Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1863

Repliek

van den schrijver der recensie van het werkje, getiteld: ‘Enschedé's ontstaan,’ enz., op de antikritiek van den heer H.G. Hartman Jz., voorkomende in de Vaderlandsche Letteroefeningen van Julij 1863.

De redactie der ‘Vaderlandsche Letteroefeningen’ heeft een hoogst zeldzaam bewijs van onpartijdigheid gegeven, door het plaatsen van de antikritiek van den heer Hartman.

[p. 367]

Immers Ref. heeft alleen door het lezen der Letteroef. kennis gekregen van de ongenade, waarin hij bij den heer Hartman is gevallen.

De heer Hartman heeft wezenlijk eene excentrische manier aan antikritiseren. Men kan duidelijk zien, dat hij in die soort van prozaïschen eigenlof welig tiert, en een erime de lèse-majesté (!?) tegen zijn' persoon niet ongewroken laat.

Zijn geschrijf, voorkomende in de ‘Vaderl. Lett.’ van Julij 1863, no. 7, blz. 229-232, beslaat 140 regels druks.

Van die 140 regels, zijn er 64, welker inhoud louter bestaat uit kinderachtige uitvallen tegen een' vooronderstelden persoon, die, indien hij verstandig is, om den ziedenden toorn en de blinde drift van den gekwetsten ‘geschiedschrijver’ heel eenvoudig zal lagchen.

De overschietende 76 regels zullen iederen onbevooroordeelden lezer bij naauwkeurige beschouwing blijken te zijn: eene mislukte verdedigiging der door Ref. aangewezene gebreken.

Inmiddels fulmineert de heer Hartman tegen den Recensent op eene wijze, geheel ongewoon in de republiek der letteren, waarin hij te kwader ure met een' ongeviseerden pas is ingesmokkeld. Door de afgodische liefde tot zijn papieren kindje verblind, gaat hij zoo verre, dat hij zich niet ontziet, kroeg- en kwâjongenspraatjes tot zijne hulp te roepen, om dien vermetelen Recensent toch eens goed te kastijden.

Jammer, dat al die welsprekendheid des Nederlandschen....Thiers.....in het water valt, en geen doel treft.

Ofschoon Referents naam ook met eene H. begint, is hij niet degene, welken de heer Hartman voor den steller der kritiek schijnt aan te zien. Hij behoeft zich daarom de gedebiteerde douceurs en vischvrouwentaal niet aan te trekken.

Doch genoeg hiervan. - Het publiek heeft niet te doen met den persoon van Referent, noch met dien van den heer Hartman, maar wel met het boekje van den laatste.

Welnu, dit boekje is en blijft........een prul.

Bij de beschouwing, geplaatst in no. 5 van dit Tijdschrift, Mei 1863, blz. 157-161, heeft Referent aangetoond, dat het werkje van den heer H. eene onopgesmukte cacographie is.

Wat de heer Hartman hiertegen heeft ingebragt, bewijst, dat hij meestal Referents bedoeling niet heeft gevat, niet

[p. 368]

heeft kunnen of willen begrijpen, en hij dus, ondanks de bepaalde aanwijzing, zijne eigene fouten nog niet heeft opgemerkt.

Referent zal niet op al zijne vroegere aanmerkingen terugkomen; de heer Hartman immers heeft omtrent geen enkel punt gegronde wederlegging aangevoerd; - mogt de eene of andere onzer lezers nog belang in de zaak stellen, 't geen waarschijnlijk het geval niet is, dan verzoeken wij hem het werkje van den heer Hartman, onze kritiek en de antikritiek des schrijvers met elkander te vergelijken: ieder onbevooroordeelde zal dan Ref. gelijk geven.

Ref. heeft thans nog 47 (zegge zevenenveertig!) grove fouten met eene potloodstreep ter loops in het hem toegezonden exemplaar aangestipt. Het publiek heeft evenwel verder hoegenaamd geen belang bij de teregtzetting van den heer Hartman, en daarom zal Ref. zich bepalen bij de verzekering, dat hij welligt niet ongenegen zou zijn den heer H. mededeeling van al die fouten te doen, indien deze hiertoe onder het couvert van den uitgever der ‘Vaderlandsche Letteroefeningen,’ bij besloten brief en in, op beleefden, althans behoorlijken toon gestelde bewoordingen, aan Ref. zijn verlangen te kennen geeft, - tevens onder de uitdrukkelijke voorwaarde, dat de heer Hartman den titel van de eene of andere Nederlandsche spraakkunst opgeve, waarnaar Ref. hem telkens, met betrekking tot de grammaticale regels, waartegen de heer Hartman gezondigd heeft, zoude kunnen verwijzen.

Verder acht Referent het onnoodig den lezers van de Letteroefeningen nog over deze zaak te onderhouden, en hij zal op geen eventuëel nader geschrijf van den heer Hartman eenige attentie slaan.

Eene enkele opmerking nog ten slotte.

Referent heeft vroeger gezegd, dat de heer H. in het fouten-maken de gouden medaille met het volste regt verdiende. Hij doet echter amende honorable; want hij heeft het woord dubbele vergeten. De uitstekende cacographie van den heer Hartman verdient ontegenzeggelijk deze zeldzame onderscheiding, al ware het dan ook slechts honoris causa.

Al weêr die bedillende

H.