Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

[p. 370]

De optrekking van Paulus in het Paradijs, beschouwd in zijne (hare?) betrekking tot zijn leven. Eene verklaring van II Corinth. xi: 30-XII: 10. Door H.N. van Teutem, Doctor in de Letteren en de Godgeleerdheid, Predikant bij de Remonstrantsche Gemeente te Rotterdam. Te 'Rotterdam, bij van der Meer en Verbruggen. 1855. In gr. 8vo. 46 bl. f :-70.

De optrekking van paulus in het Paradijs is steeds onder de moeijelijkste plaatsen in de Paulinische brieven gerekend. De meest uiteenloopende en daaronder niet weinig vreemdsoortige proeven van verklaring hebben de verschillende uitleggers van haar gegeven. Met de meeste belangstelling namen wij dan ook het voor ons liggend stukjen in handen, omdat het komt van eenen Godgeleerde die vele blijken gegeven heeft, niet alleen van groote geleerdheid en een scherpzinnigen exegetischen blik, maar ook van waren eerbied voor de Schriften; van eenen man die er roem op mag dragen liever door de fakkel der wetenschap den zin der Bijbelwoorden in het regte licht te willen plaatsen, dan door subjectieve conjecturen en losse hypothesen zijn eigen gevoelen in den Bijbel te brengen. De lezing en herlezing hebben onze verwachting niet teleurgesteld. Een echt wetenschappelijk onderzoek toch stelt Dr. van teutem naar die beroemde plaats in. Eene korte, duidelijke uiteenzetting der aanleiding welke de Apostel had om in zijnen Tweeden Brief aan de Corinthers melding te maken van het toen vóór veertien jaren ontvangen gezigt en openbaring, gaat vooraf. Betoogd wordt daarin: dat de Apostel zich genoodzaakt zag alle middelen in het werk te stellen om zijn gezag en invloed in de Corinthische Gemeente tegenover dwaalleeraren te handhaven. Daartoe moest de Apostel op zich-zelven wijzen als de achting, het vertrouwen en de liefde der Corinthers ten volle verdienende; hij verzwijgt echter den weêrzin niet waarmede hij van zich-zelven spreekt, en betuigt herhaaldelijk dat hij niet zijne eer zoekt, maar alle eer verschuldigd is en geeft aan christus. - Tot meerdere staving en als afdoend bewijs van zijne Apostolische roeping, verhaalt hij een toen vóór veertien jaren ontvangen gezigt en openbaring (welke men echter wèl moet onderscheiden van die welke hem bij Damascus te beurt vielen, en van de ver-

[p. 371]

rukking van zinnen waarvan wij Hand. xxii: 17-22 lezen), waarbij hij opgetrokken werd tot in het Paradijs. Dr. van teutem zet duidelijk uiteen dat die optrekking zelve moest strekken om paulus te sterken op zijne Apostolische loopbaan, en hij daartoe zich levendig voorgesteld zag wat hij zou moeten lijden om het Evangelie; en bevreemden kan het ons niet, dat paulus bij die voorstelling bedrukt, benaauwd, beangstigd werd, en, huiverig daarvoor terugdeinzende, tot driemalen toe den Heer bad: dat toch de engel des satans van hem wijken mogt; even als jezus in Gethsemané, met den blik op het lijden dat Hem wachtte, ook tot driemalen bad dat toch de drinkbeker van Hem mogt voorbijgaan. Terwijl echter paulus dat lijden niet ontgaan mogt, werd hem, door eene korte verplaatsing in het Paradijs en aanschouwing van de heerlijkheid des Heeren, kracht om dat lijden te dragen, geschonken; gelijk jezus op den berg gesterkt werd tot Zijn lijden door de nederdaling van mozes en elia en de hemelsche heerlijkheid.

Dr. van teutem neemt dus, tegen het gevoelen der meeste uitleggers, aan, dat vs. 7-9 wel degelijk behooren tot het hemelsch gezigt vs. 1-4 vermeld. Dat gevoelen der minderheid zijn ook wij reeds vóór lang toegedaan; maar wij erkennen gaarne dat het door Dr. v.t. in niet geringe mate is verlevendigd en versterkt. - En toch blijft ons bij die opvatting nog eene niet onbelangrijke bedenking over. Zij is deze: wanneer vs. 7 betrekking heeft op het door paulus ondervondene gedurende zijne optrekking in het Paradijs, toen hij eenen doorn gevoelde in het vleesch, hoe kon er dan nog twijfel bij den Apostel bestaan, zoo als wij vs. 2 lezen, of zijn vleesch, zijn ligchaam wel mede opgetrokken geweest zij? Hoe zou zijne zinnelijke natuur zulks zoo gevoeld hebben, en zóó daar tegen opgekomen zijn, wanneer zij er niet in gedeeld had?

De toon die in dit stukje heerscht, geeft zoo wel getuigenis van des Schrijvers Godsdienstig gevoel als van zijne grondige geleerdheid. Den Schrijver der heerlijke Brieven over De laatste Nacht des Heeren herkent men er gemakkelijk in, zelfs in den lieven brief aan zijnen vriend Dr. tideman, aan wien hij gaarne de hem te beurt gevallen eer afstond om opvolger van den gevierden des amorie van der hoeven te zijn.

Wij hopen dat deze belangrijke exegetische bijdrage die

[p. 372]

belangstelling zal vinden welke zij in zoo hooge mate verdient; en dat het licht door Dr. van teutem's verklaring aangebragt, voor velen over die moeijelijke plaats moge schijnen.

†‒.