Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Rangorde der Europesche hoofdsteden.

Vooraf zij herinnerd, dat men de steden rangschikt even als de tinnen maatjes in het wijnhuis, naar de grootte van den inhoud. Men vraagt niet welke stad de schoonste, de rijkste, de deugdzaamste zij, maar telt de inwoners en rangschikt ze dan. Volgens dezen numerieken maatstaf dan treedt aan het hoofd harer Europesche zusters, en harer meerderheid zich wel bewust,

Londen, met 2,636,141 inwoners; maar als het waar is, dat de weelde in politiedienaren daar zoo hoog opgevoerd is, dat er in doorsnede een op de 14 in woners gerekend moet worden, dan zijn dus ongeveer 169,000 hiervan handhavers der orde, terwijl men zich daar beroemen kan op 20,000 erkende dieven en schurken en 80,000 publieke vrouwen, welke drie professies dus een aantal bezig houden grooter dan dat van Amsterdams inwoneren. - Niet zonder eenige spijt komt eerst in de tweede plaats

Parijs, met 1,178,262 inwoners. Daar zou het echter moeijelijk te bepalen zijn, hoeveel men voor de genoemde drie professies zou moeten afrekenen; zij zijn niet zoo scherp afgebakend, tout le monde en fait un peu. Men zegt, dat daar de politie (de geheime altijd uitgezonderd) minder talrijk is, dan te Londen. Nogtans is er in geval van nood steeds een behoorlijk leger bij de hand, welks aantal men liever niet bekend heeft, maar dat groot genoeg is, om het Chinesche rijk zonder slag of stoot te veroveren. - Verblijdend is overigens de snelle aanwas der bevolking: in de laatste 5 jaren is zij met 300,000 inwoners vermeerderd, grootendeels ouvriers, door de schitterende vooruitzigten en hooge loonen (dank zij de manoeuvres der vaderlijk zorgende regering) aangelokt. Als het zoo voortgaat, dan zal Parijs hare mededingster Londen ook in dit opzigt kunnen uitlagchen. - Op Parijs volgt, of men het weten wil of niet.

[p. 444]

Konstantinopel, met 786,990 inwoners. Het is echter gemakkelijk te bloeijen en toe te nemen, als men van heinde en ver slavinnen en vrouwen aanvoert, en het gansche rijk plundert alleen ten voordeele van de hoofdstad; en nog is het in die stad een bloei, die, alleen van verre beschouwd een schitterenden aanblik geeft, maar van nabij gezien wat smerig is. Dan

Weenen, met 473,957 inwoners, benevens 20,000 militairen en 85,500 bewoners der voorsteden, die thans bij de stad getrokken worden (zamen 579,457). Daar haalt men juist geene vreemde vrouwen en slavinnen henen, maar Italiaansche en andere priesters en Jezuïten. Nogtans zijn er 20,000 vrouwen meer dan mannen in de stad, terwijl het polygamische Konstantinopel nagenoeg een gelijk getal van beide seksen bezit. Op het punt van weelderigheid en ondeugendheid staat Weenen (het moderne capua) misschien boven op de lijst der Europesche steden. Het remedie is echter bij de hand: ongeveer 800 heelkundigen van allerlei rang, bijgestaan door bijna 1300 vroedvrouwen. De gevolgen blijven ook niet uit: in 1856 stierven in Weenen 19,337 zielen, of liever ligchamen, waaronder 7837 echte en 3228 onechte kinderen van beneden de 5 jaar, - het laatste artikel bedroeg dus juist een zesde der geheele sterfte! Hoe voordeelig het is de zetel eens keizers te zijn, ziet men uit de derde keizersstad,

Petersburg, dat waarlijk 532,241 inwoners had (en wel reeds in 1852, want men telt daar zoo dikwijls niet). Het meerendeel is echter dienstboden en lijfeigenen, die het handenwerk doen, en vreemdelingen, die den hoofdenarbeid verrigten.

Berlijn is tegenwoordig eene stad van 454,918 inwoners. Het is de rijkste stad aan politie-agenten (men zegt 1 op de 12 burgers) en aan publieke vrouwen (men gist 40 à 50,000). Zij heeft het thans zoo ver gebragt, dat zij hare mededingster

Napels, met 413,920 inwoners, heeft voorbijgestreefd, dank zij hare eigene vermeerdering aan de eene zijde, en de zorgzaamheid des konings der Beide Sicilieën aan de andere. De edele bourbon namelijk logeert zijne onderdanen gaarne in de gevangenissen, en maakt ook veel gebruik van het schavot als middel tegen overbevolking.

Alleen het meest constitutionele Engeland en het ergst monarchale Rusland hebben buiten de hoofdstad nog steden die Ncderlands hoofdstad overtreffen, en wel Engeland:

[p. 445]

Liverpool, met 375,955, en Rusland

Moscou, met 373,800 inwoners.

En nog heeft Engeland

Manchester met 303,385 en

Dublin met 258,361 bewoneren, hoewel het niet te ontkennen is, dat het eerste grootendeels door armzalige fabriekarbeiders en het laatste door Ieren bewoond wordt.

Eerst in de twaalfde plaats komt ons dierbaar

Amsterdam, regt verheugd over hare 255,520 inwoneren. Deze stad overtreft echter alle andere door het groot aantal harer bedeelden, hetzij omdat men daar het meest tot bedeelen bereid is, hetzij omdat men er het meest te bedeelen heeft. Zij is echter zoo beleefd hare 30,000 Joden mede te rekenen. Zeer lang zal het ook niet meer duren, dat zij de twaalfde plaats inneemt. Met Napels behoort zij onder de groote steden, die in de laatste jaren weinig zijn vooruitgegaan. Bovendien is zij nooit zeer beleefd geweest jegens stadhouders en koningen, en heeft altijd beter de private handelszaken, dan de stedelijke finantieën bestuurd. Eindelijk heeft men nog het Equivalent uitgevonden, wel wetende, dat het zeer lastig zou zijn als die stad op palen nog grooter moest worden.

Maar wat dubbelzinnig voordeel is het ook onder Europa's grootste steden te behooren. Mijnentwege mag Amsterdam de 20^ste, ja de 100^ste stad van Europa worden, als het maar de anderen mogt overtreffen in degelijkheid, zedelijkheid en bedaarden burgerzin!