Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1897

Bibliographische Aanteekening.

Namens ons geacht Medelid, den heer Johan Winkler, ons allen ten gunstigste bekend wegens zijne geleerde schriften, waaronder er verscheidene betrekking hebben met Zuid-Nederland, heb ik de eer U een afdruksel aan te bieden van zijne laatstverschenen pennevrucht, getiteld: Gentsche geslachtsnamen. Dit opstel is eigenlijk geen volop wetenschappelijk werk en put het onderwerp niet uit; het handelt over een groot getal maagschapsnamen van ingezetenen der stad Gent, en geeft er den oorsprong, de beteekenis en afleiding van op, benevens hunnen samenhang met andere namen en naamsvormen, welke men terugvindt bij volken en volksstammen, waar de Vlamingen mede verwant zijn. Vele van die namen bestaan in de hoofdstad van Vlaanderen sedert de middeleeuwen en nagenoeg onveranderd, wat den schrijver gelegenheid geeft om op te merken dat die ongewijzigde spelvormen ‘den ouderdom, ja de adel-oudheid der

[p. 140]

maagschappen, waar ze aan toebehooren’, bewijzen, in tegenstelling met de jonkheid, met de nuchtere en platte hedendaagsheid der Noordnederlandsche namen in het algemeen. ‘In Holland (zegt Winkler), vooral ten platten lande, in de noordelijkste gewesten’, kregen de geslachtsnamen der landseigene bevolking in den regel eerst in het begin van deze eeuw hunnen hedendaagschen, geijkten vorm’, zoodat ze voorkomen als dagteekenden zij nauwelijks van gister: De Jong, De Haas, Vink, Van Kuik, Kuiper, Bakker, Koning, terwijl in Zuid-Nederland, vooral te Gent, diezelfde namen de oude vormen behouden hebben: De Jonghe, D'Haese, Vyncke, Van Cuyck, De Cuyper, De Backere, De Ceuninck, enz.

Met recht merkt Winkler aan dat de oude spelwijze der Gentsche namen zoo vele getuigenissen zijn van grootsche, roemvolle tijden, te gelijk van eenen diepen eerbied aan het verledene, dat men gaarne, ja met fierheid, herdenkt.

Schrijver maakt eene vergelijking van de Gentsche geslachtsnamen met Friesche en andere Germaansche namen, en komt tot het besluit, dat tusschen die van Gent en Friesland eene zoo groote overeenkomst, zulke bijzondere eenvormigheid bestaat, dat daarin het bewijs te vinden is van den Frieschen oorsprong van een aanmerkelijk deel des Vlaamschen volks.

In een Nawoord (of Toehaak) van zijne studie, wijst Winkler op eene leemte, waar menigeen

[p. 141]

onder ons, zelfs in den schoot der Koninklijke Vlaamsche Academie, op gewezen heeft, en bestaande namelijk: 1^o in een uitvoerig Vlaamsch Aardrijkskundig Woordenboek van België, voor hetwelk, ter loops gezegd, de meeste bouwstoffen aangaande de Vlaamsche gemeenten reeds verzameld zijn; 2^o in een werk als de Nomina geographica Neerlandica, dat sedert een paar jaren ontworpen is door ons geacht medelid, den heer Coopman en den Secretaris der Academie. Aan zulke twee werken (zegt Winkler met waarheid) is groote behoefte, en hij stelt de vraag: ‘Zoude het niet op den weg liggen van de Koninklijke Vlaamsche Academie om in deze leemten te voorzien, en zulke twee werken op touw te zetten?’

Mijne geachte Medeleden zullen zich mogelijk herinneren, dat ik vroeger de eer had hunne aandacht te vestigen op de allergebrekkigste wijze van de spelling onzer gemeentenamen. Thans, meer dan ooit, is het uitgeven eener Nomina geographica Belgica noodig, gezien de hardnekkige pogingen, welke, in zekere hooge bestuurkringen, worden aangewend om aan bedoelde namen de meest verouderde, de bespottelijkste vormen te geven, en gezien de besluiteloosheid der Regeering om tegen die werking - eigenlijk gericht tegen de Nederlandsche taal, in te gaan. - Hoe het zij, in alle bescheidenheid durf ik de twee vragen van ons geleerd medelid, den heer Winkler, in het opzicht der taalkundige en geschiedkundige wetenschappen, aan

[p. 142]

de ernstige aandacht mijner geachte Medeleden aanbevelen.

Fr. de Potter.

Dagorde.

De behandeling van het eerste der aan de dagorde gebrachte punten wordt, op verzoek van het bureel, met goedkeuring der vergadering, tot eene volgende bijeenkomst verschoven.

Vervolgens verleent de heer Bestuurder het woord aan den heer G. Segers, briefwisselend lid, die lezing doet van een opstel, getiteld: De Nationale Richting, waarvan enkele stellingen aanleiding geven tot eene korte bespreking.

De zitting eindigt te 4 uren.