Beknopte Aardrijkskunde van Nederland, voorafgegaan door eenige algemeene Aardrijkskundige Opgaven en gevolgd door een kort plaatselijk Overzigt van Europa ten gebruike der lagere Scholen; door C.J. Rutgers, Hoofd-Onderwijzer te Barneveld. In kl. 8vo IV, en 64 bladz. Te Barneveld, bij P. Andreae Menger, 1859. Prijs f 0,25.
Alweêr eene aardrijkskundige beschrijving van ons land! zegt ge misschien, lezer! Dan, wees gerust. Hoe groot het aantal werkjes over de verschillende op onze scholen onderwezen vakken ook zijn moge, degelijke en regt geschikte als 't bovenstaande komen er niet ligt te veel. De onderwijzer te Barneveld is er in geslaagd over een natuurlijk hoogst bekend onderwerp een boekje te schrijven, dat, is al niet alles wat men er in leest, nieuw, toch in zijn beknopten inhoud zooveel belangrijks bevat, dat we 't ongemerkt doorlazen, in plaats van het te doorbladeren, zooals ons plan was.
En zou er dan nu niets op die gunstige meening zijn af te dingen? Wel zeker! Aanmerkingen maken is gemakkelijk, ook hier. Zoo b.v. wordt, bl. 26, bij de beschrijving van Groningen 't fraaije Sterrebosch, in de onmiddellijke nabijheid der stad gelegen, niet vermeld; bl. 35, cornelis drebbel, de uitvinder van den thermometer, het microscoop en telescoop genoemd. ‘drebbel,’ zegt de laatste uitg. van den Convers. Lexic., ‘bezat in werktuig- en gezigtkunde groote kennis voor den tijd, waarin hij leefde, en vond verschillende instrumenten uit, b.v. het zamengesteld microscoop, een werktuig, dat het midden houdt tusschen telescoop en microscoop, en omstreeks 1630 een veel belangrijker, den thermometer, dien na hem halley, fahrenheit en réaumur volkomen maakten. De uitvinding van den telescoop wordt ten onregte door eenigen aan hem toegeschreven.’ Ook lezen we op bl. 41, dat zacharias janssen de uitvinder der verrekijkers was. Telescoop nu of verrekijker is in ruimeren zin 't zelfde en de naam voor ieder optisch instrument, dat verwijderde voorwerpen vergroot en zoo toont alsof zij naderbij waren.
Misschien zouden we, naauwkeurig snuffelende, nog hier