Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

De Hervormde Predikanten van Drenthe, sedert de Hervorming tot in 1861. Met aanteekeningen. Door T.A. Romein, Emeritus Predikant. Te Groningen, bij J. Oomkens Jzoon, Boek- en steendrukker, 1861. In gr. 8vo, 334 bladz. Prijs ƒ 3. -

Niet van heden of gisteren dagteekent ten onzent de liefhebberij om opgaven, levensberigten enz. te verzamelen aangaande de predikanten, die in afzonderlijke gemeenten, classen enz. hebben gediend, gelijk ook aangaande leden van bepaalde geslachten, die het predikambt hebben bediend, en wat dies meer zij. Dat men dat alles in onzen navorschenden tijd navorscht kan geene verwondering baren; men raadplege op dit punt de meeste jaargangen van de Navorscher. Maar ook reeds veel vroeger openbaarde zich die zucht. In van der Aa's Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden vindt men bij iedere gemeente opgegeven wie er de eerste predikant is geweest en welke leeraars, door hunne schriften bekend, er hebben gestaan. Eene menigte predikanten-lijsten zijn afzonderlijk, of met zoogenaamde passie-boekjes, gelegenheids leerredenen enz. gedrukt. En er is bijna geene gemeente of er bestaat in schrift eene predikanten-lijst van. Is dit bloote liefhebberij? Wij gelooven het niet. Wij beschouwen die opgaven als begeerd om haar belang van letterkundige geschiedenis, genealogie enz. Want behalve dat onze natie zich vooral in vroegeren tijd inzonderheid kenmerkte door kerkelijken zin en belangstelling in al wat het kerkelijke aanging, waren de predikanten, vooral ten platten lande, de voornaamste, zoo niet eenige dragers

[p. 152]

en vertegenwoordigers van kunde en verstandelijke bescha ving, zoodat de geschiedenis van het predikanten-ligchaam naauw zamenhangt met de inwendige geschiedenis van het volksleven.

Gelijk daarom het boek, dat wij hier aankondigen, eene belangrijke bijdrage tot de boven aangeduide literatuur is, zoo zal het als bijna volledige geschiedenis der kerkelijke Hervormde gemeenten in Drenthe zeker een aangenaam lettergeschenk zijn aan die gemeenten en aan vele in den omtrek dier provincie, aan beoefenaars van letterkundige geschiedenis en genealogie, en aan vele anderen, die in zulke zaken belang stellen. Het boek is in zijne soort overrijk aan zaken. De rustende leeraar Romein schijnt zich op het verzamelen van die bijzonderheden met bijzondere vlijt toe te leggen. Wij moedigen hem zeer aan om ook andere provinciën op die wijze te behandelen. Zijne naauwkeurigheid verdient hoogen lof, en niet ieder is geschikt om zulke. uit den aard der zaak dorre onderwerpen zoo goed te bearbeiden.