Veelderhande liedekens, gemaect uut den Ouden ende Nieuwen Testamente

[fol. 3r]

§ De wijse des eersten, is ghelijckt begint.

AL mijn ghepeynsen doen my so wee
God moet ick clagen mijn swaer verdriet
Al de baren van de wilde zee
Gods volck men nu oueruallen siet
O Godt al tlijden dat ons geschiet
Geeft cracht dat wijt mogen verdragen
^* Cain Abel neerstelijck bespiet
En slaet hem doot sonder vertraghen.

^† Ismael Isaac verdruct en quelt
Hy en mach niet leuen met vreden
^‡ Abimelech wort Rechter ghestelt
Een bastaert vol van quade zeden
Die van Sichem gheuen hem accoort
Ghelt wt den tempel, sonder toeuen
Sijn broers op eenen steen hy vermoort
Daer toe huerende loose boeuen.

^* Om dat Iacob soeckt dat beste lot
Coopende de eerste gheboorte
Van zijn broeder Esau seer sot
^† Die versteken is met zijn soorte
Van tghebenedijen zijns vaders soet
Dwelck als hijt niet en can ontfanghen
^‡ Iacob veruolcht hy rasch metter spoet
Om dooden hem, staet zijn verlanghen.

^* Pharaos schencker wt den kercker gaet
Maer Ioseph moet gheuanghen blijuen
^† Los wort ghelaten Barrabas quaet
Maer Christum die moetmen ontlijuen
Hoereerders, dronckaerts, zijn sonder noot
Al spreken sy vande Schriftuere
Maer die Godts woort wil beleuen bloot
Die gheeftmen vrede niet een vre.

^‡ Pharao de kinders Godts benijt

* Gen.4,8. heb.12,24

† Ge.21,9. Gal.4,30

‡ iudic.9.*

* Gen.25,33 ende 47,29.

† Heb.12,16

‡ Ge.27,41

* Ge.40,21

† mat.27,26 mar.15,15 Luc.23,24

‡ Exod.1,*.

[fol. 3v]

 

Om dat sy wassen en vermeeren

 

Al dat manlijck is, doet hy door spijt

 

Dooden, van zijn knapen en heeren

 

^† Herodes coemt oock seer stout int velt

 

En soeckt te dooden met practijcke

 

Christum, daer toe doet hy groot ghewelt

 

Vreesende tverlies van zijn Rijcke.

 

 

 

^‡ Om dat Caleb ende Iosue

 

Tschoone landt van beloften prijsen

 

Ende moet gheuen met neerstiche

 

Die van het innemen afgrijsen

 

En haer voorhouden des Heeren woort

 

Biddende dat zijt niet vercleenen

 

Op haer ghelijck roept al tvolck verstoort

 

Dese twee mannen salmen steenen.

 

 

 

^* Nahas de Ammonite seer fel

 

Serpentich vol toouenaers treken

 

Beleght Iabes in Gilead snel

 

De welcke hem om vrede spreken

 

Maer hy en wil maken gheenen paeys

 

Tot gheen accoort wil hy hem pooghen

 

Ten sy dat hy met seer veel ghecraeys

 

Wt steken mach haer rechter ooghen.

 

 

 

^† Om dat Ahimelech Dauid spijst

 

Ende raedt voor hem vraecht den Heere

 

Ende hem een sweert geeft, Saul verwijst

 

Ahimelech, met cleynder eere

 

Vijf en tachtentich mannen met hem

 

Die alle lijnen rocken droeghen

 

Doet dooden op eenen dach Saul slem

 

Om dat sy Dauid niet en wroeghen.

 

 

 

^‡ Saul door zijn afuallen ontsint

 

Wil hem altijts aen Dauid wreken

 

En van ^* Absalon zijn eyghen kint

 

Wort Dauid benijt en versteken

 

Na hem werpt ^† Semei opstinaet

 

Steenen, en vloect hem met quaey woorden

 

^‡ Achitophel gheeft subtijlen raet

 

Om Dauid met list te vermoorden.

† Math.2,*

‡ Nu.14,7 ende 10.

* 1.reg.11,2.

† 1.re.22,11*

‡ 1.re.22,7*

* 2.Re.15,* ende 16,11.

† 2.re.16,6

‡ 2.Re.17,1

[fol. 4r]

 

^† Wanneer de man Gods coemt te Bethel

 

Teghens den Altaer propheteren

 

Ieroboam gheeft terstont beuel

 

Hem te grijpen om persequeren

 

^‡ Assa de Coninck set Hanani

 

Den siender, in tgheuanckenesse

 

So saen hy hem coemt vrijmoedich by

 

Doende door Godts beuel een lesse.

 

 

 

^* Iesabel heeft macht en heerschappije

 

Om Godts Propheten te vernielen

 

Met haer eten en drincken blije

 

Haer Priesters die vol boosheyt crielen

 

Vluchten moeten oft steruen de doot

 

Die haer knien niet en willen buyghen

 

Voor Baal, ^† Abdia met arbeyt groot

 

Verbercht en spijst Christus ghetuyghen.

 

 

 

^‡ Achab begheert met seer schoonen schijn

 

Naboths wijngaert tot zijnder baten

 

Om maken een coolhof, Naboth fijn

 

En wil zijn erfdeel niet verlaten

 

De Coninck Achab daerom heeft druck

 

Iesabel die doet hem beeruen

 

Den wijngaert, door eenen loosen truck

 

Dies moet Naboth onschuldich steruen.

 

 

 

^* Om dat Micheas anders voorsecht

 

Dan al Achabs valsche Propheten

 

En waerschout hem door Gods woort oprecht

 

Gheuanghen wort hy en ghesmeten

 

Om dat ^† Ieremias anders preeckt

 

Dan de Coninck en tvolck wil hooren

 

In eenen diepen put men hem steeckt

 

Door wreetheyt en nijdich verstooren.

 

 

 

^‡ Wanneer de Propheet Vrias

 

Voorseyt tquaet dat staet te gheschieden

 

Ioachim ghebiet op tselue pas

 

Hem te dooden, dies kiest hy tvlieden

 

Na Egypten, Ioachim ontstelt

 

Seyndt dienaers na hem sonder dralen

 

Met tsweert zijn preken hy hem verghelt

† 3.reg.13,2

‡ 2.Par.16,7. ende 10.

* 3.reg.4,13 ende 19,2.

† 3.reg.18,4 ende 13.

‡ 3.Re.21*

* 3.re.22,17. ende 24. ende 27.

† Iere.38,2. ende 6.

‡ ier.26,20*

[fol. 4v]

 

Tlichaem doet hy oock smaet behalen.

 

 

 

^* Amasia door sConincx ghebodt

 

Verbiet Amos zijn preecken crachtich

 

Maer Amos blijft onderdanich Godt

 

En vercondicht zijn woort waerachtich

 

Sacharias met Gods Gheest vereent

 

Om ^† dat hy straft tvolcks quaey manieren

 

Wort door tbeuel des Conincx ghesteent

 

Accoort zijn sy, in dat bestieren.

 

 

 

^‡ Sidrach, Misach, en Abdenago

 

Om dat sy niet willen aenbeden

 

Nabuchodonosors beelde, so

 

Moeten sy na den ouen treden

 

Diemen seuenweruen heeter maeckt

 

Dan men te voren plach te doene

 

Maer Godt de Heere voor henlien waeckt

 

Dies zijn sy vrymoedich en coene.

 

 

 

De Princen ende Lantuoochden me

 

Om dat sy niet connen vercloecken

 

Daniels gheest en ghestadiche

 

Oorsaeck ^* om dooden hem, sy soecken

 

Sy doen teeckenen den Coninck blent

 

Een mandament niet om verscherpen

 

Waer door sy Daniel excellent

 

Inden cuyle der Leeuwen werpen.

 

 

 

^† Om dat Tobias arbeyt en slaeft

 

Godts volck te troosten, spijsen, cleeden

 

En de verslaghen neerstich begraeft

 

Sennaherib niet om verwreeden

 

Ghebiet datmen daerom dooden sal

 

En berooft hem van alle zijn goeden

 

Sijn wijf, zijn soon, en hy vluchten al

 

Naeckt berchtmen hem om tlijf behoeden.

 

 

 

^‡ Om dat Achior oprecht verhaelt

 

Godts groote wonderlijcke daden

 

Holofernes hoochmoedich betaelt

 

Met wreetheyt hem zijn wijs beraden

 

Sijn groote heeren dencken ghemeen

 

Hem te dooden, om zijn vermonden

* Amo.7,12 ende 16.

† 2.pa.24,20

‡ Dani.3,*.

* Dani.6,12 ende 16.

† Tob.1,13. ende 16. ende 19

‡ Iudit.5,* ende 6,*.

[fol. 5r]

 

Handen, voeten (eer si van hem scheen)

 

Worden aen eenen boom ghebonden.

 

 

 

^† Thien duyst ponden siluers presenteert

 

Haman, om mandament verweruen

 

Sijn houerdye hem daer toe moueert

 

Israel wil hy heel verderuen

 

Met listen den Coninck hy vertoocht

 

Dat noodich is so te gheschieden

 

De Coninck ghelooft hem en ghedoocht

 

Dat hy (so hy wil) mach ghebieden.

 

 

 

Antiochus de wreede tyrant

 

^* Wil wtroeyen al Godts gheboden

 

En oprechten int beloefde lant

 

Sijn valsche versierde Afgoden

 

^† So wie dat Gods beuel houden wil

 

De doot seer straf moet hy besueren

 

Beroerte maeckt hy, en groot gheschil

 

Godts volck doet hy iammerlijck trueren.

 

 

 

^‡ Om dat Susanna gheen ouerspel

 

Met de Ouders en wil hantieren

 

Door gramschap ende nijdich ghequel

 

Raet om haer dooden sy versieren

 

Om dat ^* Ioannes Herodes wreet

 

Berispt van zijn schandich hoereren

 

Inden kercker, met seer cleyn bescheet

 

Moet tsweert door zijnen hals passeren.

 

 

 

^† Om dat die teghen Stephanum staen

 

Gods gheest niet en connen verwinnen

 

Die door hem spreect, maer worden gheuaen

 

In haer selfs reden, sy ontsinnen

 

En maken valsche ghetuyghen toe

 

Om daer door aen hem te doen wraecke

 

En ^‡ steenen hem met verstoorden bloe

 

Gheen ghehoor gheuende zijn spraecke.

 

 

 

^* Als Paulus hoort des Heeren vermaen

 

Ende verlaet zijn scherp veruolghen

 

Die hem beminden, die worden saen

 

Op hem verstoort ende verbolghen

 

^‡ Ghegheesselt, ghesteent, gheuaen, benijt

† 1.Hest.3,*

* 1.ma.1,43

† 1.ma.1,63. 2.mac.6,* ende 7,*.

‡ De historie van Susanna heel door.

* mat.14,3 mar.6,18. Luc.3,19.

† Act.6,10.

‡ Act.7,58.

* Acto.9,*.

‡ act.14,18 2.cor.11,25

[fol. 5v]

 

Bespot is hy van groot en cleene

 

^‡ Maer in zijn lijden hy hem verblijt

 

Door troost die coemt van Godt alleene.

 

 

 

^* Als Herodes siet dat tvolck behaecht

 

Sijn persequeren ende vanghen

 

Doodende Iacobum onuersaecht

 

Tveruolch gaet hy terstont verstranghen

 

Ende vangt ^† Petrum, den welcken hy

 

Doet met twee ketenen beswaren

 

En stelt daer sesthien dienaren by

 

Om den kercker wel te bewaren.

 

 

 

^‡ Coopen noch vercoopen niemant mach

 

Wil hy het teecken niet aenuaerden

 

Vande beeste die Ioannes sach

 

Opgheclommen hier vander aerden

 

In tvoorhooft oft in de rechter hant

 

Dats int ghelooue oft in wercken

 

Vrijdom en heeft hy aen gheenen cant

 

Die haren dienst niet wil verstercken.

 

 

 

^* De draecke die schiet strang wt haer vloet

 

Om de vrouwe me te versmoren

 

Die in de wildernisse vluchten moet

 

So saen als haer kint wort gheboren

 

Dwelck inden Hemel opghenomen es

 

Om met Christo te conuerseren

 

Strijdt maect tegens tzaet des wijfs expres

 

De Draeck oock sondere cesseren.

 

 

 

^† Elck is verwondert nu van dat beest

 

Dat vander zee is opgheclommen

 

Sy bidden haer aen minst ende meest

 

Ontsiende haer macht niet om sommen

 

En segghen: wie is dit beest ghelijck

 

En wie can teghen haer gheuechten?

 

Sy blasphemeert en lastert Godts Rijck

 

Macht hebbende om doon Gods knechten.

 

 

 

^‡ Balack Bileam neerstich ontbiet

 

Om Godts volck te vermaledijden

 

Wederstaen so en can hijt niet

 

Het omringt hem aen alle zijden

‡ Rom.5,2. 2.Cor.1,5 Gal.6,16.

* Act.12,1.

† Act.12,4.

‡ apo.13,17.

* Apo.12,8. ende 10. ende 19.

† Apo.13,*.

‡ Nu.22,5. ende 10. ende 16. 2.pet.2,16

[fol. 6r]

 

Na ^* tbeloefde lant met lijdtsaemheyt

 

Lijende ghewelt sy henen trecken

 

Ruste heeft haer Godt daer toe gheseyt

 

Tlams bloet ^† reynicht al hare vlecken.

 

 

 

^‡ De Draec, de beest, de valsche Propheet

 

Laten nu gaen wt hare monden

 

Drie duyuelsche gheesten, die tsecreet

 

Doorsoecken met subtijle vonden

 

Als vorsschen roepen sy sweert en brant

 

Daertsche Coninghen sy vergaren

 

Ten strijde, O Godt doet ons bystant

 

Wilt uwen Naem door ons verclaren.

 

 

 

^* Gelijc tgout beproeft wort int fornoeys

 

Worden beproeft Godts wtuercoren

 

Versteken, ^† veracht, is Christus voeys

 

Lueghens begeertmen nu te hooren

 

Wie van zijn ^‡ boos leuen af wil staen

 

Tot den roof moet hy hem begheuen

 

^* Veruolghinghe moeten si ontfaen

 

Al die Godtsalich willen leuen.

 

 

 

^† Om dvuytuercoren nu Godt vercort

 

De daghen, so hy heeft voorsproken

 

Tbloet ^‡ der Heylighen men nu wtstort

 

Seer corts werdet van ^* Godt ghewroken

 

^† Tghetal veruult onder den Altaer

 

Seer fel ^‡ so rasen nu de Heyden

 

Godts ^* volck door list en tormenten swaer

 

Waert moghelijck, souden si verleyden.

 

 

 

Oorlof aen elck die Godts woort bemint

 

En blijschap inde waerheyt rapen

 

Sy moeten ^† lijden, dit wel versint

 

Al die tbloedich Lam willen knapen

 

Twelck ghedoot is van tswerelts beghin

 

Somen in de Schrift mach aenschouwen

 

Grijpt moet, ^‡ wapent v met Christus sin

 

Ghy wert vroom in al v benouwen.

* psal.94,5 mat.11,12. Heb.4,2. ende 9.

† 1.ioan.l,7 heb.9,14.

‡ apo.16,13

* Deu.8,2 psa.66,10 Pro.17,3. Eccli.2,5. Sapi.3,5. 4.es.16,74 1.Pet.1,7

† 4.es.14,17

‡ esa.59,15

* 2.Ti.3,12

† sap.4,5. mat.24,22. mar.13,20

‡ psa.79,3

* Luc.18,7

† apoc.6,9 ende 19,2.

‡ Psa.2,1.

* mt.24,24

† apo.7,14 ende 14,4.

‡ 1.Pet.4,1