Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1862

Korte mededeelingen.

Het aantal brochures over koloniale aangelegenheden is al weder met een vermeerderd. De heer L. Vitalis, oudinspecteur der kulturen op Java, gaf een geschriftjen uit, getiteld: De kwestiën van den Indischen Arehipel nog eens besproken. Daar hij niets nieuws zegt, had hij gerust zich zelven de moeite kunnen sparen, van eene veel besproken zaak nog eens te besproken. Zonder te argumenteren, raadt hij met waarlijk grappige opgewondenheid tot heil van moederland en koloniën aan:

1^o.	de wetgevende vergadering te ontbinden;
2^o.	een beroep op het volk (?)
3^o.	vervanging van art. 59 der grondwet van 1848, door art. 59 der grondwet van 1840, houdende: ‘de Koning heeft bij uitsluiting het opperbestuur over de volkplantingen en bezittingen van het Rijk en andere werelddeelen,’ met bijvoeging van de twee andere alinea's van dit artikel, en tevens van de bepaling: ‘het muntstelsel wordt door de wet geregeld;’
4^o.	een bijzonderen kolonialen raad te benoemen, gedeeltelijk zamengesteld uit oud-Indische ambtenaren, thans in Nederland wonende, en waaronder alle specialiteiten te vinden zijn;
5^o.	het thans bestaande Reglement op het Beleid der Regering te vervangen door een ander, door den Koning, als bij uitsluiting opperbestuurder der Koloniën, te octroijeren; en
6^o.	zorg te dragen, dat de Minister van Koloniën aan niemand rekenschap verschuldigd is van zijn bestuur dan

[p. 95]

aan den Koning, de eenige weg, opdat de staatsman, die deze hooge functiën vervult, zijn tijd besteden kan aan de zorgen, welke de belangen van Holland en der Koloniën vereischen, in stede van, zoo als sedert eenige jaren het geval is, verpligt te zijn de belangrijkste en voor de toekomst van het land meest nuttige zaken achterwege te moeten laten, om op vragen en interpellatiën van eenige geachte afgevaardigden te antwoorden, die bewezen hebben veeleer ten doel te hebben den minister te doen vallen, in de hoop hem te vervangen of zich populair te maken door den titel te verkrijgen van opposant quand méme, dan de ware belangen van het land te willen behartigen.

Ref. raadt den mannen des behouds in koloniale zaken, zich niet weder van den heer vitalis als woordvoerder te bedienen. Dwaze vrienden doen aan eene zaak dikwijls meer kwaad dan hevige tegenstanders.

Wilt ge weten, lezer, wat een schip van ijzer vóór heeft op een schip van hout, en waarom het bepaalde reactionairen in den scheepsbouw zijn die nog tegen het ijzer strijdeu? Koopt dan: de Vloot in de toekomst: ijzer of hout? een vlugschrift van J. Scott Russel, den vice-president van het Instituut van Ingenieurs voor den scheepsbouw in Engeland, bouwmeester van de Great Eastern, waarvan onder toezigt van den ingenieur B.J. Tideman, bij J.C. de Buisonjé te Nieuwediep eene Nederduitsche vertaling is uitgekomen. Daar hoort ge een welsprekend advokaat voor het ijzer; daar leest ge stringente argumenten tegen het hout. - Een pleiter chargeert altijd, is altijd wat partijdig voor zijne zaak; zoo valt er misschien hier en daar in deze brochure wel wat af te dingen; het voorbeeld van de Great Eastern - om iets te noemen - mogt wel met wat minder ophef worden bijgebragt. Maar het boeksken verdient toch gelezen te worden.

Nog iets: niemand late zich door den titel misleiden; de vloot in de toekomst handelt niet over een eschatologische, maar over eene bloot materiële kwestie.

Te Amsterdam, bij H. Höveker, is een boeksken uitgekomen, waaraan ik hoop, lezer, dat gij niet spoedig behoefte

[p. 96]

zult hebben. Het heet: Zonneschijn in de ziekekamer, en is uit het Engelsch vertaald. Maar wordt mijn wensch voor u niet verhoort, en bezoekt de goede God uw huis met krankte - zoo ge dan behoefte hebt aan een eenvoudig, stichtelijk troostwoord, koopt dan dit waarlijk lieve boeksken. Al zijt ge liberaal of orthodox, het kan een zonnestraal doen doordringen in het sombere ziekvertrek, en dat is meer waard dan ƒ 0,25, de prijs van dit boeksken.

De Kiezerslijst voor de gemeente Leeuwarden, in 1860 uitgegeven bij L. Scherbeek, en de Kaart tot aanteekening van het dagelijksch bestek gedurende de zee- en landmailreis, ten dienste van passagiers naar en van Oost-Indiē, door W.A. van Rees, in 1861 door den boekhandelaar H. Nijgh, à ƒ 1,25 verkrijgbaar gesteld, worden aan belanghebbenden aanbevolen.

In een soliden, stevigen, hoewel niet zeer eleganten, moré-band gestoken, heeft de Bouwkundige Almanak voor het jaar 1862 (uitgegeven te Gorinchem, bij A. van der Mast) zijn dertienden jaargang bereikt, en is ons die ter aankondiging toegezonden. Daar de Bouwk. Alm. te zeer bekend is om een woord van aanbeveling te behoeven, zoo verzekert Ref. dat deze jaargang in belangrijkheid voor de vorigen niet onder doet, en diegenen welke zich dien aanschaffen, den prijs (ƒ 1, -) daarvoor gegeven, niet beklagen zullen.

Voor al diegenen welke met de Bouwkunde in eenige betrekking staan, Timmerman, Aannemer, Metselaar, Smid, Steenhouwer, enz., is dan ook deze Almanak een onmisbaar Zakboek. - Behalve den Kalender bevat de B.A.: Dagboek van Ontvangst en Uitgave; de Algemeene Voorwaarden, behoorende bij de bestekken voor de verschillende rijks-waterstaatswerken; herleiding van Rijnlandsche duimen en voeten in Nederl. ellen; tabellen ter berekening van werkloonen; vergelijkingstafel van prijzen in den houthandel voorkomende; beschrijving van de vijf bouworden (met eene plaat), enz., enz.

Mogten er sommige bouwkundigen zijn, die zich dezen B. Alm. niet aangeschaft hebben, dan raden wij hen ten sterkst aan, er nadere kennis mede te maken.