Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

[p. 552]

De heer van Norlaw. Een Schotsch verhaal door Mrs. Oliphant, schrijfster van Merkland, Harry Muir enz. Uit het Engelsch. 2 Deelen, 340 en 332 bladz. Te Amsterdam, bij J.D. Sybrandi, 1860. Prijs f 6.80.

De schrijfster van de beide hierboven vermelde werken is bij ons publiek reeds gunstig bekend door hare familie-tafereelen, en ook in dezen voor ons liggenden roman handhaaft zij haren verworven naam op eene waardige wijze.

Wie behagen schept in sterk gekleurde tooneelen, die levendig op de verbeelding werken, maar het hart zoo onbevredigd laten, leze dit werk niet.

Wie bij voorkeur werken leest, vol geest en leven, vol scherpe of snaaksche gezegden, geestige invallen, legge dit boek gerust ter zijde, want 't zal hem niet bevallen.

Maar hij, wiens smaak door flaauwen kost nog niet is bedorven, noch door overprikkeling 't vermogen heeft verloren, die gaarne een boek ter hand neemt, waarin ook ernstige tooneelen voorkomen, tooneelen, die tot het hart spreken, en geleidelijk de verschillende raderen van 't groote raadsel - het menschelijk hart - voorstellen, die leze ‘de heer van Norlaw’ en zal zich in zijne verwachting niet bedrogen vinden.

Testamenten en erfgenamen schijnen nog al bij voorkeur de stof voor engelsche romans uit te maken, en ook in dit werk speelt eene verlorene erfgenaam, die eindelijk terug gevonden en in hare regten hersteld wordt, eene voorname rol.

In den aanvang van 't eerste deel treffen we al dadelijk een uiterst vreemd tooneel aan. De heer van norlaw is namelijk gestorven, maar op den dag der begrafenis wordt er arrest op zijn lijk gelegd en de lijkstoet is verpligt huiswaarts te keeren.

De zoons van den overledene kunnen dezen smaad niet verdragen en schoon is 't hoofdstuk, waarin beschreven wordt, hoe het hun gelukt, om, door eenen duisteren, stormachtigen nacht begunstigd, het lijk huns vaders op eene andere plaats te begraven.

't Is zeker eene goede aanbeveling voor 't werk, als wij verklaren, dat het ons moeijelijk valt, om eene keuze te doen uit de vele schoone karakters, die zich in den verderen loop van 't verhaal voordoen.

[p. 553]

Wij zouden bijna zeggen, dat de weduwe van den heer van norlaw de voorkeur verdient, en meenen, dat de titel niet zeer juist is gekozen. De heer van norlaw verdwijnt reeds spoedig van 't tooneel, en hij, die naderhand dien naam verkrijgt, verwerft dien aan 't einde van 't werk. Maar de weduwe, of zoo als zij doorgaans genoemd wordt, ‘de mevrouw’ is onzes inziens veel meer hoofdpersoon; die vrouw is gelijk aan eene vrucht met ruwe harde schil. Ernstig, koel, ja bijna onverschillig en terugstootend komt zij anderen voor; maar onder dat ruwe uiterlijk woont eene ziel, brandende van liefde voor hare kinderen, voor wie zij alles, alles zou opofferen, maar evenzeer gloeijende voor alles wat regt is, en alles, zelfs het belang der haren vergetende, als de regtmatige erfgenaam wordt gevonden, en het de vraag geldt: ‘wat is regt?’

De oudste zoon, huntley, die jaren lang in den vreemde zwerft, ten einde zooveel geld te verzamelen, dat hij zijne aanspraken kon doen gelden, en bij zijne terugkomst moet vernemen, dat de erfgenaam door zijn eigen broeder is gevonden; huntley, aan wien de hand van de dochter der erfgenaam en daarmede het bezit van 't gewenschte goed wordt aangeboden, en dit alles van de hand wijst, om zijne katie, die oneindig minder door de fortuin bedeeld was, getrouw te blijven; hij verdient, na zijne moeder, de voornaamste plaats.

Het boek is rijk aan schoone karakters, en menige nuttige les levert het op; zoodat wij met regt kunnen zeggen, dat het niet alleen een verhaal is, dat de nieuwsgierigheid gaande houdt, maar dat tevens heilzame indrukken kan achterlaten.

De vertaler heeft zich vrij goed van zijne niet zeer gemakkelijke taak gekweten. Wel vonden we hier en daar nog al stootende volzinnen, die de engelsche afkomst verrieden, en woorden gebruikt zooals: oneigenbatig en dergelijken, die ons minder bevielen, maar dit neemt niet weg, dat het werk zich met veel genoegen laat lezen.

Druk en papier zijn goed en nu zouden we misschien nog iets van 't vignet moeten zeggen. De heeren van emrik en binger gelieven het ons niet ten kwade te duiden, maar we vonden de uitvoering horrible. 't Schijnt minder aan den teekenaar te liggen; 't plaatje zou anders welligt niet onaardig zijn, maar die bonte kleuren nemen al het mooije weg.

[p. 554]

Wij wenschen inmiddels het werk eene gunstige ontvangst toe, en twijfelen niet, of lezers van smaak zullen zich met ons uitgebragt oordeel vereenigen.

W.

des ch.