Vaderlandsch museum voor Nederduitsche letterkunde, oudheid en geschiedenis. Deel 2

Ympyn Christoffels.

Over dezen man, die in de eerste helft der vijftiende eeuw, de wiskunst beoefende en daerover in onze moedertael schreef, heb ik nergends iets gevonden. Alleen is my de titel voorgekomen van een door hem uitgegeven werk: Nieuwe Instructie der Loffelyke Konsten des Reekenboeks, en de reekening te houden na die Italiaansche manieren, door Ympyn Christoffels. Antwerpen, 1543, in-fol. Ik schrijf dezen, waervan de spelling stellig hier en daer vernieuwd is, uit een werk over wiskunde af, door

[p. 468]

zekeren Blassière, te 's Gravenhage, in 1770, uitgegeven⁽¹⁾.

Deze schryver, die in de voorrede van zijn boek, het een en ander mededeelt, dat voor de geschiedenis der wiskunst niet zonder belang is, geeft de titels op van eenige werken, die hy als de vroegste aenziet, welke sedert de uitvinding der drukpers verschenen. Onder deze kent hy de vierde plaets toe aen de Instructie van Ympyn Christoffels, en hy doet te recht opmerken, dat alzoo deze hier nieuwe heet, men mag vermoeden dat er nog vroeger boeken in Nederland over wiskunde gedrukt werden⁽²⁾, waerschijnlyk ook wel, meenen wy, in onze moedertael.

Dit bericht diene slechts om de aendacht te trekken, en, op Ympyn Christoffels, en op de oudste wetenschappelyke werken in het nederlandsch geschreven.

(1) Institution du Calcul numérique et litteral, qui contient les principes de l'Arithmétique et de l'Algèbre, par J.J. Blassière, Maître ès Arts, Docteur en Philosophie, et Membre de la Société des Sciences de Haarlem. La Haye, Fréd. Straatman. 2 vol. in-8^o.

(2) Zie hier wat Blassière, in eene der aenteekeningen op de voorreden van zijn boek zegt: Le premier ouvrage d'Arithmétique, est de Jean Sacrobosco de 1232, qui n'a jamais été imprimé; et le second ouvrage sur l'Arithméthique, qui soit connu, sont les quinze Livres des Elémens d'Euclide en Latin, imprimés à Venise dans l'année 1482. Le second de Luc Paciolo, imprimé à Venise en 1494. Le troisième est intitulé: De Numerorum variis notis. Lovanii apud Rutgerum Rescium 1539, in-8^o., et le quatrième, qui est in-folio, se nomme Nieuwe Instructie der Loffelyke Konsten des Reekenboeks, en de reekening te houden na die Italiaansche manieren, door Ympyn Christoffels. Antwerpen, 1543. Mais il est très-probable qu'il y avait déjà des Livres imprimés en Hollande, concernant l'Arithmétique avant 1543, comme le mot nouveau du titre de ce dernier Ouvrage semble l'indiquer.