baringen.

[p. 278]

Heerden (A.P. van), Die sogenaamde adenomiome van die ovarium.

Sluiter (E), Bijdrage tot de kennis der suikerontleding in de longen.

Woensdregt (M.M.G.), Bijdrage tot de kennis van de bloedsuiker.

Vrind (G.), De cassii Dionis vocabulis quae ad ius publicum pertinent.

Wyler (J.S.), Isaac de Pinto, sa vie et ses oeuvres.

Veldkamp (J.), Samuel Butler, the author of Hudibras.

Steinmetz (Mr. B.J.F.), De progressieve winstbelasting en het Nederlandsch-Indisch belastingsvraagstuk.

Moor (Mr. J.M. de), De gemengde onderneming in hare economische beteekenis.

Groot (W. de), Recherches sur la fluorescence par raies.

Bosch (P.), Over de fotografische werking en het luchtopwekkend vermogen van de stralen, welke polonium uitzendt.

Bouman (N.), Het electromotorisch gedrag van chroom.

Belinfante (M.J.), Oneindige reeksen.

Levenbach (Mr. M.G.), De spanning van de kontraktsband.

Vrij (Mr. M.P.), Beperking der meerderheidsmacht in Vereeniging en Vennootschap door Rechten der leden.

Catalogus der Handschriften VII; - Id. Geographie en Reizen I; - Id. van de Boekerij van de Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst; - Id. Werken van klassieke schrijvers en latere Latijnsche Werken.

Door de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden:

Tijdschrift der Nederlandsche Letterkunde. 42^ste deel (1923-1924).

Door het Historisch Genootschap te Utrecht:

Bijdragen en Mededeelingen, 44^ste en 45^ste deel.

Verslag van de Algemeene Vergadering der Leden op 22 Mei 1923.

Door de Bibliotheek der Katholieke Universiteit, te Nijmegen:

Thessalische Dialektgeographie, door Rein van de Velde. Proefschrift.

Door het Koninklijk Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen:

Tijdschrift voor Indische Taal-, Land- en Volkenkunde. Deel LXIII, afl. 2 (Oct.-Dec. 1923).

Door het Friesch Genootschap van Geschied-, Oudheid- en Taalkunde, te Leeuwarden:

95^ste Verslag: 1922-1923.

De Vrije Fries. 27^e deel, afl. IV.

Door den Vlaamschen Leeraarsbond van het Officieel Middelbaar Onderwijs:

O.M.O. Maandblad van den Vlaamschen Leeraarsbond van het Officieel Middelbaar Onderwijs. 1^ste jg. 1921, N^rs 1-9; 2^de jg., N^rs 1-2 en 5-10; 3^e en 4^e jg.

Uitgaven van den Vlaamschen Leeraarsbond O.M.O.: N^r 1: Onze Taal in de Staatsmiddelbare onderwijsinrichtingen te Brussel.

[p. 279]

N^r 2: Een Alarmkreet van de leerkrachten van het Middelbaar Onderwijs.

Door het Zeebrugge-Museum:

Zeebrugge-Museum. Guide officiel.

Door de ‘Drukkerij J.E. Buschmann’, Rijnpoortvest 15, te Antwerpen:

Une officine anversoise. Ce que raconte le Catalogue de la Bibliothèque de l'Imprimerie J.E. Buschmann. 1924.

Door den E.H.A. Geerebaert S.J., te Brussel:

Grieksche en Latijnsche schooluitgaven. Homerus. Kleine Ilias. Verkorte uitgave door A. Geerebaert S.J.

Door Prof. Dr. R. Verdeyen, hoogleeraar te Luik:

Esmoreit. Abel spel uit de XIV^e eeuw. Naar het Hulthemsche handschrift uitgegeven door Dr. R. Verdeyen en C.G. Kaakebeen. 9^e druk (N^r 1 van Van alle tijden.)

Aangekocht boek. - Hadewych. Visioenen. Opnieuw uitgegeven door Dr. J. van Mierlo, jr. S.J.I. Tekst en Commentaar.

Mededeelingen door den Bestendigen Secretaris.

1^o) Internationaal Congres voor Geschiedenis en Aardrijkskunde, te Buenos-Ayres. - Brief van 26 Mei, waarbij de heer Minister van Wetenschappen en Kunsten den Bestendigen Secretaris verzoekt, hem te laten weten of er leden der Koninklijke Vlaamsche Academie zijn, welke het voornemen hebben het Internationaal Congres voor Geschiedenis en Aardrijkskunde bij te wonen, en of zij wenschen een officieele afvaardiging te bekomen.

De heer Minister voegt er bij: ‘Het dient wel verstaan dat het hier, overeenkomstig een beslissing van den Ministerraad, een eerezending zou gelden, en dat geen toelage zou kunnen verleend worden om de kosten ervan te dekken’.

2^o) Afsterven van Dr. Karel Barbier. - Brief van 27 Mei, waarbij de heer Apotheker Van de Velde, stiefzoon van den overledene, in eigen naam en in dien der familie, dank zegt voor de bewijzen van deelneming door de Academie gegeven.

3^o) Koninklijke Academie van Wetenschappen te Amsterdam. (Academia Regia Desciplinarum Nederlandica). - Wedstrijd voor Latijnsche gedichten ‘Ex Legato Hoeufftiano’. - Gedrukte omzendbrief van 7 April 1924, onderteekend C. van Vollenhoven, houdende mededeeling van den uitslag van den vorigen wedstrijd en het programma van den wedstrijd voor 1925.

[p. 280]

Mededeelingen namens commissiën.

1^o) Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taalen Letterkunde. - De heer Prof. Dr. L. Scharpé, secretaris, legt verslag ter tafel over de morgenvergadering door de Commissie gehouden.

Waren aanwezig de heeren: K. de Flou, voorzitter, Kan. Am. Joos, Is. Teirlinck, Dr. L. Goemans, Dr. L. Simons, Prof. Dr. J. Mansion, Prof. J. Vercoullie, Mr. L. Willems, leden, en Prof. Dr. L. Scharpé, lid-secretaris.

Aan de dagorde staat:

‘De vierde Martijn’. - Lezing door Mr. Leonard Willems.

Dit gedicht moet toegewezen worden aan den Brabander Hein van Aken, zooals nagenoeg algemeen, 't eerst door Serrure, en enkel met uitzondering van Te Winkel en Kalff, wordt aangenomen. De schrijver heeft zich met Maerlant vereenzelvigd, alhoewel niet ten eenenmale. Hein van Aken was een zeer knappe versificator. Hij heeft de moeilijkheden in het bouwen van zijn 19-regelige strophen op 2 rijmen, nog verhoogd, tegenover de reeds zoo moeilijke Maerlantsche Martijnstrofen. De zinspelingen op de politieke toestanden, in het begin van 1299, tijd van de vervaardiging, zijn vooral merkwaardig. Het eenige, gebrekkige Gentsche Hs., in doorloopenden tekst, diende critisch opnieuw uitgegeven te worden. Spreker licht dit toe door voorbeelden. Sommige strofen zijn van hun oorspronkelijke plaats verschoven. Op verzoek van de Commissie zal Mr. Willems in de volgende zitting zijn mededeelingen voortzetten.

2^o) Bestendige Commissie voor Nieuwere Taal- en Letterkunde. - De heer O. Wattez, secretaris, legt verslag ter tafel over de morgenvergadering door de Commissie gehouden.

Waren aanwezig de heeren: Prof. Dr. A. Vermeylen, voorzitter, Is. Teirlinck, Kan. Dr. Muyldermans, Dr. L. Simons, G. Segers, Prof. Dr. L. Scharpé, Dr. J. Persijn, Dr. M. Sabbe, leden, Dr. Vandevelde, hospiteerend lid, en O. Wattez, lid-secretaris.

Aan de dagorde staat:

1^o) Over eenige handschriften der brieven van Antoni van Leeuwenhoek. - Lezing door Dr. A.J.J. Vandevelde.

Dr. Vandevelde gaat voort met zijne studie over den Nederlandschen natuurkundige Antoni Van Leeuwenhoek. Hij bespreekt zijne brieven aan Constantyn Huyghens en zijn zoon Christiaan Huyghens, waarin wij vernemen welke pogingen Van

[p. 281]

Leeuwenhoek moest aanwenden om zijne theorieën, gesteund op feiten, te doen ingang vinden bij de naturalisten van zijn tijd.

Vooral de brief aan Dr. Lambert van Velthuijzen is merkwaardig. Hij bevat eene uiteenzetting van de twee voorname punten, welke de grond waren van Van Leeuwenhoek's werk: 1^o de bestrijding der zelfwording en 2^o de voorzorg die Van Leeuwenhoek nam nooit geen theorie op te bouwen zonder eerst de dingen goed en degelijk te hebben onderzocht.

De voorzitter, Prof. Vermeylen, wenscht Dr. Vandevelde geluk met zijn studie en stelt voor ze te laten goedkeuren door de Academie om opgenomen te worden in de Verslagen en Mededeelingen. - Aangenomen en door de Academie in pleno vergaderd goedgekeurd.

Dagorde.

1^o) Geheime Vergadering

A) Wedstrijden voor 1924. - Mededeeling door den Bestendigen Secretaris over de verslagen door de heeren Leden van de Keurraden uitgebracht. - Stemming.

Van de zeven voor 1924 uitgeschreven prijsvragen werden er vier beantwoord.

1^o) Dialectstudie. - Gentsch Idioticon.

Prijs: 1200 fr.

Twee antwoorden werden ingezonden. Kenspreuken:

a)	‘Doe wel en zie niet om’.
b)	‘Uit liefde verzameld’.

Tot leden van den Keurraad werden aangesteld de heeren: Prof. J. Vercoullie, Prof. Dr. J. Mansion en Dr. L. Goemans.

De drie verslaggevers zijn het eens om het eerste antwoord ‘Doe wel en zie niet om’ verre beneden het tweede ‘Uit liefde verzameld’ te stellen.

‘Het tweede antwoord’, zegt Dr. L. Goemans, 3^e verslaggever, ‘is het werk van een naarstigen zoeker. Het verdient allen lof wat de verzamelde stof betreft. Zelfs voor de geschiedenis van het Gentsche dialect heeft Schr. kostbare bouwstof vergaard. Maar de meeste fiches zijn onafgewerkt en dienen aangevuld, het phonetisch gedeelte moet met zorg nagezien, het geheel nog eens onder handen genomen worden. Want in zijn huidigen vorm mag het handschrift niet gedrukt.

Doch om den vlijtigen, kolossalen arbeid (circa 70.000 fiches en vijf schrijfboeken) te loonen, stel ik, in overeenkomst met de twee voorgaande verslaggevers voor, aan het werk “Uit liefde verzameld” den prijs te verleenen’.

[p. 282]

De Academie sluit zich aan bij het voorstel van de Jury. Schrijver van het bekroonde werk blijkt te zijn: de heer Lod. Lievevrouw-Coopman, te Gent.

2^e) Dialectstudie. - Men vraagt eene Klank= en Vormleer van het Brusselsch dialect met zijn plaatselijke verscheidenheden.

Prijs: 1200 fr.

Een antwoord werd ingezonden. Kenspreuk: Signoor.

Tot leden van den keurraad werden aangesteld de heeren: Prof. J. Vercoullie, Dr. L. Goemans en Herman Teirlinck.

Twee verslaggevers op drie zijn het eens om te verklaren dat het werk van Signoor, in zijn huidigen vorm, niet voor bekroning in aanmerking komen kan.

De tweede verslaggever zegt op het einde van zijn verslag: ‘het werk door Signoor geleverd, heeft zeker inspanning gekost, het is (sedert het in 1921 voor de eerste maal ingezonden werd) op een aantal punten prijzenswaardig aangevuld; maar het is wenschelijk, dat men den Schrijver tijd genoeg late om zijn opstel met zorg te herzien, rekening te houden met de gedane opmerkingen, en grondiger kennis te maken met de “litteratuur” van zijn onderwerp’: hij stelt dan ook voor de prijsvraag voor een ander jaar aan te houden.

De derde verslaggever sluit zich hierbij aan.

De Academie keurt de verslagen goed en beslist aan de Commissie voor Prijsvragen voor te stellen de prijsvraag voor 1926 aan te houden.

3^o) Vak= en Kunstwoorden. - Een verklarende Nederlandsche vakwoordenlijst van de Zeevisscherij. (Voor de gewestwoorden wordt aanwijzing van de streek vereischt.)

Prijs: 1500 fr.

Een antwoord werd ingezonden. Kenspreuk: Piscator III.

Tot leden van den keurraad werden aangesteld de heeren: Prof. J. Vercoullie, Karel de Flou en Prof. Dr. L. Scharpé.

De drie verslaggevers zijn het eens om het werk ter bekroning voor te stellen, echter niet onvoorwaardelijk: zij vragen van den Schrijver dat hij zijn werk aandachtig zal herzien om het aan te vullen daar waar het onvolledig blijkt te zijn, om er alle mogelijke misslagen uit te weren en de bevestiging te leveren van wat aan twijfel onderhevig is; ook op bibliographisch gebied dient het antwoord op meer dan een plaats naar de wenschen der verslaggevers gewijzigd.

De Academie sluit zich aan bij de uitspraak van de Jury: aan den Schrijver zal gelegenheid gegeven worden zijn werk naar de wenken van de verslaggevers te volledigen. Het moet echter vóór 10 December aan de Academie teruggestuurd worden.

[p. 283]

Schrijver van het bekroonde prijsantwoord blijkt te zijn: de heer Frans Bly, vroeger door de Academie bekroond met zijn werk Onze Zeilvischsloepen, waarvan in 1920 de derde uitgaaf verscheen. De heer Frans Bly is thans overleden, doch het ingezonden prijsantwoord werd herzien door zijn zoon, den heer G. Bly, opziener van het Belgisch Loodswezen, te Vlissingen.

4^o) Folklore. - Gevraagd wordt: een volledige lijst der plantnamen (wetenschappelijke en volksnamen) in Noord=Nederland, Zuid=Nederland en Fransch Vlaanderen gebruikelijk, met etymologie en met hunne benaming in 't Fransch, 't Duitsch, 't Engelsch en 't Latijn.

Prijs: 1200 fr.

Een antwoord werd ingezonden. Kenspreuk: Pro lingua, populo et patria.

Tot leden van den keurraad werden aangesteld de heeren: Is. Teirlinck, Prof. Dr. A.J.J. Vandevelde en Prof. J. Vercoullie.

De heer Is. Teirlinck, eerste verslaggever, brengt hulde aan de onbetwistbare botanische kennis van den verzamelaar, aan zijn overgrooten ijver en aan de zorg die hij aan het handschrift besteed heeft; hij is echter van meening dat het voor bekroning niet in aanmerking komen kan, om de vele tekortkomingen waarop hij in zijn verslag de aandacht vestigt.

Ook op de vraag ‘Moet de prijsvraag aangehouden worden?’ antwoordt de heer Teirlinck ontkennend. Sedert 1907, zegt hij, bestaat Heukels' Woordenboek der Nederlandsche Volksnamen van Planten, dat hooger waarde heeft dan het beoordeelde handschrift en ten volle voldoet aan de gestelde prijsvraag, alhoewel ook dat niet volledig is. Hij vraagt zich af of er geen prijsvraag zou kunnen uitgeschreven worden om aanvullende lijsten op Heukels te bekomen.

Prof. Dr. Vandevelde en Prof. Vercoullie sluiten zich volkomen aan bij het omstandig verslag van den heer Teirlinck.

De quaestie van het uitschrijven van een prijsvraag tot het bekomen van aanvullende lijsten op Heukels, zal aan de Commissie voor Prijsvragen onderworpen worden.

_⋆⋆_⋆

B. - Verkiezing voor het Lidmaatschap der Academie. - Openstaande plaatsen.

1^o) Plaats van briefwisselend lid tot vervanging van Mej. Virginie Loveling, overleden. - Worden door den heer Bestuurder tot stemopnemers aangewezen: de heeren Dr. M.

[p. 284]

Sabbe en Dr. J. Persyn. Wordt verkozen: Prof. Dr. R. Verdeyen, hoogleeraar te Luik.

2^o) Drie plaatsen van buitenlandsch eerelid, tot vervanging van de heeren Dr. Henry Bradley, Prof. Dr. G. Kalff en Taco H. de Beer. - Worden tot stemopnemers aangewezen: de heeren Karel Van de Woestyne en Dr. L. Simons. Worden verkozen: tot vervanging van Dr. Bradley de heer Prof. Dr. Jespersen, te Kopenhagen; - tot vervanging van Prof. G. Kalff, de heer Prof. Dr. Prinsen, hoogleeraar te Amsterdam; - tot vervanging van Taco H. de Beer, de heer Johan de Meester, redacteur van De Gids, te Rotterdam.

_⋆⋆_⋆

2^o) Lezing door den heer Prof. Dr. A. Carnoy, briefwisselend lid: De oudste riviernamen van België.