Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

[p. 208]

De Wraak. Een roman, naar het Engelsch van G.P.R. James Esq., schrijver van ‘Richelieu’ enz. (Te) Leiden, (bij) van den Heuvel & van Santen, 1861. II Deelen. Prijs ƒ 6,20.

Bij het overschrijven van den titel hebben wij de vrijheid genomen, dien eenigermate te bekorten, vermoedende dat het meerendeel onzer lezers niet onbekend zal zijn met den Engelschen romanschrijver, en wij het daarom onnoodig achtten, al de werken op te sommen, door hem reeds in 't licht gegeven.

James heeft zijnen naam gevestigd, en wij vermeenen gerustelijk te mogen zeggen, dat men bij een volgend werk van zijne hand zal kunnen volstaan met te zeggen: schrijver van ‘de Wraak.’

Engelsche romans hebben voor ons altijd iets aantrekkelijks gehad, en hebben dit nog - al zijn wij den laatsten tijd nog al dikwerf op zoogenoemde water en melk romans onthaald -; 't is waar, men moet gewoonlijk met taai geduld de eerste bladzijden doorworstelen, langs vele en vele slingerpaden gaan, maar ruimschoots wordt die moeite beloond; en wien dit te veel is, welnu die amusere zich met het verslinden van een Fransch romannetje, dat eene menigte horreurs bevat.

Wie zijn eigen hart wil leeren kennen, wie genoeg zedelijken moed bezit, om dat arglistig en verraderlijk hart te peilen; wie niet te verblind, niet te zeer ingenomen is met zijn eigen ik, om te zoeken, waar zijne zwakke zijde is; wie geestkracht genoeg heeft, om maar niet voort te dommelen in den rustigen slaap van valsche volmaking: die zal met genoegen dit werk ter hand nemen, en erkennen, dat James eenen diepen blik in 't menschelijk hart heeft geworpen, dat hij dat hart als 't ware analyseert, geheel voor u open legt, en u duidelijk aantoont, hoe elk deel daarvan aangetast en besmet kan worden; hoe het kwaad langzamerhand als een vernielende kanker invreet, tot dat de mensch niet meer de verhevene, de naar Gods beeld geschapene mensch, maar een dier, een redeloos dier is geworden, dat zonder breidel noch teugel geene grenzen van hartstogt, geen betoomen van begeerten kent.

[p. 209]

Zeer verschillend zijn de oorzaken, die den mensch tot het plegen van eene misdaad doen besluiten. Gierigheid, nijd, afgunst, jaloerschheid zijn milde bronnen voor het kwaad, en kunnen de afschuwelijkste misdaden doen begaan, maar tevens de afgrijsselijkste drijfveren.

Sterk en veelvermogend is de liefde eener vrouw, maar verandert die liefde in haat, o dan zijn de grenzen niet te overzien, en vreeselijk zijn dan de gevolgen! Maar ook die hartstogt heeft trappen. De Indiaan neemt wraak en doodt den moordenaar van een lid zijner familie; de Corsikaan is bekend wegens de langdurige wraak, die geslachten wederzijds op elkander nemen; maar hier zien wij eene vrouw uit de noblesse, die, zich miskend achtende, zich in hare geliefkoosde plannen, in hare liefde bedrogen en gedwarsboomd ziende, wraak neemt; niet, door in een oogenblik van drift het voorwerp van haren haat eenen dolk in 't hart te stooten, maar door langzaam haar slagtoffer te doen lijden, te doen wegkwijnen, door alle mogelijke fijn en listig uitgedachte middelen; die zich altijd met het mom van vriendelijkheid en hartelijkheid bedekt; die eindelijk tot het laagste peil der maatschappij wegzinkt, door den doodelijken slag toe te brengen.

Dat alles vindt gij in dezen roman, niet overdreven, maar boeijend en leerrijk voorgedragen. Wij willen opzettelijk in geene ontleding van het werk treden; wij vermeenen, dat wij het genoegzaam regt doen wedervaren, wanneer wij iedereen dringend aansporen, om het te lezen, te lezen met aandacht en met eene begeerte, om vorderingen te maken in de kennis van 't menschelijk hart in 't algemeen en van het zijne in 't bijzonder.

Sombere tooneelen wachten den lezer; wie uitgaat van 't algemeen gevoelen: aan 't einde komt toch alles teregt, zal zich.....maar neen! wij willen niet klappen, en ons gelijk stellen met sommige romanverslinders, die slecht genoeg zijn, om naar 't laatste blaadje te zien, of hij nog met haar trouwt of met eene andere enz.

De uitgevers hebben voor eene nette uitvoering en een behoorlijk vignet gezorgd; en ook in dit opzigt verdient het werk een ruim debiet.

Maar......

[p. 210]

O! de geleerde heer Ref. zal toch nog wel iets aan te merken hebben.

Ja, de Ref. heeft eene zeer billijke, zeer gegronde aanmerking. Het spijt hem, dat hij eene klagt moet inbrengen, hoewel hij niet weet, of hij die te rigten heeft tegen den ongenoemden vertaler of tegen den corrector.

Onwillekeurig vond hij een paar fouten, maar toen dit getal vóór het einde van het eerste deel tot een vijftigtal aangroeide, toen speet het hem, om 't waarlijk schoone werk.

Bijna zoude hij vermoeden, dat het niet aan den vertaler te wijten zij, want de vertaling is vloeijend en laat zich met genoegen lezen. Maar hoe is het dan mogelijk, dat de geslachten der zelfstandige naamwoorden zoo jammerlijk verwaarloosd zijn?