Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

[p. 223]

Sinte-Klaas, Oud- en Nieuwjaar. Vier vertellingen van J.J. Cremer. Te Arnhem, bij D.A. Thieme, 1860. 130 bladz. Prijs f 1,25.

Onder de aangenaamste voorvallen in 't leven behoort ongetwijfeld het wederzien van zulke kennissen, die ons lief en dierbaar waren. Met onverholen vreugde begroeten wij hen, wij herinneren ons de aangename oogenblikken, eenmaal in hun bijzijn doorgebragt, en levendig staat op nieuw de indruk voor ons, dien zij, bij hunne vroegere verschijning, op ons gemoed maakten.

Die aangename gewaarwording mogten wij ontwaren bij een nader inzien van bovenstaand werkje, welks keurig net uiterlijk reeds dadelijk eenen gunstigen indruk maakt, en tot lezen aanspoort, wanneer het woord cremer, dat daar zoo aardig boven dat vignetje staat, op zich zelf niet reeds voldoende was.

Wij hopen en vertrouwen dat de meesten der wezenlijk beschaafde lezers, - door dat woord verstonden wij niet gaarne juist aanzienlijke, want 't zou ons goed doen, als ook menschen uit het plebs, die toch ook gevoelen, al hebben ze maar een eenvoudig kleed, cremers vertellingen lazen, - even zoo ingenomen zullen zijn met dien schrijver als wij; niet, omdat hij zoo grappig, zoo aardig is, zoo doet lagchen: - niets van dat alles; maar omdat hij zulk een scherp, naauwlettend opmerker is; omdat hij zoo eenvoudig vertelt; en zoo zuiver de indrukken wedergeeft, die hij ontvangt; omdat hij schijnbaar nietige voorvallen mededeelt, die anderen om de onbeduidendheid zouden weglaten en die juist datgene zijn, wat den opmerkzamen lezer tot zich zelven doet inkeeren, of, om zich heen ziende, doet zeggen: ‘Zoo is hij of zij!’ omdat zijne schetsen bij eene tweede lezing zoo dikwijls schoonheden aanbieden, die ons bij de eerste ontsnapt waren. Om al die redenen, waarbij anderen misschien nog meerderen kunnen voegen, zullen wij nooit iets van cremer ongelezen laten, en was het ons aangenaam, dat de heer thieme besloot, om deze vier vertellingen uit te geven, onder welke wij bekenden aantroffen, met welke wij ons gaarne, tot uitspanning, eenige oogenblikken afzonderden.

Die fijne geest van opmerking straalt in al de verhalen

[p. 224]

door, en zij dragen allen den stempel van hunnen maker. Gij herkent hem dadelijk, zoodra gij een paar bladzijden hebt gelezen. Het tweede verhaal, getiteld: mijn oude Jacob, en het laatste, dat den naam draagt van: Toonen in den nieuwjaarsmorgen, bevielen ons het meest. Dien goeden jacob, die genoeg zelfbeheersching bezat, om in de oogen zijner vrouw voor eenen gierigaard door te gaan; die op dien St. Niklaas-avond wel honderd maal de dubbeltjes en de centen in zijnen zak bevoelde, maar toch zijnen kinderen de hun toelagchende lekkernij onthoudt, alleen, omdat hij zijne zoo zuur bespaarde penningen naar de spaarbank brengt, om zoo doende voor het verder lot der zijnen te zorgen: - dien goeden jacob kregen we lief en we zeggen met cremer: ‘Arme jacob! brave kerel! trouwe vader! zijn er veel zulke vaders als gij?’

En dan die goede boudewijn in 't laatste verhaal? Een spot voor anderen, een voorwerp, waarop de burgemeester zijne klinkende weldadigheid kan uitoefenen, en die toch zwoegde en sloofde voor zijne oude moeder; die even als zijn oude zakdoek niets meer voor sommigen was dan een wrijflap: - we hebben hem lief, dien boudewijn, al was 't alleen om dat half ons rookvleesch, dat in dien ouden zakdoek zat, want dat was voor zijne moeder! en dat half ons zal in de oogen van Hem, die meer ziet dan wij, menschen kinderen, meer waarde hebben, dan de vier rijksdaalders, die de rijke den armen boudewijn op zulk eene kiesche (?) wijze in de hand stopte! -

Wie ze nog niet heeft gelezen, die vier vertellingen van cremer, hij koope ze; niet om het bandje, niet om er meê te pronken op de boeken-étagère, maar om zijne f 1,25 op nuttige wijze te besteden en tegen hooge rente - rente voor zijne ziel - uit te zetten.

des ch.