Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1863

Floris de Zwarte, Graaf van Friesland. Historisch-Romantisch Tafereel uit de 12de eeuw door W. van Walterop. Te Amsterdam, bij Joh. Visser, 1862. Met vignet. Prijs ƒ 2,50.

't Is een lastig werk om recensent te zijn. Zegt men te veel goeds van een werk, dan is 't, omdat men 't debiet wil bevorderen; zegt men er te veel kwaads van, dan is 't, omdat men eenen hekel aan den schrijver heeft.

Gelukkig ken ik noch den heer Walterop noch den uitgever; dit verklaar ik in alle opregtheid!

Toen de heer v.d. Mast mij dit werk ter recensie zond, was ik hoogst tevreden. Hoe zelden ziet men toch tegenwoordig een oorspronkelijk Nederduitsch werk! 't is of er geen schrijvers of schrijfsters meer zijn.

Kom aan! dacht ik, eindelijk is er toch iemand opgestaan, die de eer der vaderlandsche auteurs wil handhaven! Bravo! En met dit gevoel vervuld, ging ik aan 't lezen.

Toen ik de eerste bladzijden had gelezen, hield ik eensklaps op, wreef mijne oogen uit en keek eens rondom mij. Droomde ik of was ik wakker? Neen! ik was goed wakker. Maar had een boosaardige geest dan ook het boek stilletjes verruild? Had ik zoo doende ook eene cacographie in plaats van Floris de Zwarte voor mij? Neen! 't was waarlijk en wezenlijk het mij toegezonden boek.

Ja! 't hooge woord moet er uit, al is de heer W. ook zoo boos als eene spin; zoo als 't boek de wereld is ingetreden, kan het eerste gedeelte dienen, om door de schooljongens verbeterd te worden. 't Is letterlijk schande!!

Ik weet niet, aan wien de schuld ligt. Maar al is 't de schuld van den corrector, waarom zorgt dan de uitgever niet beter voor zijne kinderen, en laat hij hen loopen ten spot

[p. 178]

van iedereen? 't Is de zuivere waarheid, dat ik in de eerste dertig bladzijden plus minus honderd (zegge honderd) fouten heb gevonden, terwijl de interpunctie zoo allerslordigst is, dat men 't met geene woorden kan uitdrukken.

Het lust mij niet, ze op te geven; maar mogt men mijn gezegde in twijfel trekken, dan zal ik het legio duidelijk aantoonen. 't Verwonderlijkste is, dat het laatste gedeelte hierop zulk eene frappante uitzondering maakt. Daarin vindt men geene fouten; daar is de interpunctie goed. Hoe is dat mogelijk? De bestorming van Wognum, de aanval op Haarlem, de gevechten bij Alkmaar: het wezenlijk historisch gedeelte, heb ik met het meeste genoegen gelezen. De stijl is levendig, krachtig; de woorden zijn zeer goed gekozen, en dit alles doet u verwonderd vragen: is dit van dezelfde hand, die het andere gedeelte vervaardigde?

Onzes inziens had de schrijver beter gedaan, wanneer hij alleen de daden van Floris beschreven, en het romantisch gedeelte achterwege had gelaten, Hierin is hij nog niet te huis. Waarom niet?

Kom aan! een proefje ter afwisseling.

Bladz. 61 gaat Floris op de jagt, en na beschreven te hebben, hoe hij vruchteloos eenige herten vervolgt, naderen wij tot 67. Floris hoort gezang, ijlt naar de plek, van waar het komt, en ontdekt op eene zodenbank een meisje. Zij is betooverend schoon! - cela va sans dire - ivoor witte tanden, blanke boezem, zacht glimlachje. Alles in optima forma. De jonkvrouw schrikt en wil vlugten, maar Floris grijpt hare hand (bladz. 69.) Hij vertelt haar op de volgende bladz. dat hij op de jagt is, en als de jonkvrouw (bladz. 71) wil opstaan, zegt Floris: hoor mij aan! Mijne genegenheid voor u kent geene grenzen! Ik kniel aan uwe voeten neder! Schenk mij uw hart!

Bladz. 72. De jonkvrouw weet toch haar fatsoen te houden, en zegt: ‘Heer ridder! wij kennen elkander niet genoeg!’ Maar die zelfde bladzijde is nog niet ten einde, of zij zegt reeds:

‘Heer ridder! Hadewig van Rechem schenkt u hare wederliefde!’ en nog een regel of twee lager noemt zij hem reeds Floris!

Jonge mannen en jonge dochters! Gij leeft in eene eeuw

[p. 179]

van stoom en vooruitgang. Slaat beschaamt de oogen neder! Zoo vrijde men in de 12de eeuw! Zoo wist Floris op zich toe te passen het bekende: hij kwam, zag en overwon!

Dit neemt niet weg, dat het werk vele goede plaatsen bevat en vooral het laatste gedeelte met genoegen zal gelezen worden. Men zal zeggen: ‘dit is een zalfje op de wond.’ Dat juist niet, maar 't is alleen, om te toonen, dat ik evenzeer het goede wil erkennen als het minder goede afkeuren.

't Is waarlijk jammer, dat men niet meer liefhebbers vindt voor eene romantische behandeling van de geschiedenis onzes vaderlands! Zij toch levert ruime stof daartoe op. De heer W. wien het niet aan aanleg breekt, beproeve nogmaals zijne krachten, maar dan zij hem welmeenend aangeraden, om zelf de drukproeven te corrigeren; heeft hij daarin geen lust, dan zorge de uitgever voor eenen goeden corrector. Het debiet hangt er immers van af!

B.

Des Ch.