Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse taal- en letterkunde (nieuwe reeks). Jaargang 1967

[p. 637]

Openbare plechtige installatie van nieuwe academieleden
Toespraak
gehouden door de heer Dr. V.F. Vanacker
Bestuurder van de Academie.

Mijnheer de Voorzitter van de Kamer van Volksvertegenwoordigers,

Mijnheer de Burgemeester,

Heren Hoogwaardigheidsbekleders,

Dames en Heren,

In het leven van ons genootschap heeft de maand oktober een speciale betekenis. Zoals bepaald wordt in het huishoudelijk reglement, houdt de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde in die maand immers een plechtige openbare vergadering. Om die bepaling zijn het bestuur en de leden van onze Academie gelukkig, omdat ze de mogelijkheid biedt de schijnbare beslotenheid van ons genootschap te verbreken.

Uw vererende aanwezigheid, waarvoor wij u zeer oprecht dank zeggen, bewijst dat u, met ons, meent dat onze Academie haar belangrijke rol in onze gemeenschap kan en moet blijven vervullen. Niet altijd gebeurt dat zonder moeilijkheden. Klagen over de financiële middelen die onze Academie al te schaars worden toegemeten, wens ik hier niet te doen, omdat ik vrees dat het voortdurend herhalen van dezelfde klacht de overreding in een betoog vermindert. Laat ik daarom liever, met een zekere trots, wijzen op wat door onze Academie kon worden gepresteerd, ondanks het ontoereikende krediet.

Ook dit jaar werd de indrukwekkende reeks werken van onze Academie uitgebreid met waardevolle publikaties. Misschien is het wel nodig erop te wijzen dat ons genootschap hierbij in de eerste plaats niet gewoon optreedt als uitgever. Door het uitschrijven van prijsvragen wordt zeer bewust het wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de taal- en literatuurstudie in Vlaams-België gestimuleerd en geleid. Verscheidene van onze

[p. 638]

leden nemen daarbij de moeilijke taak op zich de wetenschappelijke waarde van de soms zeer lijvige ingestuurde werken te onderzoeken en hun oordeel in een gedetailleerd verslag te motiveren. Wanneer ik daarbij nog herinner aan de belangrijke lezingen die in de verschillende commissies worden gehouden en die in onze Verslagen en Mededelingen verschijnen, dan meen ik met recht te mogen beweren dat onze Academie, in soms moeilijke omstandigheden, als wetenschappelijke instelling een zeer belangrijke taak vervult.

Sedert onze laatste openbare vergadering konden twee door onze Academie als prijsvragen bekroonde werken worden gepubliceerd: ‘De studie van het Gotisch in de Nederlanden’, door dr. R. Van de Velde, en ‘Het vers van Jonker Jan Van der Noot’ door Eerwaarde Broeder F. De Schutter. Andere werken zijn nog ter perse.

Met dankbaarheid heeft onze Academie, ten bate van de L. Baekelmansprijs, 40.000 fr. ontvangen, die werden geschonken door het comité dat gezorgd heeft voor een gedenkteken op het graf van ons medelid L. Baekelmans. Voor de regelmatige jaarlijkse aanvulling van de L. Baekelmansprijs met 5.000 fr. danken wij zeer oprecht mevrouw Van Puymbrouck-Resseler.

Wie de aktiviteit van onze Academie in de laatste maanden overschouwt, zal spoedig merken dat ons genootschap in die periode duidelijk belangstelling heeft getoond voor aktuele problemen. Daar was gebleken dat voor universitaire begrippen in Vlaanderen termen worden gebruikt die niet korrekt Nederlands zijn of geen overeenstemmende betekenis hebben, werd in twee vergaderingen gepoogd een korrekte universitaire terminologie vast te leggen. Inleider van die besprekingen was de heer J.L. Pauwels, van wiens hand over korte tijd de brochure ‘Universitaire terminologie’ zal verschijnen. Het ligt in de bedoeling van onze Academie deze belangrijke studie in de universitaire milieus te verspreiden en zo een bijdrage te leveren tot het vastleggen van korrekt taalgebruik in Vlaams-België.

De belangstelling voor aktuele problemen is niet alleen tot uiting gekomen in een motie waarin onze Academie de nodige omzichtigheid vraagt bij het invoeren van bepaalde vormen van taalgebruik in het onderwijs, maar ook en vooral door de houding die onze Academie heeft aangenomen tegenover de voorstellen die werden gemaakt door de Nederlands-Belgische Commissie

[p. 639]

voor de spelling van de bastaardwoorden. De heren Van Loey en Pauwels formuleerden in twee verschillende bijdragen het resultaat van in een speciale commissie gevoerde besprekingen dat in de plenaire vergadering van 21 juni werd goedgekeurd. De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde heeft gemeend op die wijze voor de regering een raadgevend lichaam te kunnen zijn op het gebied van de Nederlandse taal- en letterkunde, zoals bepaald wordt door artikel 2 van het Koninklijk Besluit van 10 december 1951.

Hooggeachte vergadering,

Het ligt in de traditie dat u elk jaar op de openbare vergadering een ander lid als voorzitter van ons genootschap toespreekt. Het verheugt mij dat ik daardoor vandaag kan herinneren aan enkele feiten die ons allen zeer gelukkig hebben gemaakt. Ons buitenlands erelid, Prof. Dr. W. Asselbergs, ontving de P.C. Hooftprijs 1966. In het salon van ons genootschap mochten wij hulde brengen aan ons medelid Prof. Baur, die ons bij zijn 80ste verjaardag nogmaals bewees op welke meesterlijke wijze hij onze taal steeds blijft hanteren. In de tuin bij het kasteel Beauvoorde mochten wij Frank Lateur (Stijn Streuvels) huldigen, die 60 jaar geleden lid was geworden van ons genootschap. In een fijne en door het talrijke publiek zeer aandachtig beluisterde uiteenzetting, plaatste collega Prof. Aerts ‘Stijn Streuvels tussen historiciteit en mythe’. Met een verbazende klaarheid van geest wisselde de nestor van ons Academie nadien met zijn talrijke bewonderaars van gedachte over allerlei problemen uit de literaire wereld, die, tot niet geringe verbazing van vele aanwezigen, voor Stijn Streuvels tot de meest recente literatuur blijft reiken.

De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde heeft, helaas, ook rouw gekend. Op 4 februari 1967 overleed te Beersel-Lot, H. Teirlinck, sinds 1919 lid van ons genootschap. In de geschiedenis van onze culturele ontvoogding is H. Teirlinck een uiterst belangrijke figuur geweest. Als creatief kunstenaar heeft hij onze letterkunde sterk verruimd en op een hoog niveau gebracht. Veelzijdig werkte hij op vele verschillende kunstgebieden. Door zijn scheppend werk en door zijn vele initiatieven, heeft hij het toneel in Vlaanderen met woord en werk gediend.

[p. 640]

In hun boodschap aan het land hebben Frank Lateur en Herman Teirlinck, als oudste leden van onze Academie, in 1962 als in een alarmkreet hun bekommering om de gave ontplooiing van ons volk uitgedrukt. Met dankbare bewondering en eerbied zullen de jongere generaties blijven opkijken naar de grote figuur die H. Teirlinck is geweest, als scheppend kunstenaar, als veelzijdig initiatiefnemer en als strijder voor onze culturele zelfstandigheid.

In haar streven om de banden met onze Vlaamse gemeenschap steeds sterker te maken, heeft de Academie gemeend dat de jaarlijkse openbare vergadering de meest geschikte gelegenheid was om aan een ruim publiek haar nieuwe leden voor te stellen. Sedert de laatste plechtige installatie werden tot lid van ons genootschap benoemd: Prof. Dr. J. Moors, Prof. Dr. A. Van Elslander en Dr. H. Thiery, die respektievelijk als linguist, als literair historicus en als scheppend kunstenaar de drie geledingen in onze Academie vertegenwoordigen. Zij zullen elk begroet en voorgesteld worden door een lid van ons genootschap en brengen dan zelf hulde aan de nagedachtenis van hem tot wiens opvolger in onze Academie zij werden benoemd.

Aan het slot van de plechtigheid dankt de bestuurder de sprekers voor hun gevarieerde lezingen en drukt hierbij de hoop uit dat de nieuwe leden een lange en vruchtbare carrière als Academicus mogen tegemoet gaan.

Daarop volgt de uitreiking van de diploma's aan de laureaten van de Academische prijzen.