Vaderlandsch museum voor Nederduitsche letterkunde, oudheid en geschiedenis. Deel 3

(1859-1860)–C.P. Serrure, [tijdschrift] Vaderlandsch Museum– rechtenstatus



[pagina 437]
Korte rijmkronijk van Brabant. Vijftiende eeuw. Reeds heeft mijn vriend, de heer Blommaert, in zyne Oud-Vlaemsche GedichtenGa naar voetnoot(1) eene korte rijmkronijk van Brabant ingelascht. Ik neem er hier eene andere op, die met de dood van Philips van Sint-Pol, in 1430 voorgevallen, eindigt, en dus waerschijnlyk als van omtrent dien tijd dagteekenende, mag beschouwd worden. Ik druk ze echter naer een handschrift, dat nog wel ruim honderd en vijftig jaer jonger zal zijn. Het behoorde tot eenen bundel, die vroeger deel maekte van de bibliotheek van den heer P. VerdussenGa naar voetnoot(2), welke te Antwerpen in 1858 verkocht werd. Het handschrift bevatte bovendien eene proza-omwerking van den Grimbergschen Oorlog, en andere stukken van historischen aerd. Vande Hertogen ende Heeren van Brabant. 1. Dit was van Landen Kaerleman, die deerste heerschappije ghewan van Brabant, ende oock die eere; ende wasser aff prince ende heere,
[pagina 438]
5.[regelnummer] ende oock mede van Haspengouwe. Puppijn ende Sinte-Amelberch, die vrouwe, waeren beijde die kinderen sijne; doen hij sterff bleef Brabant Puppijne. 2. Die eerste hertoge was van Landen Puppijn; 10.[regelnummer] raet van Vranckerijcke moeste hij zijn. Sinte-Begge ende Sinte-Geertruijt waeren beijde sijne kinderen, hoordick verclaeren. Puppijn schiet van desen levene alsmen screeff VI^c XL ende sevene; 15.[regelnummer] te Nijvele leet hij, dat es claer, ende hij regneerde xxx jaer. 3. Begge die wert hertoginne van Brabant, als ick versinne; hertoge wert haer man Angijs, 20.[regelnummer] raet van Vranckerijck, dat ben ick wijs, Sinte-Aernouts sone, als ick las, wiens overoudevader was die groote Lottaris sekerlijcke, die ix^e coninck van Vranckerijcke. 4. 25.[regelnummer] Vuijt Troijen geboren, wij lesen dus, daer dierste coninck aff hiet Priamus. Dese Angijs, dese heere groot, bleeff in eenen strijde doot, alsmen screeff Ons Heeren jaer, 30.[regelnummer] VI^c LXXXV, dat es waer. xxxviii jaer met groote eeren regneerde hij in Brabant als een heere.
[pagina 439]
5. Puppijn van Haerstalle, sone Angijs, wert hertoge van Brabant, des sijt wijs; 35.[regelnummer] raet ende sweertdragere soo was hij in Vranckerijcke dese heere vrij; hij maecte kersten die Vriesen. Den doot moeste hij kiesen alsmen screeff VII^c. XIIII, ick lese; 40.[regelnummer] xxix jaer regneerde deze. 6. Kaerle Marteel, Puppijns sone, wert hertoge, dat hem was schoone; bescherme van Vranckerijck datmen hem coes, die noijt seghe en verloes. 45.[regelnummer] Int jaer Ons Heeren es hij doot bleven alsmen VII^c ende XL vant bescreven; te Sinte-Denijs dat hij leghet, xxvi jaer regneerde hij, alsmen seget. 7. Hertoge wert de cleijne Puppijn 50.[regelnummer] naer Kaerel Marteel, den vader zijn, als coninck in Vranckerijck, dat es waer. Doen hij hertoge hadde geweest x jaer, int jaer Ons Heeren hij doot bleeff alsmen VII^c. LXIX screeff, 55.[regelnummer] ende leet begraven te Sinte-Denijs; xxix jaer regneerde hij, des sijt wijs. 8. Kaerel die Groote wert hertoge, coninck ende keijser hooghe; Swaviën reij hem, ende Almaigniën 60.[regelnummer] dwanck hij, ende wan II werff Spaegniën.
[pagina 440]
Hij sterff in dat jaer Ons Heeren VIII^c. XV met grooter eeren. tAken hij begraven was; hij regneerde xlvii jaer, als ick las. 9. 65.[regelnummer] Lodewijck die Goedertierne wert coninck, keijser ende hertoghe, dats waere dinck; de kercken was hij onderdaen, sijn kinderen wouden hemGa naar voetnoot(1) vaen. Int jaer ons Heeren sterff hij 70.[regelnummer] VIII^c ende XLII daer bij. Te Ments men tsijnen graveGa naar voetnoot(2) werde; xxvi jaer hij regneerde. 10. Caerel die Calue coninck wert ende hertoghe; hij was wel hert 75.[regelnummer] sinen brueders, dat es waer. Vore sijn doot was hij kersten ii jaer; int jaer Ons Heeren sterff hij te Nantes VIII^c LXXII, gelooft mij des; xxx jaer regneerde hij sij u bekant; 80.[regelnummer] hij maeckte den iersten grave in Hollant. 11. Hertoge wert die simpele Lodewijck als coninck in Vranckerijck, dat in zijnen tijde daelde zeere, nae de croniken leere. 85.[regelnummer] Int jaer Ons Heeren, dat hij sterff, VIII^c LXXIIII hij de doot verwerff; hij regneerde maer twee jaer; zijn vrouwe ginck met kinde swaer.
[pagina 441]
12. Kaerel die Simpele wert coninck hier naer 90.[regelnummer] ende hertoghe doen hij out was xii jaer; Robrecht, grave van Parijs, sloech hij doot, dat ben ick wijs; daeromme wert hij valschelijck gevaen; te Pironne heeft hij de doot ontfaen 95.[regelnummer] alsmen screeff IX^c ende XV^ne; xxix jare regeerde hij, wij siene. 13. Lodewijck die Simpele bij soo lach in die wieghe; sijn moeder haer ontsach ende voerden over in Ingelant. 100.[regelnummer] Te sijnen xiii jaeren wert hij in Brabant hertoge, ende coninck van Vranckerijke. Int jaer ons Heeren quam hij te lijcke IX^c LII, te Riemen dat hij leijt. xxvii jaer regneerde hij, te waerheijt. 14. 105.[regelnummer] Coninck ende hertoghe wert Lottarijs doen hij hadde xiii jaer, des sijt wijs, van Vranckerijck geweest behoeder, gaff hij Kaerelen, sijnen broeder, Brabant, ende schiet van desen lijve 110.[regelnummer] alsmen screeff IX^c LXXXI ende vive, ende hij geregneert hadde, dats waer, omtrent xxxi jaer. 15. Lodewijck de Jonge wert coninck ende hertoghe. Bij hem verghinck 115.[regelnummer] vander croonen haerlieder gheslachte, dat geregneert hadde met machte
[pagina 442]
cc. xxxii jaer, gewaerlijck. Maer een jaer en leeffde Lodewijck; want hij gheen kint en gewan, 120.[regelnummer] Kaerel, sijn oom, track hem die croone an. 16. Kaerel hertoghe van Lothrijcke ende gerechtich coninck in Vranckerijcke, doen hij vernam sijns neven doot, tooch hij derwaerts met volcke groot. 125.[regelnummer] Hughe Capet heefften wederstaen, ende snachts op sijn bedde gevaen, alsmen screeff IX^c LXXX ende achte; xxix jaer hiel hij Brabant met machte. 17. Kaerel eenen sone nae hem liet, 130.[regelnummer] die hertoghe wert, ende Otto hiet, van Lothrijcke ende Brabant; xiii jaer regneerde hij in dlant; hij slerff alsmen screeff, min no mee, Ons Heeren jaer M. ende twee; 135.[regelnummer] gheen kint en hadde hij, verstaet den sijn, anders dan Geerberghe die suster sijn. 18. Geerberghe, die Caerels dochter, was Gravinne van Loven, als ick las, ende van Bruessel, dats waerhede. 140.[regelnummer] Doen Otte sijn inde dede haer broeder, gaff den keijser Lothrijcke Godevaert van Ardennen, sekerlijcke; dus verloos Geerberge onschoone vaderlant, ende daertoe die croone.
[pagina 443]
19. 145.[regelnummer] Haer man was Lambrecht metten baerde, die dlant meijnde winnen metten swaerde op Godevaert ter selver tijt, soe dat sij vochten eenen strijt, dat Lambrecht verslegen bleeff, 150.[regelnummer] alsmen djaer Ons Heeren screeff M. XV, dats selve waer; grave was hij xxvi jaer. 20. Lambrechts sone, Henrick dOude, als sijn vader was bracht te moude, 155.[regelnummer] soo wert hij te Loven grave ende van Bruessele, ende schiet ave den lijve, alsmen gescreven vant M. ende XLVIII, sijn u becant, alse hij dede sijn endt; 160.[regelnummer] xxxiii jaer duerde sijn regiment. 21. Sijn sone was Lambrecht Stammelaert, Grave van Loven dat hij waert; hij stichte die canoninxdie, te waerhede, te Sinte-Pieters, te Loven, ende te Sinte-Goedelen beede, 165.[regelnummer] ende Sinte-Goricx stichte hij mede. In eenen strijt hij sijn eijnde dede, alsmen screeff M. LXIII, dats waer; hij was grave xv jaer. 22. Henrick van Lovene, sone Lambrechts, 170.[regelnummer] wert grave ende heere slechts van Loven ende Brueselen saen; hij hadde eenen edelen man gevaen,
[pagina 444]
daer Henrik aff was vermoort, doemen screeff Ons Heeren geboert 175.[regelnummer] M. CLXIIII, onthout wel dat; xi jaer hij als grave sat. 23. Henrick, sijn sone, die wert heere als grave van Loven, seijt die leere; in sijn hertte soo hadde hij toren, 180.[regelnummer] dat hij sijnen vader hadde verloren; ende dlant ende die croone was hem genomen sijn voerders, daer hij aff was comen; hij sterff alsmen screeff XI hondert; xxvi jaer was hij grave, wien dat wondert. 24. 185.[regelnummer] Godevaert metten baerde ontfinck tgraefschap. Doen hij was jongelinck verdiende hij aen keijser Henrike, dat hijne hertoghe van Lothrike maeckte. Int jaer Ons Heeren, dat hij sterff 190.[regelnummer] XI^c XL, om sijnne sielen bederff, soo groeffmen hem in Affelghem; xl jaer was Brabant geregeert van hem. 25. Godevaert, sijn sone, wert hertoge van Lotrijcke; groote oorloghe 195.[regelnummer] hiel hij jegen die Grimbersche heeren, dat hij niet en conste gekeeren, hij en moeste eerst die doot ontfaen alsmen XI^c XLIIII sach gescreven staen. Vier jaer was hij heere, als ic mercke; 200.[regelnummer] te Loven leet hij in Sinte-Pieters kercke,
[pagina 445]
26. Hertoge wert die derde Godevaert, die metten wiegen gehangen waert, daermen die van Grimbergen tonder street, int xl^ste jaer, hij over zee reet, 205.[regelnummer] ende sterff in dat jaer Ons Heeren XI^c LXXXVI jaer, Gode te eeren. Te Loven leet hi, alsmen ons leest, als hij xlii jaer hadde heere geweest. 27. Henrick wert hertoge hier naer 210.[regelnummer] als sijn vader doot was, dats waer; hij was capiteyn over zee gecoren; menich oorloge quam hem te voren. Voir Colen sciet hij van lijve, alsmen screef XII^c XXX ende vive. 215.[regelnummer] Te Sente-Pieters, te Loven, wert hij bracht; xlix jaer hiel hij Brabant in sijnne macht. 28. Henrick die Grootmoedige, naden vadere wert hertoge van Lothrijck algadere. Die ketters van Stedinghen hij verwan, 220.[regelnummer] Colenne belach hij als een man. Int jaer ons Heeren sterff hij XII^c ende XLVII daer bij; hij leget begraven te Villeer; vi jaer was hij hertoge, niet meer. 29. 225.[regelnummer] Henrick die Saechtmoedighe van Brabant, hertoge van Lothrijcke, sij u becant, die edelste was hij van geslachte, scamel van seden ende sachte
[pagina 446]
Jonck sterff hij in Ons Heeren jaer 230.[regelnummer] XII^c en de LX, dat es waer; hij leget te Loven, ten Predicaeren, ende regneerde xiiii de jaeren. 30. Henricks sone, wert hertoghe Jan, die den strijt te Woeringhen wan; 235.[regelnummer] sinen tijtel screeff hij hoochelijcke: Brabant, Lijmborch ende Lotterijcke. tEender tafelronde sterff hij ten Baeren, alsmen screeff XII^c XCIIII de jaeren; hij leget in Bruessel, te Minnebroedere; 240.[regelnummer] xxxiiii jaer was hij Brabants behoedere. 31. Jan, sijn sone, was Brabants hertoghe, van Limborch, Lotterijcke prince hoghe. In sijnen tijt geschiedde groot wondere: die gemeijnte was bij hem op ende ondere. 245.[regelnummer] Hij sterff in Gods carnatioen XIII^c ende XII jaer, screeffmen doen. Te Sinte-Goedelen soo leet hij; xviii jare was hij hertoge vrij. 32. Die derde Jan nam sijn besorch 250.[regelnummer] Brabant, Lotrijck, Lijmborch. Het ontseijden hem xvii lantsheeren, die hij wederstont met grooter eeren. Hi sterff op Sinte-Claes avont alsmen screeff XIII^c LV, sij u cont. 255.[regelnummer] Te Villeer was hij begraven hoghe; xliii jaer was hij hertoghe.
[pagina 447]
33. Hertoginne bleeff vrouwe Joanne, die hertoge Wenceline hadde te manne, van Bemen des conincx sone, 260.[regelnummer] (sijn broeder droech de keijsercroone), doen moestte Brabant regeren. Godt gesparen tot sijnner eeren ende tot hare salichede, alsoo moet hij ons allen mede. 34. 265.[regelnummer] Hertoghe soo was Wencelijn van Lutcenborch, Limborch, verstaet den sijn, van Brabant ende van Limborch mede. Opden avent, dat hij sijn inde dede, dat ontfangen was die maget Marie, 270.[regelnummer] alsmen screeff XLII^c LXXX jaer ende drie; tOruvaGa naar voetnoot(1) leijt hij, int clooster; xxvii jaer was hij Brabants trooster. 35. Hertoginne bleeff vrouwe Joanne, die hertoge Wencelijn hadde te manne. 275.[regelnummer] Sij was vrouwe LI jaer, in Decembre, dat es waer, alsmen screeff Gods geboernesse XIIII^c ende daer toe sesse; tOnser-Vrouwenbroeders dat sij leijt, 280.[regelnummer] te Bruessel, voer waer geseijt.
[pagina 448]
36. Anthonis van Bourgondiën, tshertogen sone, geboren vuijte fransche croone, wert doen hertoge van Brabant; ontrent ix jaer regneerde hij in dlant. 285.[regelnummer] In eenen strijt hij doot bleeff, alsmen XIIII^c ende XV screeff, opden xxv^sten dach in Octobris; ter Vueren leet hij begraven, sijt wijs. 37. Jan, hertoghe Anthonis sone, 290.[regelnummer] geboren vuijte fransche croone, wert hertoge daernaer, dats waerhede, van Brabant ende van Limborch mede, van Henegouwe, Hollant ende Zeelant. xii jaer regneerde hij, sij u bekant, 295.[regelnummer] doen men screef XIIII^c XXVII inde hijt leven; ter Vueren leet hij, sonder sneven. 38. Nae Jan, Anthonis sone, hertoghe wert Philips, sijn broeder, prince hooghe, van Brabant, Limborch ende Lothrijcke 300.[regelnummer] oick grave van Simpol sekerlijcke. Omtrent iiii jaer regneerde hij, dats waer, hij sterff doe men screeff de geboorten jaer Ons Heeren XIIII^c XXXIGa naar voetnoot(1); ende leghet ter Vueren begraven, alsmen seghet.	voetnoot(1) D. I, bl. 84-90. voetnoot(2) Op den Catalogus bl. 268, onder N^r 4456 voorkomende. voetnoot(1) Hem; het Hs. heeft ten. voetnoot(2) men tsijnen grave werde, aldus in het Hs. voetnoot(1) tOruva of tOrvua. Hertog Wencelijn werd in de abdy van Orval, by Luxemburg, begraven. voetnoot(1) Philips van Sint-Pol, stierf niet in 1431, maer wel den 15^den Oktober 1430.

Vorige Volgende

Korte rijmkronijk van Brabant. Vijftiende eeuw.