Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1858

Commentatio de Bonorum Possessione, praemio aureo Ornata. Scripsit S.J. Hingst, Jur. Cand. Amstelodami, apud Joannem Müller. 1858. In gr. 8vo. XII en 240 bl. f 2-40.

Niemand heeft meer dan Referent een afkeer van die geleerdheidsvertooning, welke dikwijls met prijsvragen, lezingen in quasi geleerde genootschappen, en Latijnsche prullen gemaakt wordt. Belagchelijk is de onderlinge adoratie der in genootschappen vaak gekroonde middelmatigheden, en laakbaar en verachtelijk is de zucht om door het profanum vulgus met open mond bewonderd en aangegaapt te worden, maar een veelbeteekenenden glimlach te verwekken op het gelaat van den bevoegden regter. Aan den anderen kant echter dwingt de praktische zijde van het leven te dikwijls, om alleen en uitsluitend dat slechts te beschouwen, wat in onmiddellijk verband is met de ons omgevende gebeurtenissen. Hij, die zich hieraan overgeeft, zegt de wetenschap vaarwel, en kan een voortreffelijk administrateur, maar nooit een degelijk man in zijn vak worden. De studie des regts strekt hiervan ten bewijze. Hoe menig praktizijn acht zich ontslagen van de studie der wetenschap, en vooral van de beoefening des Romeinschen Regts, en put zijne kennis alleen uit de nu geldende wetsartikelen. Men dweepte wel eens te veel met het Corpus Juris. Even als men uit den Bijbel alle nieuwere exacte wetenschappen meende te kunnen verklaren, zocht men ook regts-objecten uit het Romeinsche regt te ontleenen, die eerst in lateren tijd ontstaan zijn, als b.v. het assurantie- en wisselregt. Die dwaasheid zal geen wetenschappelijk man begaan, maar toch

[p. 625]

zal hij dagelijks ter schole komen bij de Romeinen, en het dankbaar erkennen, dat hij van hen zijne zuivere regtsbeginselen heeft mogen leeren, welke ook niet elders te hooren zijn.

Daarom doet elk teeken van leven in de studie van het Romeinsche Regt ons zoo veel genoegen, en daarom juist prijzen wij de hier vermelde verhandeling zoo gaarne aan, even als de Juridische Faculteit lof verdient, die de prijsvraag uitschreef, waarop de Schrijver zijn later met goud bekroond antwoord inzond. Men zal dit te eerder toestemmen, wanneer men bedenkt, dat men omtrent de Bonorum Possessio, (het woord is onvertaalbaar) vroeger een in vele opzigten niet helder onderwerp van het Romeinsche Regt, in de laatste tijden veel geschreven vindt van beroemde mannen, wier dikwijls verschillende meeningen echter eene monographie over dit onderwerp hoogst wenschelijk maakten.

Het zou geen onaangename arbeid voor schrijver dezes zijn, om een kort overzigt dezer verhandeling te geven, en, met den Schrijver de verschillende opiniën der regtsgeleerden nagaande, den oorsprong en geschiedenis der Bonorum Possessio te zoeken van de vroegste tijden tot de regering der keizers, en daarna den aard der Bonorum Possessio uit de fontes zelve na te gaan. Zoo doende echter zou het te vreezen zijn, dat in een tijdschrift, niet uitsluitend aan regtsgeleerdheid gewijd, velen lezers geene aangename lecture werd verschaft; en daarom zij het voldoende alleen de hier genoemde verhandeling vermeld te hebben als eene gewigtige bijdrage tot de leer des Romeinschen Regts, en het werk aan elk aan te bevelen, die de studie van dat Regt lief heeft.