Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1888

[p. 204]

[Verslag van den heer Gailliard over zijne zending naar Duitschland]

Mijne Heeren,

In zitting van 7 September 1887 werd ik door de Bestendige Commissie, onder uwe goedkeuring, met de hoogst vereerende taak gelast, gezamentlijk met onzen geachten heer bestuurder Jhr. Nap. de Pauw, de uitgave van Maerlant's Istory van Troyen te bezorgen; te gelijker tijd werd mij de last opgelegd mij naar het kasteel Wissen, onder Weeze (Rijn-provinciën) te begeven, om er afschrift te nemen van gemeld gedicht, dat, in den loop der XV^e eeuw, door Wessel van de Loe overgeschreven werd en wiens handschrift door den edelen heer Graaf von Loe bereidwillig ter beschikking der Academie gesteld was geworden.

Het Staatsbestuur stemde toe in de zending, mij door u toevertrouwd. Indien ik ze echter zonder aarzelen aanvaardde, zoo gewichtig bleek de mij bevolen arbeid, dat ik niet anders kon dan eenigszins bevreesd te zijn.

Het was immers eene bezwarende taak zoo maar gansch alleen de verantwoordelijkheid van het afschrift van een zoo aanzienlijk gewrocht, als Maerlant's Troye is, op mij te nemen. Des te moeielijker moest echter de taak schijnen, daar de afschrijver zich wellicht in de gelegenheid bevinden kon het niet overal eens te zijn met den hooggeleerden heer professor Verdam, die reeds een tiental episodes van Maerlant's gedicht uitgege-

[p. 205]

ven had, hetgeen dan ook, zooals ik u dadelijk zeggen zal, werkelijk het geval is geweest.

Doch, ik vertrok vol moed, ja met geestdrift, uit Brugge, overigens vast besloten al het mogelijke aan te wenden om aan uw vertrouwen geenerwijze te kort te blijven.

Den 3^en April 11. kwam ik op het kasteel van Wissen aan en had het genoegen mij, reeds den volgenden dag, aan het werk te kunnen stellen. Het beste en gulhartigste onthaal werd aan uwen afgevaardigde door den heer graaf von Loe gedaan, die mij alle gemak verschafte om mij, ter voldoening van Academie en Staatsbestuur, mijne taak te laten volbrengen.

Mijn werk is voltooid, waarde Heeren: de 40.935 verzen, welke Maerlant's gedicht behelst, zijn afgeschreven. Niet alleen nu heb ik mijn afschrift zoo zorgvuldig als maar mogelijk was gemaakt, maar het vervolgens met de meeste nauwgezetheid op het handschrift zelf overzien, er, tot meerdere geruststelling, een tweede overzicht der 11.730 eerste verzen bijvoegende. Derhalve geloof ik dan ook te mogen verhopen dat geene fe len in mijn afschrift zullen voorkomen.

Ik meende echter van de reeds door den heer Verdam uitgegeven episodes, welke 11.070 verzen omvatten, gebruik te kunnen maken. Doch de wijze van uitgave, door den heer Verdam aangenomen, verschilt zoo merkelijk van die, welke wij besloten hebben te volgen, dat ik mij genoodzaakt vond het geheele boek af te schrijven.

[p. 206]

Naar het stelsel dat door de Bestendige Commissie, in zitting van 9 Juni 1887, in grondbegin aangenomen werd, zullen al onze uitgaven van Middelnederlandsche gewrochten hoofdzakelijk diplomatisch zijn. Zoo doende, wordt ten minste de oorspronkelijke tekst onveranderd den beoefenaren van philologische studiën voorgelegd. Ja, men bevindt zich niet tegenover het persoonlijke werk van den afschrijver-uitgever, maar tegenover den eigenlijken tekst van het handschrift, die immers alleen beoogd wordt.

Welnu, de uitgave van professor Verdam, welke overigens - het moet gezegd worden - met talent bewrocht is en van eene grondige kennis der Middelnederlandsche letterkunde getuigt, deze uitgave, zeg ik, is geheel en gansch naar het critisch stelsel bearbeid. Ook heeft genoemde geleerde, ten gevolge der vergelijking van den tekst van het handschrift met dien der fragmenten door Ackersdyck, Blommaert en Weemaes uitgegeven, den tekst op talrijke plaatsen zoodanig gewijzigd en omgewerkt, dat hij met het handschrift zelf maar weinig gemeens meer schijnt te hebben.

Nu echter vraag ik mij af, mijne Heeren, of wij, die met de volledige uitgave van het gedicht gelast zijn, van de bedoelde fragmenten, zooals zij uitgegeven zijn, voor de vergelijking van den tekst, met volkomene geruststelling gebruik mogen maken. Ik geloof het niet, indien er niet ten stelligste

[p. 207]

bewezen is dat deze uitgaven enkel volgens het diplomatisch stelsel bewrocht zijn. Ook ware het doelmatiger de oorspronkelijke brokstukken in mededeeling te vragen. Ik zou mij volgaarne met het afschrijven er van gelasten.

Mijnen innigen dank betuig ik hier ten slotte aan den heer Graaf von Loe voor de mij zoo voortreffelijk gedane ontvangst. Niet min dank zal hem voorzeker de Koninklijke Vlaamsche Academie betuigen om den onwaardeerbaren dienst, dien hij aan de Vlaamsche letteren bewezen heeft met zijn kostbaar handschrift van Maerlant's gewrocht te laten afschrijven.

De Academie beslist den heer graaf van Loe eenen brief van dankbetuiging te zenden èn voor het gulle onthaal, den heer Gailliard bewezen, èn voor de belanglooze mededeeling van zijn merkwaardig handschrift. Ook wordt eene mondelingsche bedanking gestemd aan den afschrijver, voor de groote zorg, welke hij aan het werk besteed heeft.

Op voorstel des heeren Coopman zal het Staatsbestuur worden verzocht de jaarlijksche toelage van 2,000 fr., vroeger aan het Willemsfonds en sedert verleden jaar aan den heer Manceaux, boekhandelaar te Brussel, verstrekt, voor het samenstellen van het Vlaamsch gedeelte der Bibliographie de Belgique, te willen overdragen aan de Koninklijke Vlaamsche Academie.