Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

[p. 224]

Onze gezondheid. Wat wij moeten weten en doen om te leven overeenkomstig de inrigting en wetten der menschelijke bewerktuiging. Nederlandsche bewerking van Das Buch der Gesundheit van Dr. D.G.M. Schreber, schrijver van de Aerzliche Zimmer-Gymnastik, enz. enz., door Dr. A. Drielsma, praktiserend geneesheer te Zwolle. Te Zwolle, bij van Hoogstraten en Gorter, 1862. In post 8vo., 296 bl.
Het Boek van den gezonden en van den zieken mensch, naar Dr. C.E. Bock, Hoogleeraar te Leipzig; voor ons land bewerkt door Dr. N.B. Donkersloot, geneesheer aan het krankzinnigen-gesticht te Dordrecht. Ie Afl. Te Amsterdam, bij D.B. Centen, 1862. In post 8vo., 128 bl. Prijs ƒ 0.70.
Leer der gezondheid. Een boek voor allen die haar willen behouden of verkrijgen. Populair-wetenschappelijke handleiding tot de natuurkunde van den mensch, en hare toepassing op gezondheid en opvoeding, door Dr. A. Combe. Naar de laatste Engelsche uitgave van Dr. Coxe, voor Nederland geheel omgewerkt door C.J. Snijders, stedelijk en plattelandsheel en vroedmeester. Met houtsneê-figuren in den tekst. Vijfde Aflev. Te Middelburg, bij J.C. en W. Altorffer, 1861. In post 8vo., 289-360 bl. Prijs ƒ 0.60.

Het is den mensch gezet om eens te sterven, en daarom zal het nooit aan ziekten en andere tot den dood leidende oorzaken ontbreken. Niet te min zou men zich aan een treurig fatalisme schuldig maken, als men meende, dat er daarom weinig of niets kan geschieden om die oorzaken van den dood af te wenden, of om andere nadeelige invloeden, die het leven en het levensgenot bedreigen, uit den weg te ruimen of te verbeteren. Dat dit werkelijk met gunstigen uitslag geschieden kan, daarvoor levert de ondervinding onmiskenbare bewijzen op. Vooral heeft men dit in onzen leeftijd beter dan vroeger ingezien en heeft men reeds aanvankelijk maatregelen van verschillenden aard genomen, om door inrigting van betere woningen, door het dempen van stilstaande waters of poelen, door het tot stand brengen van zwem- en badinrigtingen, door het houden van toezigt over de deugdelijkheid der levensmiddelen, en wat ik meer zou

[p. 225]

kunnen noemen, aan de verbetering van den algemeenen gezondheidstoestand bevorderlijk te zijn. Om daarin echter naar wensch te slagen, is het niet genoeg, dat er, blijkens de aangehaalde voorbeelden, van staatswege of op last der gemeente-besturen, eene gezondheidspolicie worde uitgeoefend, maar is het vooral noodig, dat er betere denkbeelden omtrent het onderhoud van het leven en de instandhouding der gezondheid, algemeener verspreid, dat misbruiken aangewezen en vooroordeelen bestreden worden. Door populaire geschriften over de zoogenaamde gezondheidsleer tracht men teregt, aan laatstgenoemden eisch te voldoen en diezelfde strekking moet ook aan de drie in het hoofd dezes genoemde boekdeeltjes toegekend worden. Alle drie verdienen eene gunstige aanbeveling en zelfs bij de zorgvuldigste vergelijking, waartoe in dit tijdschrift de ruimte ontbreekt, zou het wel niet mogelijk zijn, om op eene zuiver objectieve wijze, omtrent den voorrang van het een boven het andere te beslissen.

1) Dat de hoofddirekteur van het orthopaedische instituut te Leipzig, doctor Schreber, voor de taak, die hij op zich nam, bij uitnemendheid berekend was, is ons reeds vroeger uit zijne Geneeskundige Kamer-gymnastiek, en nog een ander, even zeer tot de physieke opvoeding der kinderen betrekkelijk geschrift, beide in den jaargang 1857 van dit tijdschrift aangekondigd, op bl. 288 en 483, naar ik meen, duidelijk gebleken. Ook zijn Buch der Gesundheit, door den heer Drielsma vertaald, staat bij de vroegere geschriften van dienzelfden auteur geenszins achter, maar moet geschat worden ze in meer dan één opzigt te overtreffen.

2) Ofschoon de Leipziger hoogleeraar Carl Ernst Bock zich tot hiertoe alleen op het gebied der ontleedkunde en door zijn vervolg op de Tabulae anatomico-chirurgicae, had doen kennen, bewijst echter de buitengewone opgang, die aan zijn bovengenoemd geschrift in Duitschland te beurt viel, vermits het oorspronkelijke werk reeds eene vierde oplage vorderde, niettegenstaande van de derde 10.000 exemplaren gedrukt waren, dat hij door aanleg en studie, ook voor het behandelen van andere onderwerpen groote geschiktheid heeft. Daar de tot hiertoe verschenen eerste aflevering der Hollandsche, door dr. Donkersloot bezorgde

[p. 226]

vertaling nog door vijf andere van gelijken omvang achtervolgd zal worden, hopen wij er nader op terug te komen.

3) De heer Snijders gaat met zijne bewerking van Combe's Physiology applied to health and education geregeld voort, doch vordert daarmede langzamer dan welligt met de belangen van de lezers en van de uitgevers is overeen te brengen. Voor een groot deel is dit het gevolg van de uitvoerige en doorwerkte bijvoegsels, waarmede de vertaler gemeend heeft den inhoud van het oorspronkelijke te moeten vermeerderen. Steller dezes is van meening, dat de heer Snijders daarin de maat overschrijdt en te veel ook in zulke bijzonderheden afdaalt, die niet regtstreeks op de natuurkunde van den mensch en op de gezondheidsleer kunnen toegepast worden.