Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Commanditaire vennootschap eens schrijvers.

Nooit heeft eenig mensch ter wereld zoo veel geschreven, als de beroemde of beruchte (hoe wilt ge?) alexandre dumas. Sedert 1826 zendt hij onophoudelijk zijne werken in de wereld, gelijk een stoomschoorsteen stoomwolken uitblaast. Hij leverde proza en poëzij, tragoedies en vaudevilles, romans en reisbeschrijvingen, geschiedenis en dichting, schoone en afschuwelijke, groote en kleine werken. Men kan gerust zeggen, dat al. dumas voor alle Fransche theaters stukken, voor alle tijdschriften bijdragen, voor alle dagbladen feuilletons heeft geleverd. Vooral sedert het in de mode kwam, dat de dagbladen, in het zoogenaamde Feuilleton, novellen en romans opnamen, legde hij zich op het fabrikaat van dit zoo gewilde artikel met ijver toe, en de redacteuren waren even vlug om hem te bederven, als hij bereid was, om zijne stukken steeds slechter te maken. Het was dan nu ook meest aangenomen werk, en droeg daar al de sporen van, hoe goed het ook betaald werd. Alleen van zijne romans zag ik onlangs meer dan 60 titels, allen werken van minstens 6, en meestal 15 van die - maar al te bekende - kleine deeltjes. En dat waren ze nog op verre na niet alle, terwijl zijne dramatische en poëtische werken (hoewel kleiner van omvang) niet minder talrijk zijn. Daarbij liet hij het ook, vooral van 1839 tot 48, reisbeschrijvingen regenen, allen van landen, die hij zelf bezocht had, of althans in verbeelding. Natuurlijk smeet hij zijne eigene Mémoires ook op het papier.

Hoe kan één man zooveel schrijven, daar boeken toch niet fabriekmatig en door tal van arbeiders gemaakt kunnen worden? Men heeft wel eens eene spotprent op deze fabelachtige

[p. 345]

productiviteit gemaakt, waar dumas voorgesteld werd, als aan beide handen en voeten met schrijfpennen gewapend. En, had hij alles zelf moeten schrijven, wat op zijn naam is uitgekomen, dan had hij zulk eene tetragraphische natuur wel noodig gehad. Maar het was reeds lang bekend, dat hij op andere wijze zich wist te verdubbelen. Even als men in den handel voor uitgebreide zaken compagnieschappen en vennootschappen aangaat, zoo deed hij in het letterkundige. Volgens eene mode, die in Frankrijk nog al algemeen is, gaf hij vele werken in het licht met dezen of genen medewerker, en hoewel zijn naam dan altijd aan het hoofd van de firma stond, zal het meeste wel niet uit zijne pen gevloeid zijn. Bovendien maakte hij ook ongetwijfeld een ruim gebruik van eene andere vrijheid, die een schrijver en vogue in Parijs zich wel veroorloven mag. Hij leende zijn beroemden naam aan jongere, onbekende schrijvers, en liet hun werk dan voor het zijne doorgaan, en de opbrengst in zijne kas vloeijen, na aftrek van een matig loon. Zulke commanditaire vennooten heeft dumas er zeker verscheidene gehad, anders zou hij onmogelijk zooveel in bijna alle vakken van litteratuur hebben kunnen leveren.

De voornaamste echter dezer vennooten, die soms en commandite, soms in eerlijke compagnieschap met hem gewerkt had, de Heer a. maquet, heeft zijnen compagnon onlangs een formeel proces aangedaan, dat niet weinig opzien heeft gebaard in de letterkundige wereld, maar den lezers van dumas vrij wat licht in de zaak heeft gegeven. Hoewel nu nog veel onzekers overblijft aangaande andere minder bekende vennooten, men weet nu althans, hoe de zaken tusschen den Heer maquet en dumas staan. De eerste komt er voor uit, dat hij slechts in 18 romans heeft medegewerkt, en hij is beleefd genoeg, om ze te noemen. Het zijn de navolgende: Le Chevalier d'Harmental, Sylvandire, Les Trois Mousquetaires, Monte-Christo, (tu quoque, Brute!) Vingt Ans apres, La Reine Margot, La Fille du regent, La Guerre des femmes, La Dame de Montsoreau, La Batard de Mauléon, Le Chevalier de Maison-Rouge, Les Quarante-cinq, Les Mémoires d'un médecin, Le Vicomte de Bragelonne, Olympe de Clèves, L'Ingenue, La Tulipe noire, Ange Pitou. - Nu weten wij althans, dat het de Heer maquet en niet dumas is, dien wij in het genoemde 18tal te

[p. 346]

bewonderen hebben. Met die bewondering echter zal die Heer zich tevreden moeten stellen. Zijn eisch van nagenoeg 200,000 francs, voor aandeel in de opbrengst der werken met de dumas-étiquette, doch van zijne hand, is hem niet toegestaan. De regtbank oordeelde, dat hij alleen aanspraak kon maken op zooveel, als de Heer dumas hem voor zijne medehulp toegezegd mogt hebben. Hij is dus als gewoon kantoorklerk en niet als vennoot beschouwd. Misschien echter neemt de Heer dumas, om hem te troosten, hem wel mede op het reisje, dat hij thans in eene eigene stoomboot maken zal. Wij hebben reeds gehoord, dat de beroemde polygraphist daarbij ook eene private drukkerij zal medenemen, om al wat hij schrijft dadelijk te drukken. Hierbij kan hij ook wel weder een compagnon gebruiken, om al wat hij denkt - of zou kunnen denken - dadelijk te schrijven.