Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1863

De man van geboorte en de vrouw uit het volk. Een beeld uit de werkelijkheid. Naar het Zweedsch van Marie Sophie Schwartz, door J.J.A. Goeverneur. 2 deelen. In post 8vo., 260 en 239 blz. Te Groningen, bij de Erven van Bolhuis Hoitsema, 1862.

Onder den algemeenen titel van ‘Van over den Rijn,’ is door de Groningsche firma, Erven C.M. van Bolhuis Hoitsema, eene nieuwe uitgave begonnen van onderscheidene romans, uit den vreemde overgebragt door den werkzamen Goeverneur. Reeds vroeger verschenen Houw en trouw; de Stiefkinderen, en een Duitscher of orkest en kantoor. Voor ons ligt een vierde werk, en onbekend met zijne drie voorgangers, die, voor zoover ons bekend is, niet ter beoor-

[p. 309]

deeling aan de redactie van de Vaderlandsche Letteroefeningen werden toegezonden, moeten wij ons alleen tot dit vierde bepalen.

Doch indien wij de drie eerste naar dit vierde mogen afmeten, dan mogen wij de uitgeefster geluk wenschen met hare proef. Immers indien in allen zulk eene zedelijke strekking is weggelegd, - indien allen in denzelfden onderhoudenden stijl zijn geschreven, - indien bij allen de karakters zoo goed zijn volgehouden, als dit met ‘de man van geboorte enz.’ het geval is, dan voorzeker verdient ‘Van over den Rijn’ een ruim debiet.

Wil men de strekking leeren kennen van het werk, dat voor ons ligt, de inleiding leert ons deze naar waarheid kennen. Er zijn menschen, die door harde ontbering, ingespannen arbeid, en nooit rustende werkzaamheid, zich met geluk uit armoede en een lagen stand in de maatschappij tot rijkdom en onafhankelijkheid opbeuren. Anderen daarentegen, die tot rang en rijkdom geboren zijn, verliezen door verkwisting, uitspatting en ligtzinnigheid, wat zij aanvankelijk bezeten hebben en vervallen op die wijze van hunne vroegere zelfstandigheid tot de drukkende slavernij van armoede en gebrek. Met personen, uit deze beide uitersten voortgekomen, houdt het verhaal, waarvan de titel hierboven staat, zich bezig. Welke van deze beide klassen de meeste achting verdient, is voor ieder denkend wezen gemakkelijk uit te vinden, niettegenstaande onze hoogverlichte tijd zich boven de vooroordeelen der geboorte nog zoo weinig heeft weten te verheffen, dat, zoo de verkwister of wellusteling een oud-adelijken naam met eene daarboven prijkende gravenkroon bezit, men zich diep voor hem buigt, en de rijke koopman niet aarzelt, hem zijne eenige dochter en zijn gansche vermogen te schenken, enkel en alleen om met zulk eene voorname familie verwant te worden. Dezelfde vader echter, die uit eene verachtelijke ijdelheid zijne dochter opoffert, zou het aanzoek van den vlijtigen en degelijken man die zich zelf uit het niet tot edele zelfstandigheid heeft opgewerkt, met versmading afwijzen.

Het verhaal is goed uitgewerkt, zoo als wij boven reeds zeiden en de vertaling is beter, dan die van sommige andere werken, waar ook den naam van Goeverneur op den titel

[p. 310]

vermeld stond, maar die kennelijk niet van Goeverneur afkomstig waren.

Wij hopen dat de uitgeefster ons spoedig in de gelegenheid stelle, ook de verdere werken van ‘Van over den Rijn’ aan te kondigen.

L.

H.