Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

Kinderlijke Dichtstukjes van H. Tollens, C.Z. Uitgegeven ten voordeele der Bewaarschool te Rijswijk. Te 's Gravenhage, bij P.H. Noordendorp. 1856. In 8vo. 44 bl. f 1-:

Dit is niet het laatste werk van den grooten Volksdichter, want de twintig dichtstukjes, hier aangeboden, zijn vroeger geplaatst ‘in een uitgebreid werk voor de jeugd’, en in Augustus 1.1. dááruit ‘bijeengeraapt’; maar het is, helaas! de laatste bundel van zijn werk voor welks uitgave hij-zelf heeft kunnen zorgen. Menschlievende Dames verzochten hem, ‘om een toepasselijk dichtstukje op te stellen’, en ten voordeele van Rijswijk's bewaarschool in 't licht te geven; aan dat verzoek kon hij niet voldoen, want ‘het verzenmaken’ was hem ‘een pijnlijke inspanning geworden’ - maar hij deed méér: hij bestemde alle deze dichtstukjes tot het gewenschte doel, en eindigde dus zijne dichterlijke loopbaan met eene weldaad. En die weldaad kan voor de begiftigde school van groot belang worden; want wie, al had hij de werken van tollens niet, zou dit boekje willen missen, die kinderen heeft, en

[p. 732]

hier gelegenheid vindt om hun wijze lessen te geven, in vormen die zich van zelve in 't hoofd prenten. Als iemand, die maar eenig geheugen heeft, twee- of drie malen leest van ‘Gods geboden’:

Neen, overtreedt ze tot geen prijs

De wetten ons van God gegeven:
Wat is hij dwaas, die wil weêrstreven,

Wat is hij, die gehoorzaamt, wijs! -

dan vergeet hij 't niet weder. Het is ééne der onderscheidende hoedanigheden van tollens' verzen, en hij moet daar veel genoegen van hebben gehad, dat men die zoo gemakkelijk van buiten kan leeren; het ligt voor een goed gedeelte dááraan, dat ze drok in de Rederijkerskamers worden voorgedragen; maar die algemeene hoedanigheid maakte dan ook wat tollens nog bijzonder voor kinderen bestemde, ongemeen voor kinderen geschikt. Méér zullen we van dit lieve bundeltje niet zeggen, dat geene aanprijzing noodig heeft. - Doch, ja, nog iets! Wij wenschen alle onze huisvaders en huismoeders zoo echt Christelijk gezind, dat elk hunner het boekje zijnen kinderen in de hand geve, opengeslagen bij bl. 25, om het allereerst van buiten te leeren, wat daar staat, om jeugdige geesten te bekwamen tot ‘Verdraagzaamheid’ in rijpere jaren:

Vermeet u niet dengeen te doemen

Die anders denkt dan gij.

Wie zijn wij, blinde schepslen, wij,

Die op onfeilbre kennis roemen?

Wie anders bidt dan ons behaagt,

En anders leert dan wij begeeren -
Wie durft het wagen, hem te weren,

Als zelfs hem God verdraagt!?

Wat leer eens anders Kerk verkonde,

Er is maar één gebod:

Bemint uw naasten, vreest uw God,

Betracht de deugd en vliedt de zonde.

Wie dat belijdt, en niets dan dit,

Die dient voorwaar geen valsche goden;
Die doet wat christus heeft geboden,

Voor welk altaar hij bidt.