Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1863

De Electro-magnetische Telegrafie, in de voornaamste tijdperken van hare ontwikkeling en haar tegenwoordig standpunt; benevens de electro-magnetische seinklokken en uurwerken; door J.H. van Koten, (met 8 platen). Te Amsterdam bij C.L. Brinkman, 1862. In 8vo, 296 blz. in gestemp. linn. band.

Wat zich van den begaafden schrijver liet verwachten, heeft hij werkelijk geleverd: een degelijk, deugdelijk en helder verstaanbaar boek over het onderwerp, en dat tevens niet alleen voor de onmiddellijk belanghebbenden van dienst is, maar bruikbaar voor elk man van eenige ontwikkeling, die zich kennis van de behandelde zaken, wenscht te verschaffen. Het zou wel niet moeijelijk vallen, de gronden voor deze algemeene gunstige uitspraak in bijzonderheden op te geven en in 't licht te stellen; maar dat is natuurlijk weinig gepast in een tijdschrift van meer algemeenen aard, als dit, en behoort elders te huis. Om te doen zien, dat het onderwerp in zijnen geheelen omvang is opgenomen, en geleidelijk behandeld, is 't genoeg, den inhoud, in hoofdpunten, slechts op te geven. Het geheel is gesplitst in vier afdeelingen, en deze te zamen in vijftien hoofdstukken. De eerste afd., meer historisch overzigt, bespreekt vooraf de optische telegrafie, bij de oude en bij de nieuwe volkeren, dan de verschijnselen en wetten der wrijvings-electriciteit, om daarna over te gaan tot de electrische telegrafie in de 18de en begin 19e eeuw. De 2e afdeel. behandelt de verschijnselen en wetten der galvanische electriciteit; de galvanische en scheikundige telegrafen, en het electro-magnetismus. De derde handelt over de in inductie-stroomen, en de magneet-electriciteit, de draadgeleiding, en de electro-magnetische telegrafen. De vierde afd. spreekt over den invloed der atmosferische electriciteit en de afleiders, de nieuwere

[p. 228]

ontdekkingen en verbeteringen, en de electro-magnetische seinklokken en uurwerken; terwijl ten slotte een chronologisch overzigt wordt gegeven van de historie der telegrafie.

Een afzonderlijk alphabetisch register strekt om de bijzondere punten, die men zou willen naslaan, met gemak te doen vinden. Acht zeer goede steendrukplaten (gedeeltelijk door Blijdenstein te Enschedé, gedeeltelijk door de firma Tresling & Co. te Amsterdam), waarop tal van zuiver uitgewerkte figuren, leveren een noodwendig bestanddeel tot het werk, zóó uitslaande, dat zij zeer gemakkelijk gelijkelijk met de gelezen bladzijden onder het oog zijn te leggen, en de aanschouwelijke voorstelling bij de explicatie alzoo aanwezig is, en beiden elkaêr de hand reiken. Uit alles, uit den netten band incluis, blijkt dat de uitgever zijnerzijds met den auteur heeft meêgewerkt, om den aangeboden arbeid inderdaad aanbevelingswaardig te maken. Die aanbeveling zij er dan ook niet aan onthouden.