Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1894

[p. 53]

Bibliographische aanteekeningen.

De heer Ferd. van der Haeghen, ons hooggeacht binnenlandsch eerelid, heeft de Academie een ontwerp medegedeeld voor eene Algemeene Lijst der boeken, berustende in de openbare bibliotheken van alle landen, dit wil zeggen: eene verzameling catalogussen van al de bibliotheken, in Europa bestaande.

Dit ontwerp werd door den heer van der Haeghen voorgelegd aan de Koninklijke Academie van Wetenschappen, Letteren en Schoone Kunsten, in zitting van 4 December 1893, waar het een gunstig onthaal mocht vinden. En wèl te recht. De man van wetenschap en studie, die vele boeken te raadplegen heeft, ondervindt schier elken dag hoe moeilijk het is om hetzij vroeger gedrukte teksten na te zien, hetzij getuigenissen van verschillige schrijvers te vereenigen ter opheldering van eenig punt in verband met de wetenschap, de schoone kunsten of de letteren. Tot heden is het onmogelijk, over welk onderwerp dan ook, eene volledige bibliographie te hebben, volkomen op de hoogte te geraken van hetgeen, in betrekking met het onderwerp, werd uitgegeven. Over het algemeen zijn de catalogussen der openbare verzamelingen al te beknopt, en diegene, over een veertig- of vijftigtal jaren en vroeger samengesteld, onnauwkeurig en weinig volledig. Men schreef en schrijft nog doorgaans van den titel eens boeks slechts een gering getal woor-

[p. 54]

den, onverlet latende de verdere hoofding, in welke soms eene zeer belangrijke aanduiding voorkomt, welke den zoeker van het grootste nut kan wezen. Indien zulks waar is voor een boek van gewoon gehalte, in vele plaatsen bekend, - en tegenspraak is hier niet te vreezen - hoe beperkt wordt dan de studie van den navorscher, bij 't gemis van boeken, die slechts in een gering getal zijn, hem ten eenemale onbekende handen hoewel er van die boeken soms in eene of andere openbare bibliotheek een exemplaar onder 't stof verborgen zit.

Nu, het lijdt geen twijfel of het gebied der studie zal op verbazende wijze uitbreiding nemen van zoodra eene algemeene lijst zal bestaan van hetgeen in de voor eenieder toegankelijke boekverzamelingen voorhanden is.

De heer van der Haeghen zet zijn plan beknopt, maar duidelijk uiteen, en bewijst, zonder tegenzeg, de gemakkelijke uitvoering daarvan.

Zekerlijk zouden de kosten zulker aanzienlijke, om zoo te zeggen nooit te eindigen uitgave ontzaglijk zijn, maar volgens het ontwerp zou dit geen bezwaar opleveren: ieder land, bij een werk als het hier bedoelde, bate vindende, zouden de kosten door al de belangstellende Regeeringen worden gedekt, namelijk in verhouding van het getal en de belangrijkheid der meewerkende boekverzamelingen.

Ook de vraag: waar zou het hoofd zijn, dat alles, met betrekking tot het reuzenwerk, regelt,

[p. 55]

en leidt? is in het ontwerp beantwoord: het bureel en de drukkerij der bulletins zouden behooren ingericht te worden in eene stad, voorzien van eene belangrijke, welgeordende boekverzameling, en dit bureel, hetwelk zich medewerkers in andere landen zou toevoegen, zou al de moderne catalogussen, alsmede al de andere werken van bibliographischen aard, uitpluizen en voor het bepaald, blijvend opstel benuttigen.

Wij zullen niet stil blijven bij hetgeen den eigenlijken arbeid, alsmede de indeeling van het ontworpen werk, vereischt. Dit zal, overigens, eerst dàn met vrucht kunnen geschikt worden, wanneer de meening en de voorstellen van al de belangstellende boekbewaarders zullen ingezonden en besproken zijn, wat misschien best op een uitsluitelijk daartoe ingericht congres geschieden zal. Vooralsnu zal het volstaan, denken wij, te wijzen op het onwaardeerbare nut, dat de mannen van studie en wetenschap uit eene Algemeene Boekenlijst putten zouden, en de Academie te verzoeken het ontwerp goed te keuren, gelijk bereids door andere geleerde genootschappen, zoowel van buiten 's lands als van België, is gedaan. Later, wanneer de Bestuurders der groote boekverzamelingen in Europa hunne onontbeerlijke medewerking zullen toegezegd hebben, zal de Koninklijke Vlaamsche Academie zonder twijfel bij de Belgische Regeering aandringen om de uitvoering van het groote werk, door middel eener behoorlijke toelage, te verzekeren.

Fr. de Potter.

[p. 56]

Namens den heer Willem de Vreese bied ik aan de Academie een overdruk aan der levensschets van Jacob van Maerlant, verschenen in de Biographie nationale. Dit werkje van 29 bladzijden, op twee kolommen, geeft een beknopt, maar zaakrijk overzicht van de schriften des beroemden mans, welke, na zeshonderd jaren, nog de algemeene belangstelling wekken. De jongste, meest vertrouwbare ontdekkingen omtrent zijn leven (waar, jammerlijk, te weinig van bekend is) en omtrent zijn geestesarbeid, zijn door den heer de Vreese wijselijk benuttigd. De ‘vader der Dietsche dichteren allegader’, zooals men Jacob van Maerlant korten tijd na zijn verscheiden betitelde, wordt er beschouwd als dichter, wijsgeer, zedeleeraar, christen en volksvriend, die reeds gedurende zijn leven blijken van hooge waardeering ontving, maar ook aanvallen van afgunst had te onderstaan. Van de ontleding der schriften mag worden gezegd, dat de heer de Vreese daarbij zeer oordeelkundig is te werk gegaan. Zijne bijdrage zal in de verzameling der Biographie nationale eene merkwaardige plaats beslaan.

Eéne kleine opmerking zij ons veroorloofd: Sprekende van den Spiegel historiael zegt de Schrijver: ‘Il est à remarquer que l'Assomption corporelle de la Vierge n'était pas encore un dogme au XIII^e siècle.’ - Maria's Hemelvaart is sedertdien niet als dogma uitgeroepen.

Fr. de Potter

[p. 57]

De heer Gailliard biedt namens de Commissie van Middelnederlandsche letteren verslag aan over de zending, hem en den heer de Flou door de Academie opgelegd. In de eerstvolgende zitting zal de heer de Flou eene omstandige mededeeling doen over hunnen gezamenlijken arbeid in het British Museum.

De heer Coopman leest het verslag over de zitting, gehouden door de Commissie voor Nieuwere Taal- en Letterkunde.

De Commissie stelt voor dat de Koninklijke Vlaamsche Academie haar veroorlove eene eerste Vak- en Kunstwoordenlijst, met enkele plaatjes voorzien, uit te geven (N^r 1. De Steenbakkerij.)

Zij stelt insgelijks voor:

dat voortaan de dagorde van de maandelijksche algemeene zitting der Academie opgesteld worde:

1^o	dat de eerste plaats vergund worde aan de werkzaamheden der Academie, welke voorgeschreven zijn door de wetten;
2^o	dat, bij ontstentenis van zulke werkzaamheden, de eerste plaats worde ingeruimd aan de voorlezingen, te houden door de heeren Leden;
3^o	dat, na elke dezer lezingen, eene Commissie van drie Leden worde benoemd, om te beslissen of ja dan neen de gelezene verhandeling in de Verslagen en Mededeelingen zal opgenomen worden.

Voornoemde Commissie drukt insgelijks den wensch uit dat de verslagen betreffende het Woor-

[p. 58]

denboek der Nederlandsche Taal in de Verslagen en Mededeelingen der Academie zouden opgenomen worden.

De heer Coopman, namens de Commissie voor Nieuwere Taal- en Letterkunde, licht die voorstellen en dien wensch toe.

De Academie beslist, bij eenparigheid van stemmen, tot de uitgave van de aangeboden eerste Vak- en Kunstwoordenlijst.

Het andere voorstel en de uitgedrukte wensch zullen, krachtens de wetten, behandeld worden in de eerstvolgende zitting.

Dagorde.

De vergadering beslist dat de jaarlijksche openbare zitting der Academie zal plaats hebben den Donderdag, 21 Juni, daags na de gewone maandelijksche bijeenkomst.

De besluitselen worden medegedeeld van de verslagen der keurraden over de ingezondene prijsverhandelingen, de verslagen zelven te uitgebreid zijnde om gedurende de zitting te kunnen gelezen worden. Het bureel zal deze verslagen onmiddellijk ter perse doen leggen en zoo spoedig mogelijk aan de Leden toesturen.

De lijst der voorgestelde candidaten voor de openstaande plaatsen wordt, op verzoek van enkele leden, met eenige namen vermeerderd.

De heer bestuurder sluit de zitting te 4 uren.