Beknopte geschiedenis van het Protestantisme. Een huis- en handboek, door M.A. Perk, predikant te Dordrecht. Met eene voorrede van den hoogleeraar B. ter Haar. (Te) Dordrecht, (bij) P.K. Braat, 1861. In kl. 8vo. Prijs ƒ 2,75.
Met genoegen hebben wij kennis gemaakt met dezen, in vele opzigten voortreffelijken arbeid van den heer Perk. Het voorziet ten onzent waarlijk in eene behoefte, want zijn de vertaalde en onvertaalde geschriften over de geschiedenis van de hervorming talrijk, eene geschiedenis van het protestantisme bezaten wij nog niet. Dat dit werk, hoe ingenomen wij er ook mede zijn, geheel in die behoefte voorziet, mogen wij echter niet getuigen. In een betrekkelijk kort bestek wordt hier wel een groote rijkdom van feiten medegedeeld, maar de proporties zijn te weinig in acht genomen, en de pragmatiek is te veel verzuimd. Het is als of de heer Perk, toen hij begon te schrijven, zelf niet heeft kunnen begrijpen, dat hij niet eene historie der reformatie, maar eene geschiedenis van het protestantisme ging opstellen. Immers veel te groot is de ruimte, welke de hervorming zelve inneemt; hoe belangrijk ook de wording van het protestantisme genoemd moet worden, er mogt aan hare geschiedenis niet meer plaats zijn ingeruimd, dan de evenredigheid toeliet.
Wat het verzuim van de pragmatiek der geschiedenis betreft, - men heeft het boek maar in te zien, om te bespeuren, dat wij niet ten onregte klagen. Wel keurt de schrijver hier wat goed, en daar wat af, maar dat is nog niet pragmatiseren. De 5½ bladzijden van het besluit kunnen dit verzuim niet goed maken.
Wat wij dan roemen in dit boek? De stijl? Neen, die is niet bijzonder fraai. Maar 't is de flinke, loyale geest, welke de pen van den schrijver heeft bestierd, de echt christelijke zin, welke overal in zijn werk doorstraalt. Onverholen komt hij overal voor zijne vrijzinnige gevoelens uit, maar altijd op eene bescheiden, liefderijke wijze, zoodat niemand der tegenpartij er aanstoot uit nemen kan. Daarom, en omdat het boek met naauwkeurigheid de meest belangrijke feiten der geschiedenis van het protestantisme in een
Auteursrechtvrij