Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1897

Bibliographische aanteekeningen.

De heer Alberdingk Thijm biedt, in naam van den eersten schrijver, den heer Ernst Martin, de eerste aflevering aan van het Wörterbuch der Elsässischen Mundarten bewerkt door Ernst Martin en H. Lienhart; ten tweede: Neue Fragmenten des Gedichts van den Vos Reinaerde und das Bruchstück van Bere Wisselau; ten derde: H.-W. Tydeman und J. Grimm (1883).

De Spreker herinnert er aan welke verdienste zich Martin reeds sedert jaren, door zijne letterkundige studiën, heeft verworven, eene verdienste welke ook aan onze letteren te goed komt; want de veelzijdige schrijver heeft zich bijzonder met de Nederlandsche letteren in België bezig gehouden. Zijne studiën en ontdekkingen nopens Reinaert den Vos zijn aan de mannen van het vak sedert jaren bekend.

Minder bekend is bij ons zijne uitgave van Gudrun. Terwijl anderen, bijvoorbeeld Martinius, de plaatsbeschrijving, in Gudrun gegeven, zooveel

[p. 205]

mogelijk door namen aan de zeekust van Noord-Duitschland zoeken uit te leggen, heeft Ernst Martin, door zijne beschouwing van het land en de lieden, die in Gudrun worden geschilderd, er toe bijgedragen dit werk als een Nederlandsch epos te doen beschouwen.

Zijne uitgave wordt heden nog algemeen in Duitschland als eene der meest gezaghebbende geroemd en gebezigd.

Bovendien heeft Martin zijne algemeene kennis onzer letterkunde bewezen door zijne levensschetsen van de meeste onzer groote dichters, aan te vangen met Maerlant. Deze levensschetsen komen voor in de algemeene Duitsche Biographie.

Eindelijk heeft Martin, nevens een tal van andere belangrijke schriften, ook nog de brieven uitgegeven, ten tijde van Bilderdijk's leven door H.-W. Tydeman geschreven aan Jacob Grimm, brieven die een aantal bijzonderheden over den toestand onzer letteren en wetenschappen dier dagen bevatten.

Het Wörterbuch, eindelijk, dat in vier groote afleveringen volledig zal zijn, bevat, behalve de merkwaardigheden van taalkundigen aard, eene menigte bijzonderheden, die voor de volkskunde van het hoogste gewicht zijn.

P. Alberdingk Thijm.

[p. 206]

Ons achtbaar medelid, de heer Jan Bols, heeft in de zitting der maand Februari ons een hoogst merkwaardig opstel medegedeeld over het belang en het nut van het bewaren der oude volksliederen die, heden maar weinig meer gezongen, weldra geheel en al in het vergeetboek zouden geraken, wierden ze niet bij de oude lieden afgeluisterd en door eene bedrevene hand te schrift gesteld. De heer Bols liet ons in zijn opstel hooren hoe hij, wat hem betreft, de taak op zich genomen had om een deel van onzen Vlaamschen liederenschat aan de vergetelheid te onttrekken, en met welken gelukkigen uitslag zijne moeite beloond werd. Zijn rijke oogst op dit gebied heeft hij thans het volk ten beste gegeven in eenen bundel van Honderd oude Vlaamsche liederen, met woorden en zangwijzen verzameld en voor de eerste maal in het licht gebracht, een schoon boek van 290 bl., 8^o-formaat, en in 't opzicht tekst en noten ten zeerste verzorgd. De verzameling behelst 16 Kerstliederen, 6 Nieuwjaarsliederen, 8 Drie-Koningenliederen, 8 op Jezus' lijden, 4 ter eere van Heiligen, 6 andere van eenigzins godsdienstigen aard, 1 lied op de Blijde Boodschap, 1 op Jezus en St. Janneken, 12 verhalende en historische liederen, 24 feest-, drink-, spot-, klucht- en minneliederen, 6 verhuisliederen, 5 liederen op dieren en 3 kinderliedjes.

De heer Bols heeft zich niet bepaald bij het afschrijven van tekst en zangwijs, maar hij voegde bij ieder lied eene aanteekening hetzij over de

[p. 207]

herkomst, hetzij aangaande de bewerking, hetzij met betrekking tot vorige uitgaven, ofwel eene opheldering bevattende van verouderde woorden enz. Zoo zal niet enkel de waardeerder onzer volkspoëzie en de toonkunstenaar, maar ook de folklorist en de beoefenaar der beschavings- en zedegeschiedenis in den bundel ruime gading vinden. Wij zoeken, inderdaad, in het volkslied niet alleen den vorm, den meerder of minder gelukkigen inval van dichter en componist - de zoetvloeiendheid van het vers, de zangerigheid der melodie - maar vooral den geest, de strekking, de verzuchtingen, het lief en het leed, het geloof en het bijgeloof, de gewoonten en de levenswijze van de geslachten, welke ons zijn voorgegaan.

Om deze reden mag de uitgave des heeren Bols in de hoogste mate belangrijk, nuttig genoemd worden; ook zal ze met eere eene plaats bekomen naast de liederenverzamelingen, waar J.-F. Willems en Snellaert, Hoffmann von Fallersleben, Lootens en Feys, de Coussemaker en Fl. van Duyse onze letterkunde mede verrijkt hebben.

In naam der Academie meen ik ons achtbaar Medelid te mogen gelukwenschen wegens de door hem met zoo'n gelukkig gevolg ondernomen taak, en tevens hem haren oprechten dank te betuigen voor het exemplaar der Liederen, aan de Academie ten geschenke gegeven.

Fr. de Potter.

[p. 208]

Dagorde.

Bij monde van den heer Bestuurder wordt aan de vergadering verslag medegedeeld namens de Commissie, die tot last had, vier candidaten aan te bieden voor de twee opene plaatsen van buitenlandsch eerelid.

Geene andere namen worden opgegeven.

De Leden, die de voor de letterkundige wedstrijden ingezonden verhandelingen onderzocht hebben, deelen hun verslag daarover mede.

Vervolgens leest de heer Prayon-van Zuylen een opstel, getiteld: Pangermanisme, hetwelk de vergadering beslist in de Verslagen en Mededeelingen te laten opnemen.

Gezien het gevorderde uur, zal de heer W. de Vreese in eene volgende zitting zijne aangekondigde mededeeling doen over ‘het handschrift en den tekst der Eerste Bliscap van Maria.’