Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1860

Stichtelijke Verpoozing. Christelijk Huis- en Handboek, in overdenkingen van uitgelezen teksten uit de boeken des Ouden en Nieuwen Verbonds. Door Athanase Coquerel. Vertaald door C.S. Adama van Scheltema. (Te) Amsterdam (bij) L. van Bakkenes en Co. 1859. 1ste Afl. - Compleet in 4 Afl. te zamen 500 bladz. post 8vo f 1,75.

Vertaalde stichtelijke lectuur. Wordt dat vak der letterkunde dan in ons vaderland niet genoeg bewerkt, of is datgene, wat door de talrijke medearbeiders aan stichtelijke en godsdienstige tijdschriften geleverd wordt, vermeerderd nog met menig afzonderlijk uitgegeven boek of boekje, van zoo gering gehalte, dat men om in de godsdienstige behoeften onzer landgenooten te voorzien, de geschriften van vreemden in onze taal moet overbrengen? In het algemeen zou die vraag billijk zijn en der overweging waardig. Daar is reden om het genre vertaalde stichtelijke lectuur niet hoog te waarderen. Immers hoe men ook oordeele over de letterkunde van deze soort in ons vaderland, hoe weinig men zich late verblinden door nationaal vooroordeel, hoe weinig men geneigd zij kaf voor koren aan te zien; toch zal ieder, die der zake kundig is, toestemmen, dat ons volk in dit opzigt niet minder goed bedeeld wordt dan de Engelschen, Franschen of Duitschers. Daarom heeft de kritiek regt, ja moet het haar pligt achten, dergelijke vertalingen streng te beoordeelen. Alleen wat uitmuntend is verdient overgezet te worden. Het middelmatige en alledaagsche blijve onvertaald. Waartoe toch in den vreemde te zoeken, wat hier even goed, misschien beter, te vinden is?

Ref. achtte het niet ongepast zijne weinige ingenomenheid met dit gedeelte onzer letterkunde uit te spreken, nu terwijl hij zich gedrongen voelt een vertaald stichtelijk werk aan te

[p. 73]

prijzen. Mijne aankondiging van de ‘Verpoozing’ van coquerel kan niet anders dan aanbeveling zijn. Ik geloof in de daad dat de heer scheltema een goed werk heeft gedaan, door het boekje van den in ons land ook zoo gunstig bekkenden, eenmaal hooggevierden, welsprekenden redenaar, voor onze landgenooten te vertalen. Indien niets anders als zulke boeken en dan op zoodanige wijze vertaald werden, men zou het genre niet minachten maar integendeel hoog waarderen. Jammer maar dat het eene uitzondering is. De schrijver zelf heeft in eene voorrede den aard van zijn werk omschreven en het doel bekend gemaakt, dat hij door de uitgave wenschte te bereiken. Hij noemt het eene bloemlezing uit overdenkingen van teksten, uitgelezen uit bijna alle boeken des O. en N. Verbonds, die of den geheelen korten inhoud of uittreksels van onuitgegeven preken bevatten. Die preken zijn uitgesproken voor het grootste gedeelte te Parijs en te Amsterdam. De aanleiding om deze Verpoozing in het licht te geven was het hem bekend gemaakt ‘verlangen van vele gemeenteleden om eene keur van overdenkingen te bezitten, wier beknoptheid en eenvoudigheid overeenstemden met den aard der huiselijke Godsvereering en met hunne behoefte aan een woord van voorbereiding tot heiliging van den dag door het verborgen gebed.’ Aan dat verlangen heeft hij willen voldoen en zijne poging is, dunkt mij, uitnemend wel geslaagd. Zoowel om de keuze der behandelde teksten, als de wijze van behandeling, zoowel om den degelijken inhoud als den schoonen vorm verdient deze bloemlezing hoogen lof.

De vertaling was, de heer scheltema had reden om het te zeggen, eene meer dan gewoon zware taak. Maar de uitvoering toont, dat hij voor die taak berekend en bekwaam was. Hij heeft zich niet angstvallig gehouden aan de letter, maar getracht de denkbeelden des schrijvers zoo over te brengen, als hij zelf die in 't Hollandsch zou hebben uitgesproken. Gewis is er groote zorg aan dat werk ten koste gelegd. Moge hij nu daarvoor de voldoening smaken, dat de Verpoozing in veler handen komen. Zeker zal het boek overal welkom zijn, waar men prijs stelt op stichtelijke lectuur, die niet enkel het gevoel beweegt, maar ook wat te denken en te overdenken geeft.

Wij verlangen naar de volgende afleveringen en hopen, zoo-

[p. 74]

dra wij die ontvangen hebben, den inhoud meer in bijzonderheden te bespreken. Moge deze voorloopige aankondiging dienen om de aandacht van velen op dit merkwaardig boekje te vestigen.

R.

v.