Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1863

Geschiedenis en taktiek der kavallerie, door L.E. Nolan, kapitein bij het 15de regiment Engelsche huzaren. Uit het Engelsch met aanteekeningen, door F. de Bas, 2de luitenant (bij het) 3de reg. dragonders. Met platen en houtgravuren. Te 's Gravenhage bij M.J. Visser, 1863. Prijs. ƒ 2.90.

Het noodzakelijke is niet steeds aan het nuttige verbonden; zoo is het met de hier aangekondigde vertalin, ons door de geachte redactie der Vaderl. Letteroef. ter beoordeeling toegezonden. Nuttig moge dit werk zijn,...doch noodzakelijk was de verschijning van hetzelfde geenzins.

Het werk is verdeeld in veertien hoofdstukken benevens een aanhangsel.

De twee eerste dezer hoofdstukken bevatten een ‘geschiedkundige schets’ alsmede ‘de kavallerie der Oostenrijkers, Russen en Pruissen, van 1793-1815.’ - Dit alles is te vinden in de verschillende werken, betreffende de krijgsgeschiedenis, voorhanden in de leerzalen van elk regiment. Vreemd is het dat, althans door den vertaler uit het Engelsch, niet breedvoeriger ‘de fransche kavallerie’ is behandeld, daarbij het werk van Montluc en anderen aanhalende. De ‘geschiedkundige schets’ had alsdan kunnen bevatten de reeds onder de regering van Lodewijk XIV (en niet, zoo als eenigen vermoeden onder Hendrik IV) bestaan hebbende Carabiniers, die door Lodewijk XIII in 1635 waren gesuprimeerd. Hare zinspreuk was: ‘Nec pluribus impar,’ terwijl den 17 September 1782 in hunnen standaard werd geschreven: ‘Toujours an Chemin de l'honneur.’ Op bl. 39 en v. van deze vertaling des heeren de Bas, lezen wij: ‘In het begin van den grooten revolutie oorlog (1792) was de Fransche kavallerie even zwak als slecht. Een franschman is oorspronkelijk geen ruiter en is zulks nooit geweest. Over het algemeen zitten de Franschen slecht te paard en kunnen dus onmogelijk goede kavalleristen zijn. Wij schrijven dit gebrek niet daaraan toe, dat in bijna alle deelen van Frankrijk de landbouw met ossen in plaats van met paarden gedreven

[p. 388]

wordt, maar hechten meer waarde aan eene reden, welke de generaal Foy daarvoor opgeeft: “de franschman,” zegt deze is te ongeduldig van aard en heeft te veel, zoo als de generaal dit noemt: vivacité inquiète, om zich met zijn paard zeer gemeenzaam te maken of behoorlijk te leeren rijden. Bovendien koestert hij eene aangeboren ingenomenheid voor lange beugels en het zitten in evenwigt, en op die wijze kan men nooit, zonder kans te loopen van den hals te breken, over geacçidenteerde terreinen heên (?) rijden.’ Als tegenhanger voor dit gezegde van den generaal Foy, halen wij eene geschiedkundige daadzaak aan, dat van 1763-1771 uit elk der regimenten kavallerie, sujetten gezonden werden bij het regiment Carabiniers ‘ten einde dáár onderrigt te ontvangen in de rijkunst,’ terwijl de duitsche keizer Joseph II, bij gelegenheid van een bezoek dat hij aan Frankrijk bragt in 1777, te Saumur, garnizoensplaats der Carabiniers ‘verwonderd was over dat schoone wapen, na ze te voet en te paard in verschillende tenue's te hebben geïnspecteerd.’ Bekend zijn hunne schitterende wapenfeiten: 1^o in Spanje in 1694 onder den maarschalk Noailles, toen ze de Ter overzwommen en zich in de loopgraven der Spanjaarden stortten en aldaar alles over den kling lieten springen; 2^o hoe een detachement van 270 Carabiniers, dienende den generaal de Mezières tot geleide, van Rijssel naar Arras (1708) 800 huzaren van den prins Engenius geheel versloeg; voorts nog in 1740 te Praag; in 1742 te Sahai, te Fontenoy, en door alle tijden heen, ook van 1760-1762 heeft dit korps de meest afdoende bewijzen geleverd van geschiktheid te paard gepaard aan eene voorbeeldelooze krijgstucht.

Dat de fransche kavallerie vóór 1792 niet zoo bruikbaar was en ongelukkig zamengesteld, wordt erkend door een beroemd fransch schrijver, als hij zegt in 1840: ‘Si la Russie ou la Prusse, qui savent bien notre égoïsme et notre démoralisation, nous jetaient encore leurs Cosaques et leurs grenadiers “(te paard),” ce ne serait plus, comme en 1792, le comptoir et la bourgeoisie qui marcheraient en bataillons, car,’ enz...maar, niettemin zal het gewaagd blijven, door te verklaren, dat ze even slecht was als zwak! wat die zwakte betreft..In 1795 telde Frankrijk aan kavallerie, alleen te velde, of die steeds strijdvaardig was, 27 regimenten, gewoonlijk ter

[p. 389]

sterkte van 450 man elk waarbij één reg. kur.; 20 regim. dragonders, 10 escadrons carabiniers, 22 à 25 reg. jagers te paard en 12 reg. huzaren. Het regiment kurassiers had zulke gewigtige diensten bewezen, dat het getal regimenten derzelve tot op 12 werd opgevoerd; behalve dien werd later aan elke divisie kurassiers een regiment ligte lanciers toegevoegd. - De velden van Rocroi - 19 Mei 1643 - waren getuigen der schitterende wapenfeiten door de fransche dragonders onder den hertog van Enghien: door Condé aangevoerd, vielen zij tot drie malen op eene digte massa Spaansche infanterie, welke zich nu en dan slechts zoo veel opende dat een getal van niet minder dan achtien stukken geschut een moorddadig vuur kon braken....de infanterie werd neêrgesabeld. Vele voorbeelden zouden kunnen worden aangehaald, ten bewijze strekkende dat de fransche kavallerie toch niet zóó slecht, zoo zwak was.

Op bl. 46 vinden wij het feit vermeld, dat in den veldtogt van 1795 aan den Rijn, de franschen, te Handschusheim, met een verlies van twee duizend man en tien stukken geschut, werden terug geslagen en dit aan de dapperheid van het Oostenrijksche dragonder-regiment kaiser en aan de huzaren van Hohenzollern en Szekler wordt toegeschreven, maar om welke reden niet het hierboven voorgevallene bij Rocroi aangehaald? Waarom niet vermeld het gevecht bij Sintzheim (1674) en zoo vele andere..?

X².